VOV4.M’nông: Ji nduh djroh yor kman Rota lah du nau ji vay mâp tâm kon se, ngăn lah kon sa tâm dâng 2 năm. Nau ji aơ lah mô geh năn săm kon se mra roh dak, doh boh, nơih [ư huơi săk n’hanh mra khi\t.

Nau ji nduh djroh yor kman Rota lah nau ji tâm trong proch yor kman Rota [ư. Kman aơ geh tâm măch, ndơ sa, dak ngêt le\ [ô ih. Rnôk kon se geh nau ji, kman Rota lơh ngăch tâm trong proch [ư kon se ăch djroh, luh hok, [ư roh dak du\t ngăch. Nau ji ngăn lah geh tâm kon se tâm dâng 24 khay. Ti\ng nau kơp bah Ntu\k kan dak si lam ntur neh, du năm tâm lam ntur neh geh nklăp 2,4 rkeh nu\ih ji ndul yor kman Rota geh lăp săm tâm ngih dak si n’hanh bơi tât 5% kon se tâm nê le\ khit.

Rơh dăch aơ, tâm du nar, Khoa Nhi Tổng hợp, Ngih dak si Đa khoa n’gor Dak Lak săm ân ntơm 30-40 kon se geh ji ndul djroh kman Rota. Ăp nai dak si ân gi\t, aơ lah nau ji vay mâp tâm rnôk tâm rgala yan, yơn rnôk aơ, nau ji aơ geh tâm lôch năm. Âk nu\ih me mbơ\ ê git tata nau ji aơ ho\ geh nu\ih [ư geh jêng nau khuch. Mon Nguyễn Duy Khang (32 khay) ta nkuăl têh Krông Năng, nkuăl Krông Năng, n’gor Dak Lak dôl săm tâm Khoa Nhi tổng hợp lah du nau ntuh mhô. Rnôk saơ kon ji ndul, duh săk, rnăk vâl săm êng tâm ngih. Yơn jê nê đê| nar kon se geh leo cấp cứu.

Yuh Hồ Thị Hà Tiên, me mon Nguyễn Duy Khang, ngơi:

 ‘Bôk năp lah kon gâp rgăng săk, jêh ri hăn ach mro, ji ri ji kop. Kơt lah mô geh sa, mô geh ngêt du ntil ndơ ôh, ngêt dak ko\ luh hok, ngêt dak si ko\ hok đo\ng, jêh ri gâp leo hăn ngih dak si ba dih, mbơh lah ji ndul djroh, ân ngêt dak si nklăp 2 nar ma mô bah, lơn ma ji hô tay”.

Yuh Lý Thị Lẩy, ta nkuăl Krông Nô, n’gor Dak Nông dôl mât chăm kon ji duh djroh yor kman Rota ta ngih dak si Đa khoa n’gor Dak Lak, nkoch:

Rnôk saơ kon geh ji ndul djroh, gâp hăn rvatư men tiêu háo ân kon ngêt, yơn mô bah. Gâp hăn pe\ n’ha si ân ngêt ri ko\ mô saơ bah ri di\ng gâp leo kon hăn săm tâm ngih dak si”.

Ji ndul djroh yor âk nkô| nau, yor ri ma me mbơ\ kon se nơih geh  vi\. Ji ndul djrog yor kman Rota ăp nau ji êng ngăn. Tiến sĩ, nai dak si Trần Thị Thuý Minh, Kruanh khoa nhi Tổng hợp, ngih dak si Đa khoa n’gor Dak Lak, ngơi:

 ‘ Nau ji vay mâp bah nau ji ndul djroh yor Rotavirus lah kon se luh hok hô ngăn. Jêh nê ji ndul ntơm 3-5 nar, mra jo\ tât 7 nar, ăch [ô chri\ yơn mô geh mham. Vay ji ndul djroh âk tâm nar tal 3 n’hanh nar tal 5”.

Âk ngăn kon se ji ndul djroh yor kman Rota lăp tâm ngih dak si rnôk nau ji ho\ jru, rnôk kon se mô dơi ngêt dak jêh rnôk djoh âk. Roh dak âk lah ngoai tâm âk nkô| [ư tât nau ji hô, khuch. Tiến sĩ, nai dak si Trần Thị Thuý Minh nkah ăp nau năn bah nau ji:

 ‘Tal bôk năp, kon se hok âk ma mô geh ngêt dak. Tal 2, kon se ăch djoh ma rnoh dak ngêt lăp ntop mô tâm ban. Tal 3 lah kon se lêt tâm săk. Tal 4 lah kon se mô u\ch pu toh, mô u\ch ngêt sa. Tal 5 lah kon se geh ka-n’hăk”.

Ti\ng nau kơp bah ntu\k kan dak si, geh tât 90% kon se tâm dâng 3 năm geh ji ndul djroh yor kman Rota. Ta Việt Nam, tâm 2 kon se lăp ngih dak si yor ji ndul djroh ri geh du hê kon se ntưp kman Rota. Yor ri, ăp me mbơ\ kon se gay njrăng, uănh ngăn tât nau mpơl, nau vay mâp bah nau ji, năn leo kon se tât ngih dak si gay ma geh ơh n’hánh ăm ji, der nau tât khuch ngăn.

Njrăng n’gang nău ji ndul djroh yor kaman Rota

       Kaman Rota ntưp trêng du\t ngăch n’hanh lah ntil siêu vi hôm e geh âk. Gay dêr kon se ntưp ji, ăp nu\ih me bơ\ n’hanh nu\ih mât uănh kon se an [ư ueh ăp trong bah kơi aơ:

Trong rchăng n’gang ueh ngăn lah ngêt vaccine. Kon se an dơi ngêt 2 tơ\ vaccine, du tơ\ [ah du khay, ntơm bah rnôk oh bê 2 khay n’hanh lôch bah năp 4 khay. Vaccine rchăng n’gang ji ndul djroh yor kaman Rota mô geh tâm nău chuh dak si pơk hvi. Ăp me bơ\ an ndơ\ kon se tât ăp ngih dak si gưl nkuăl, ngih dak si dự phòng n’gor n’hanh du đêt ntu\k chuh dak si gay dơi ngêt vaccine.

Tal 2, ngêt sa to\ng ăp ndơ kah lah trong geh n’hâm soan cho\l nău kop ji. Lah kon se geh tưp nău ji ri mât ueh ndơ ngêt sa to\ng ăp ndơ kah. Tiến sĩ, Nai dak si Trần Thị Thuý Minh, Kruanh khoa Nhi tổng hợp, Ngih dak si n’gor Daklak an g^t:

An kon se sa to\ng ăp ndơ kah mô ir vêr âk, nt^t nsa kơt du đêt rnoh nu\ih knu\ng an kon se sa por dak nău aơ mbra [ư kon se brêt têh n’hanh ndul âk lơn.

            Tal 3 lah ân đăp mpăn kloh ueh êng săk n’hanh đăp mpăn ndơ ngêt sa. Rao ty đah sa [u lor rnôk nkret gâm ndơ sa, rnôk an kon se sa, jêh hăn ăch chrach an kon se. Săch ndơ sa rêh gay nkret gâm, mô an kon se sa ndơ sa prăp rlău 2 mông jêh rnôk gâm. Ndơ sa an jo\ prăp tâm tủ nđik n’hanh gâm rđok tay lor rnôk sa.

Lah kon se mhe tưp nău ji, me bơ\ tât ngih dak si gay dơi nt^m săm di trong. Tiến sĩ, Nai dak si Trần Thị Thuý Minh an g^t Tay:

            Đah kon se mô geh ăp nău ji hô knu\ng ntop tay dak tâm jay. Ntil dak do\ng âk a[aơ lah dak Oresol. An pha di t^ng nău nt^m ta ntô dak si. Mô lah dơi do\ng ăp ntil dak way do\ng kơt dak phe wâr, dak bu cà rốt geh du đêt bôh n’hanh ăp ntil dak play êng. Rnoh ngêt ueh ngăn an t^ng tâm rnoh dak kon se luh. Đah kon se bah dâng 6 khay, du tơ\ kon se ji ndul ri an ngêt bah 20-50ml dak. Kon se bah 6 tât 2 năm an ngêt bah 50-100ml. Kon se rlău 2 năm an ngêt 100ml dak.

            Nai dak si Minh lah đah ăp me bơ\ mô do\ng êng dak si bah ji ndul n’hanh dak si kháng sinh yor dơh jêng tât nău ji kơt jêr nsôr n’hâm, lah [a [ơ do\ng dak si kháng sinh ri geh nău mô tam dak si, kon se mbra ji ndul âk lơn.

Nu\ih rblang: H’Thi