VOV4.M’nông: Bu ur bu\n gay geh mat chăm n’hanh nhêt sa, rlu rlau ân tâm di gay kon tâm dul hao têh n’hanh ngăch dăng.Phóng viên nkô| trăch Nai dak si chuyên khoa 2 Sản khoa Nguyễn Thị Phương Thảo, Groi kruanh Khoa Sản, ngih dak si Đa khoa n’gor Gia Lai êp ăp nau kan aơ.

 Dăn nai dak si ân gi\t, gay kon tâm ndul hao têh ueh dăng n’hanh đăp mpăn ri ê lor n’hanh tâm rnôk bu\n, ri nu\ih me gay moh ntil dak si Vaccine chuh? N’hanh moh nau tam bah ăp ntil dak si aơ đah bu ur bu\n?

Bác sĩ Nguyễn Thị Phương Thảo: Gay ân kon tâm ndul dăng ueh, lor ma bu\n, nu\ih me gay chuh 4 ntil vaccine: Tal bôk năp lah Rubella, tal bar lah Viêm gan B, tal pe lah rtoh luh dak, tal puăn lah nuh lơh. Tâm rnôk bu\n, 12 pơh bôk năp, lah ntưp Rubella, bu ur bu\n mra [ư kon tâm ndul rven, ngăn lah kon tâm ndul mô têh, mra [ư kon tâm ndul khi\t, geh nau ji tâm play nuih, ngo măt…Mpeh viêm gan B, tâm rnôk bu\n ri mô geh ntưp ân kon se. Yơn lah, rnôk deh kon, kman mra hăn trong rnăn kon lăp tâm mhal bah kkon tâm ndul. N’hanh rnôk kon se geh ntưp Viêm gan B ri kon se mra ji tâm klơm. Hôm rtoh luh, tâm rnôk bu\n, lah me geh ntưp tâm 12 pơh bôk năp ri kon se mra geh têl tâm ntô săk. Ntơm 20 pơh hao go\ lơ, lah me geh rtoh luh dak, kon se mra ntưp tâm dâng 0,4%. Tâm 7 nar lor rnôk deh, lah me geh rtoh luh, kon se mra ntưp hô ngăn, me mra pling êng dak wi, kon se mra khi\t. Dăch du\t lah nuh lơh, mra geh kman ntưp, mô lah mra ma hô lơn, [ư ân dak wi bah me mô âk, mô lah kon se mô hao têh tâm ndul me.

Tâm rnôk bu\n, nu\ih me knu\ng chuh du ntil vaccine nê lah uốn ván. Vay ri, uốn ván geh 2 nau chuh. Ngoai lah, chuh lor rnôk bu\n, kơt lah dơi rdâng tât lôch săk. Bu ur bur mra chuh ntơm rnôk 15-35 năm. Lah me mô chuh ti\ng nau đă chuh ntil rdâng tât lôch săk ri mra dơi chuh tâm rnôk dôl bu\n. Rnok chuh ueh ngăn lah 24 pơh, jêh nê du khay chuh nkah du tơ\ gay dơi rdâng ueh ân me.

Ơi nai dak si, tâm nrôk dôl bu\n, nu\ih me gay geh nau ngêt sa mhâm [ư gay đăp mpăn n’hâm soan ân me n’hanh kah lay ân kon tâm ndul?

Tâm rnôk bu\n, gay kon tâm ndul hao têh dăng, me gay ngêt sa ân to\ng kah. N’hanh nau đă tâm kơt ma nu\ih ngăn, nê lah nau sa kah. Tal bôk năp lah Protein, tal bar lah Lipit, tal pe lah Glucid, tal puăn lah ăp Vitamin n’hanh muối khoáng, tal prăm lah ăp ntil dyăp, play, ăp ntil dak ngêt. Protein lah ăp ntil ndơ sa njêng săk ân kon tâm ndul. Glucid lah sik, lah ndơ khlay ân me n’hanh oh bê. Lipid lah ndơ njêng màng tế bào. Êp nê ăp muối khoáng n’hanh Vitamin gay to\ng ăp.

Ăp nguyên tố vi lương, ngăn lah sắt n’hanh calcium vay geh nkah ân bu ur bu\n do\ng tâm rnôk dôl bu\n. Ăp ntil chất aơ ri rgop nau mhâm [ư tâm nau hao têh bah kon se tâm ndul, ơi nai dak si?

Bác sĩ Nguyễn Thị Phương Thảo: Sắt lah nau rêh jêng bah kon se, nau tơm gay geh Hemoglobin. Lah mô geh Hemoglobin ri săk nglăp oxy mô ueh. Lah bu ur bu\n mô to\ng sắt, ri mra [ư kon se tâm ndul mô hao têh, mra [ư deh nse, mô lah khi\t tâm ndul n’hanh rnôk deh ri mra luh mham âk lơn.

Hôm Calcium, ri kon se tâm ndul mra do\ng Calcium bah nu\ih me, me mra geh su\ng nting n’hanh  ji âk tât mbung sêk . Yor ri Calcium n’hanh sắt lah ăp ntil tơm, khlay ngăn ân bu ur bu\n n’hanh nu\ih me gay do\ng ân tâm di trong.

Ndri ri me gay do\ng mâm [ư ri geh uănh lah tâm ngăn, ơi nai dak si?

Bác sĩ Nguyễn Thị Phương Thảo: Lor ma bu\n du khay, bu nkah  gay ngêt dak si sắt du nar du găr ân tât jêh deh du khay. Sắt mô dơi ngêt nsum đak dak toh ndrôk, mô ngêt nsum đah trà. Bol ma bu ur bu\n gay ngêt n’ăp ma sắt n’hanh Calcium yơn gay ngêt ân tâm [ah. Phung he gay ngêt Calcium tâm rnôk kon se tâm ndul dôl ma hao têh, kơt lah tâm rnôk dul ma tâm nklang khay dăch deh hăn ba kơi.

Ơi nai dak si, nu\ih me gay hăn khám bu\n tâm ndul mhâm [ư gay gi\t nau hao têh bah kon tâm dun?

Bác sĩ Nguyễn Thị Phương Thảo: Tâm rnôk bu\n, gay ân kon se hao têh n’hanh uănh ăp nau tât mô ueh ân kon se, ri nu\ih me geh nkah lah hăn khám  ndul bu\n ting ăp khay. Ti\ng N’gâng kan dak si, đê| ngăn lah  hăn khám 3 tơ\. Yơn lah, rnôk khám bôk năp, nai dak si mra khám, xét nghiệm n’hanh uănh n’hâm soan bah me n’hanh bu mra nchih khay hăn khám kon bu\n tâm ndul ân ăp nu\ih bu\n.

Ri nau vay hăn khám, tâm 3 khay bôk năp, bu mra khám du tơ\ gay năl nau geh tama ndul, kon tâm ndul mhâm nau hao têh. Tâm 3 khay tâm klang, bu hăm khám nau hao têh bah kon tâm ndul. Ntơm bun pơh tal 28 tât pơh 36, bu hăn khám 2 tơ\ mô lah du tơ\. Ntơm 36 pơh, tât 40 pơh ri bu mra khám du pơh du tơ\. Rnôk hăn khám [a [ơ ri nklăp 9 tơ\ khám. Lah tâm rnôk bu\n, nai dak si saơ ăp nau ji bah nu\ih me ri bu mra nchih luh  ăp tơ\ hăn khám mhâm [ư ân tâm di lơn.

Vay ri tâm rnôk bu\n, bu ur bu\n mra geh nau êng êng tâm săk. Ndri rnôk mâp nau tât tâm săk, nu\ih bu\n gay tât ăp ngih dak si gay khám uănh n’hâm soan, di đo\ng nau dak si?

Bác sĩ Nguyễn Thị Phương Thảo: Tâm rnôk bu\n, bu ur gay vay saơ ăp ntil tât. Ăp nau tât aơ ho\ geh nkah n’hanh geh nchih tâm báo âk ngăn. Tal bôk năp lah luh mham. Tâm 3 khay bôk năp, lah luh mham, gay năl lah tâm ndul bu\n nê geh rêh đong lah mô, geh kơn đo\ng lah mô, mô lah kon mô lăp tâm rsok, mô lah bu\n tăp…Tâm 3 khay tâm nklang rnôk bu\n, rlong ueh geh nkah lah rlih đo\ng lah mô. N’hanh tâm 3 khay dăch du\t ri gay uănh geh nau tât êng đo\ng lah mô, kơt lah rnăn kon klôn ko, rsok mô ueh, mô lah nau geh tât sôt ba dih, môr tâm ndul…

Nau vay tât tal 2 ma bu ur bu\n ko\ gay hăn khám lah rnôk saơ ji ndul. Mra lah nau nơih deh sre, mra lah nu\ih nê tâm 3 khay bôk năp rnôk bu\n ba dih rnăn, mô lah tâm 3 khay n’gul ko\ mra nkri geh rlih, 3 khay dăch du\t lah ăp nau geh tât deh nse, ăp nau tât nsum ma nê.

Nau tal 3 đo\ng lah  nau môr tâm săk. Nau môr râm săk lah nau nkah tata nau mô ueh tât n’hâm soan, nê lah mô to\ng Protein, tal 2 mra lah nau mbơh lor bah nau ntưp khih rnôk bu\n, mô lah nau mô to\ng Vitamin ko\ [ư geh nau môr săk.

Nau tal puăn đo\ng lah nau luh dak bah nu\ih me, [ư [ô, chiăt…ri nơm gay hăn khám uănh păng geh ntưp đo\ng lah mô.

Nau tal puăm lah nau geh tât kon tâm ndul têh ngăn, ndul  têh ngăch, âk ir dak wi, ndul hu\ch jur, mô to\ng dak wi, mô lah kon tâm ndul mô mpât…

Dăn lah ueh đak nai dak si.

                                                                                            Nu\ih răk blang: H’Thi