Rlău 10 năm dăch aơ le rnoh ntuh kơl bâh ăp bôk nău kan, nău nchrăp kan, ngih dak nău kơl kan bâh Đảng, ngih dak an xã Lộc Nam, nưal Bảo Lâm, n’gor Lâm Đồng hao tât rhiăng rmen prăk. Bâh geh nău mât uănh ntuh kơl aơ, trong điện, trong hăn, ngih dak si, ngih nti, ndơ dŏng pah kan jan sa n’hanh nău rêh bâh ƀon lan lĕ geh nău rgâl âk. Ăp gih jay truh sat ntơm nơh aƀaơ lĕ ndơn đah ngih xây nâp nâl, nău rêh bâh ƀon lan n’hanh nau mĭn bâh ƀon lan geh rgâl ueh n’hanh n’hao mhe. Dŭt nkah lah, Lộc Nam lĕ gêh njêng ăp nău kan tâm rgop pah kan jan sa n’hanh rvăt lĕ ndơ geh ƀư bâh ƀon lan, đăp mpăn pah kan jan sa an ƀon lan, đah nău geh râng geh du hê nuĭh aƀaơ lĕ geh rlău 45 rkeh prăk/hê/năm. Ta năp nău rgâl mhe, mô rlu hun hao bâh ta ntŭk nơm, wa Ka Yến, kruanh Hội bu ur xã Lộc Nam, rhơn nkoch. “Ăp năm ba năp, bâh geh Đảng, ngih dak mât uănh, nău rêh bâh ƀon lan rnoi đê̆ lĕ geh nau rgâl mhe na nê̆. Bâh ntơm nơh, trong hăn jêr hăn, rnăk ach o n’hanh dăch ach o âk, aƀaơ trong hăn lĕ ueh aih kloh lang, âk rnăk ach o, dăch ach o lĕ blău pah kan jan sa, tâm rnglăp tâm kơl bah ach o nâp nâl. Ngăn lah, tâm năm 2023 aơ, ta Lộc Nam geh âk nuĭh rdâk njêng ngih jay prêh dăp, âk nuĭh hôm nha geh rvăt ndeh ô tô. Geh nău dơi aơ lah bâh geh nău mât kơl ntuh kơl bâh Đảng n’hanh ngih dak mpeh ăp nău kan, hun hao trong điện, ngih dak si, lôch nĕ kơl an ƀon lan hun hao wăng sa rnăk vâl ta ntŭk".

Rnơm ƀư ueh nau ntuh kơl bah Đảng ndrel Ngih dak kơl an an Tây Nguyên, tâm năm 2023, bol ma nau văng sa rêh jêng lam dak hun hao ê prêh, yơn văng sa, rêh jêng nkuăl Tây Nguyên geh âk nau rgâl, nau rêh drăp ndơ ndrel nuih n’hâm bah ƀon lan hŏ geh âk nau rgâl, âk ntil ndơ tuch tăm kơt cà phê, sầu riêng geh tăch rnoh khlay, kônh wa rhơn, đăp mpăn pah kan jan sa, nau rêh hơm răm dôl geh tâm ăp rnăk bah nŭih ƀon lan tâm rnôk bơt năm mhe 2024:

Nô Rah Lan Thu-Thôn Biơch, nkual têh Chư Sê, n’gor Gia Lai mbơh, năm 2023, nau văng sa bah rnăk păng ndrel ăp rnăk êng tâm ƀon geh oi. Yor lah, jêh bah srê Covid-19, nau kan tăch rgâl ndơ tuch tăm ndrel ăp nau kan geh ndâk tay. Nô ŭch ăp nau ueh tât đah rnăk vâl, ƀon lan tâm năm 2024:‘Dơi geh nau kơl an bah Ngih dak, yor geh trong hoch dak rnôk nơih dŭt nơh gay ma pă dak tŏ ân tơm tăm, ri ma nau kan tuch tăm geh đăp mpăn, nau rêh kônh wa tŏng piăng sông ao nsoh, geh ngih ri ndaka nkra ngih ueh nâp, aơ lah ăp nau tă dơi tâm nau tă blau kơt tĭng nau kan mhe tâm nau tuch tăm, ntơm bah săch ntil tât nau kan tuch tăm kŏ geh dŏng máy móc, nau aơ mra ƀư huch n’hâm kan ndrel têm prăk dŏng. Gâp ŭch n’gâng kan tâm nkuăl lŏ kơl an tât kônh wa dôl mâp jêr, pơk trong ân kônh wa rklaih rlau hun hao văng sa”./.

Năm 2023 pah kan tuch tăm bâh n’gor Kon Tum geh âk nău dơi. Lĕ rnoh neh tăm ăp năm bâh n’gor geh rlău 68.200ha rlău đah nău nchrăp kan.N’gor lĕ geh rdâk 7 dâng lŏ\ têh tĭng nău kan tâm rgop kan ndrel. Ăp ntil tơm tăm tơm geh uănh mât an hun hao lĕ dơi geh n’hanh rlău đah nău nchrăp ngluh mbơh. Tâm năm noh khlay âk ntil ndơ bum mbo, tơm ƀư dak si, kơt cà phê, bum blang, sâm rse...lĕ geh rvăt đah rnoh khlăy jêng nuĭh bon lan lah nsum n’hanh ƀon lan rnoi đê̆ ah êng ta n’gor Kon Tum dŭt rhơn ngăn. Bâh kơt nĕ tât lĕ năm 2023 nău geh du hê nuĭh bâh Kon Tum lĕ geh klâp ma 58,8 rkeh prăk hao 10,5% đah năm e nơh. Nô A Ka Riăc, ƀon Kon Vơng Kia, nkuăl têh Măng Đen, nkuăl Kon Plông an gĭt.“Năm mhe, mpôl hên geh âk nău rhơn, yor năm mhe nơh ƀon lan tâm ƀon geh âk ba, bum, cà phê n’hanh nău geh bâh mât rong rpu, ndrôk..Dơi geh kơt nĕ mpôl hên dŭt rhơn , nđơr ngăn. Năm mhe, ƀon lan mbra nsrôih pah kan hun hao lơn, mbra geh âk nău pah kan tuch tăm, săk rnglăy, âk nuĭh blău tâm nău pah kan jan sa, nău rêh mbra mbơm oi, ăp rnăk vâl ntĭm nti kon său gĭt blău, nti blău. Gâp dŭt ŭch Đảng, ngih dak an geh mât kơ tay, kơl an ƀon lan Mơ Nâm hên”.

Nô Sêr, ƀon Jun Yuh, xã Đức Minh, nkuăl Dak Mil, n’gor Dak Nông mro djăt ăp nau ntoh ngơi klơ ăp ntŭk nkoch mbơh nau. Wa Sêr mbơh, bah nau kan gơih djăt ăp nau tâm dak ba dih tâm năm 2023, geh âk nau tât khuch, yơn lah neh dak nơm hôm geh đăp mpăn ơm. Rnơm nê, nau rêh, văng sa bah kônh wa tâm ƀon kŏ đăp mpăn ndrel hun hao. Kônh wa rhơn vơt năm mhe tâm nau rhơn, m’ak ngăn:“Nau geh tâm dak nơm đăp mpăn ngăn. Kônh wa tâm ƀon lan rhơn đŏng, kônh wa đăp mpăn pah kan jan sa, hun hao văng sa. Ngăn lah năm rlau aơ ri rnoh cà phê khlay oi, kônh wa geh prăk, rhơn năm mhe lơn ma m’ak”./.

Lah ƀon têh dăng ntoh lư, nkual g ŭ ta rơh cách mang ta rơh tâm lơh tâm su, a ƀa ơ, ƀon Dăk Tuôr, xã cư Pui, nkuăl Krông Bông, n’gor Dak Lak dôl lĕ rgâl mhe ăp nar. Đah nău mât kơl bâh n’gâng kan, nău rêh ta ƀon Dăk Tuôr ăp nar lơ ma rgâl mhe. Tâm ƀon geh 5km trong bê tông, âk ngih jay nâp mhe, rnoh rnăk sâm geh bơi tât 30%, rnăk ach o kanŭng hôm bơi tât 20%. Aơ lah ngoăy tâm âk ƀon bâh nkuăl Krông Bông geh nău dơi, nău ơm geh gay ma hun hao pâl nđaih. Yor nĕ, tâm ba năp nơh, n’gâng kan ta ntŭk lĕ nsrôih rgŏ jă ƀon lan tâm ƀon nkra mhe tay ngih jay, tâm rgop rdâk njêng ƀư trong hăn, mât kloh ueh ntŭk gŭ rêh, ƀư ueh ntŭk ntô gŭ âm văr ƀon. Đah nău pơk hvi bâh ăp ntil nău wăng sa, nuĭh ƀon lan lơ ma saơ rhơn, nsrôih mât kơl tâm nău pah kan jan sa. Nô Y Kho Niê, ta ƀon Dăk Tuôr an gĭt. "Nău wăng sa bâh ƀon rĭ ăp nar lơ ma hun hao saơ dŭt rhơn ngăn. Yor lah ƀon ntŭk gŭ cách mạng jêng geh ngih dak mât kơl, ntuh kơl, nuĭh ƀon lan nsrôih pah kân, kơt nti n’hanh dŏng nău mhe tâm nău pah kan ting khoa học kĩ thuật, rgâl mhe tơm tăm ntil rong. Bâh nĕ ma nău rêh ƀon lan ăp nar lơ  ma rgâl mhe, ueh lơn".

Wa A Mlôm, ƀon Groi 1, xã Gla, nkuăl Đăk Đoa, n’gor Gia Lai nkoch, năm rlau aơ, yor geh nau khuch bah jâng văng sa ri ma nau rêh kônh wa mâp âk nau jêr. Tâm ƀon geh 150 rnăk, rlau 1.300 nŭih, đah 100% rnoi Bahnar. Tât bôk năm 2024, ƀon hôm 13 rnăk ach o ndrel 30 rnăk êp ach o. Bol ma nau rêh hôm mâp âk nau jêr, yơn năm rlau aơ ăp nau ntrŭnh ngăn bah Đảng, ngih dak, nau kơl an tă bah nkuăl hôm mro năn tât kônh wa tâm ƀon, pơk trong nơih ân nuih n’hâm kônh wa geh nau tâm kơl. Wa A Mlôm, gŭ tâm ƀon Groi 1, xã Gla, nkuăl Đăk Đoa, ngơi: "Rnơm nau kơl an bah Đảng, ngih dak mpeh nau kơl an năn kơt lah ăp ntil tơm tăm kơt cà phê...ri ma năm 2023, kônh wa rnoi mpôl đê̆ pah kan jan sa đăp mpăn ndrel hun hao. Bol ma du đê̆ mir tăm cà phê mô geh lăng jêng rđil ma bah năp nơh yơn ntop ma nê ri rnoh cà phê hao khlay ri păng mô geh khuch âk ôh tât nau geh jêng. Mpeh phân poh ri rnoh păng hôm khlay, yơn rnơm geh nau kơl an, pơk trong nơih tă bah ăp rmôt kan, ntŭk tăch phân ân kônh wa ƀon lan manh lor tât yan klih play ri trok, ri ma nau mât chăm cà phê nơih oi poh tŏng 2 rơh”./.