Lâm Đồng lah n'gor dâk bôk năp lam dak mpeh tuch tăm mât rong công nghệ mhe. Tâm nê, dŏng jay bil tâm nău kan tuch tăm lah ngoăy tâm ăp trong ƀư nsĭt tay nău geh wăng sa âk ndrel ta du rnoh neh tuch tăm. Yơn lah, lôch jŏ jong mô geh nău mât kân bah nhih pah kan mât uănh, rnoh hvi neh tuch tăm jay bil ntoh ƀư êng hao âk ndal, lơh khuch djơh tât rup ŭeh măt ŭanh, ntŭk gŭ rêh n'hanh têk nkre âk nău tât khuch êng ƀa ƀă an tay bah kơi. Yor kơt nê, n'gor Lâm Đồng dôl rdâk njêng ăp trong nchrăp đă ntrơn du, rơih lĕ rngôch jay bil luh bah dih nkual ƀon têh Đà Lạt n'hanh ăp nkuâl kiău ma.  

Ntơm bah năm 2004, n'gor Lâm Đồng n'glêh an dŏng bôk nău kan hun hao tuch tăm công nghệ mhe. 6 năm bah kơi nê, jêng lah năm 2010, lam n'gor hŏ hun hao rlău 6.400ha rnoh hvi neh tuch tăm dŏng công nghệ mhe, tâm nê jay bil lah 1.170ha; năm 2015 rnoh hvi neh dja hao tât rlău 43.000ha n'hanh jay bil bơi 3.150ha. Tât năm 2020, lĕ rngôch rnoh hvi neh tuch tăm công nghệ mhe bah Lâm Đồng lah 60.200ha, n'hanh rnoh hvi neh jay bil geh bơi 4.350ha, tâm nê lơn âk rnoh neh jay bil ta nkual ƀon têh Đà Lạt.

Wa Trần Quang Duy, Groi Chi cục tuch tăm n'hanh mât njrăng si tăm n'gor Lâm Đồng an gĭt, tă bah nău hun hao jay bil mô geh mât kân, lơn lah ăp rnoh hvi neh jay bil rŭn in neh bri, dak bât, nkual ntŭk têl ơm yău kăl e, văn hoá, bri dak uĕh măt uănh...hŏ khuch tât rup ŭeh nkual ƀon têh. Ndrel đah nê, lơn âk rnoh neh jay bil mô di rnoh uĕh, rdăp srêt, mô geh trong hoch dak sor luh tât n'hong me, ƀư jêng dak bŭk pĭch rlâm neh n'hanh ƀư hŭch geh ma nău suăt dak tu, pĭch rlâm neh, ndâp băm êng tĭng ntŭk n'hanh âk nău tât khuch êng ƀa ƀă. Wa Trần Quang Duy, an gĭt:

"Tă bah nsĭt tay nău geh wăng âk jêng nuĭh ƀon lan hŏ ƀư jêng âk ngăch. Uănh năl mpeh Ngih dak mô hŏ năl geh ăp quy định n'hanh njrăng đă na nê̆ an ƀon lan đŏng. An jay bil ntoh ƀư âk êng, khân păng rdâk tâm srêt nsum jêng khuch tât ntŭk gŭ rêh, tât bri dak neh ntu krŭl duh...Ta năp nău ngăn geh dja, ntơm bah khay 10/2019, UBND n'gor geh nău rđău đă na nê̆ an Sở NN&PTNN rdâk njêng du đề án mât dŏng, njrăng uănh, hŭch bah nău tât khuch bah jay bil, jay jal ta n'gor Lâm Đồng".

Tĭng nê, n'gor Lâm Đồng dôl rgum an ƀư ăp trong nkra gay hŭch mbrơi n'hanh hăn tât mô hôm geh neh tuch tăm jay bil ta trôm nkual ƀon têh, nkual ƀon lan gŭ ta nkual ƀon têh Đà Lạt n'hanh ăp nkuâl dăch kêng kiău ma. Nău ŭch ndơ̆ luh lah tât năm 2025 hŭch 20% rnoh hvi neh tuch tăm jay bil rđĭl đah aƀaơ, n'hanh tât năm 2030 hŭch mbrơi, hăn tât mô hôm geh jay bil tâm trôm nkual ƀon têh Đà Lạt.

Gay ƀư dơi tât nău dja, n'gor Lâm Đồng rđău đă ăp nhih pah kan, đơn vị ƀư ôp uănh tay ăp tŏng lam lĕ rngôch, rdâk njêng ăp trong đă ntrơn du jay bil rdâk njêng mô geh nău way. Nkre, ntrôl dăng rgâl tuch tăm, dŏng kỹ thuật tuch tăm  mô dŏng jay bil; rgâl  mbrơi jêng hun hao tuch  tăm nkual ƀon têh, tuch tăm nđĭr uĕh, sĭt jêng tay....nkre đah mât njrăng ntŭk gŭ rêh bri dak. Lĕ rngôch prăk dŏng ƀư bơi 177 rmen prăk, tâm nê prăk ngân sách ngih dak dơn geh âk 1,7%, hôm ƀa ƀă lah tơm prăk bah ăp mpôl kan, ăp nuĭh. Wa Phạm S, Groi kruanh UBND n'gor Lâm Đồng lah rjăp, nău đă ntrơn du jay bil tâm trôm nkual ƀon têh Đà Lạt n'hanh ăp nkuâl kiău ma gay n'hao dăng mât uănh jay bil, ntrŭt ntrôl tuch tăm dŏng công nghệ mhe bên di đah rgâl duh nđik trôk nar.

"Âk nău rgop an lah tuch tăm công nghệ mhe ân lah jay bil, i ngăn mô di lah kơt nê̆. Jay bil, jay jal lah ngoăy tâm ăp nkô̆ tơm khlay dơm, ndơ dŏng bah tuch tăm dŏng công nghệ mhe ma dơn geh rgum tâm nău kan tăm biăp n'hanh kao dơm. Tâm nklăp 20 năm aơ ri rnoh hvi neh tuch tăm jay bil bah Đà Lạt hun hao dŭt ngăch, di rnoh jay bil hŏ ndơ̆ luh yơn ân geh rnoh ntuh kơl khlay, ăp nuĭh tơm rnăk mô tŏng geh ndơ jêng ƀư jay bil ƀơch rgơm, têh uĕh n'gul wah pah trong n'hanh jay bil manh ƀư dơm… jêng hun hao rnoh ngăch. Yor hun hao ngăch jêng nău dơh uĕh geh đŏng n'hanh nău khuch djơh geh đŏng. Mpôl hên rƀŏng trong tât bah kơi năm 2030 rnoh hvi neh tuch tăm jay bil ta nklang nkual ƀon têh Đà Lạt mbra dơi ntrơn du tât ăp nkual pĭt meng".

 N'gor Lâm Đồng dôl mbrôn suan rdâk njêng Đà Lạt nkual ƀon têh têh uĕh mhe, ntŭk rgum pâl nđaih bri dak rêh uĕh, rlu rlău têh khlay....nkre đah dăp rgum hun hao "Nkual ƀon têh tâm bri, bri tâm nkual ƀon têh". Yor kơt nê̆, ntlơi jăng jay bil luh bah trôm nkual ƀon têh lah nău dŭt khlay n'hanh jăch ndăn./.