Kơp ntơm bah năm 2022 ăp rơh tăch rgâl neh ntu ta Dak Lak hŭch âk n’hanh tât aƀaơ nha hôm geh nău “bĭch puh” đŏng. Lĕ ma ta ăp nkual ơm geh tăch rgâl neh ntu khuh n’gôr, aƀaơ bol ma dŏng tơm prăk kơl rđăt mô dơi rlay kah dơi nău ŭch geh rvăt đŏng. Âk  nuĭh ntuh kơl ân mbrôn săk trok ăp rnon manh, doanh nghiệp tâm trong kan dja ân koh n’hŭch âk nuĭh kan n’hanh rgum huêt nău kan đŏng. Lĕ dĭng nuĭh mpŏng, jêr jŏt dja mbra dơi droh rklaih mbrơi ntơm bah 2024, rnôk geh nău kơl bah deh prăk kon đêt bah ăp ngân hàng n’hanh ăp khay cà phê, sầu riêng jŭr geh, rnoh khlay hao.

3 năm bah năp nơh, saơ ntŭk tăch rgâl neh ntu khuh n’gôr, ur sai nô Nguyễn Xuân Nguyên, phường Tân Lợi, nkual ƀon têh Buôn Ma Thuột tă nsĭt geh wăng sa dŭt uĕh tă bah nơm geh tăch rgâl neh ntu. Tâm rnôk neh dŭt hao khlay, geh khay bar hê ur sai joi geh bar pe rhiăng tât bar pe rmen prăk nơm geh nđơn tăch tay ăp jay meng nkual ƀon têh. Mpŏng trong hao geh tay, nô rgum prăk bah nuĭh ƀon lan, nchăm nhih jay, ndeh rklư…manh ngân hàng âk rmen prăk gay rgum rvăt neh. Yơn ntơm bah kêng dŭt năm 2022, ntŭk tăch rgâl neh ntu hŭch hêng ngăch, lơn âk rnoh neh ma nô Nguyên rvăt, hŏ geh kol khan tay. Rlău du năm aơ ur sai nô ân mbrôn suan trok deh prăk kon manh:

“Aƀaơ ur sai hên ƀư dah âk geh mbrôn trok deh prăk kon ngân hàng lĕ, rlău 45 rkeh prăk/khay, dŭt jêr jŏt. Mpôl hên joi ăp trong tăch gay koh bah ir roh huach dơm yơn mô dơi tăch. Rnoh khlay tăch ri hŏ jŭr 30 – 40% tâm rnôk rvăt ma  mô geh nuĭh ôp rvăt. Lah rnôk hao khlay neh ntơm nơh, ăp blah neh dja nkoch mbơh lah geh nuĭh rvăt dĭl. Mô gĭt moh rnôk ntŭk tăch rgâl neh ntu mơ plơ̆ tay kơt ơm, gay tăch lĕ lah an kơt aơ trok deh prăk kon kơt aơ jêr ma dơi toch ngăn.”

   Nô Huỳnh Thanh Tâm, nuĭh âk năm ƀư ndranh tăch rgâl neh ntu ta nkual ƀon têh Buôn Ma Thuột an gĭt, rnôk hao khlay neh tâm kêng dŭt năm 2021 tât n’gul năm 2022, ăp khay nô nkơnh tăch rvăt ntơm bah 10 – 12 blah neh, nsĭt geh ma rhiăng rkeh prăk. Yơn  lah, ntơm bah kêng dŭt năm 2022 tât aƀaơ, ăp khay dơn geh tăch bar pe blah neh dơm, hŭch tât 80 – 90% rnoh âk, prăk nkhôm bah nău ƀư ndranh hŭch nkre đŏng. Nô Tâm an gĭt:     

“Aƀaơ rnoh âk năch rvăt neh ri hŭch âk, ăp khay gâp dơn tăch 2 – 3 blah mô lah geh âk khay dơn tăch geh 1 blah neh dơm. Kơt gâp tăch dơi lah hôm geh nău lap hôm yor gâp hŏ geh du mpôl năch êng, lah kơt âk nuĭh mô tăch dơi. Neh ntơm nơh rnôk dŭt hao khlay neh nklăp 1 rmen prăk/blah, aƀaơ hŏ jŭr hôm nklăp 600 rkeh prăk  mô dơn nê  âk blah neh hôm hŭch rlău du n’gul đŏng. Tĭng nô nău aƀaơ ri neh hŭch dŭt âk hôm, n’hanh gâp nchroh ân 2 năm tay đŏng mơ plơ̆ tay kơt ơm, aƀaơ ri ƀư n’gul wah pah trong dơm.

Mô dơn ăp nuĭh ntuh kơl jê̆ chrai n’hanh ntŭk tăch rgâl neh ntu nkual kiău ma hŭch hêng đŏng, neh ntu ta ăp ntŭk nchrăp kan khlay ta Buôn Ma Thuột tâm ban kơt nê đŏng. Tĭng wa Ngô Đình Vạn – Giám đốc Công ty Bất động sản Lộc Sơn Hà n’hanh SkyVi, nuĭh tâm pă tăch ăp ntŭk neh ntu têh khlay bah ăp trong nchrăp nkual ƀon têh cà phê, ntŭk nchrăp Eco City n’hanh nkual đô thị Ân Phú...  công ty hŏ koh hŭch tât 75% nuĭh kan yor ntŭk tăch rgâl kơt lah hŏ krât gâng. Ntơm bah 100 nuĭh kan, nsĭt geh rlău 90 rmen prăk ăp năm, aƀaơ dơn hôm mô hŏ tât 20 nuĭh kan, nsĭt geh 2023 dơn hôm ta nâm 20 rmen prăk dơm. Wa Vạn mpŏng nău dja mbra dơi rgâl uĕh tâm năm 2024 bơi tât, rnôk ƀon lan kan lŏ mir tâm n’gor jŭr geh mbro n’hanh deh prăk kon ngân hàng hŭch.

“Lâp tay đah aƀaơ rlău 1 năm nuĭh ƀon lan ndjôt prăk njuăl tâm ngân hàng dŭt âk yor deh prăk kon rgum hao bah 8 tât 11%, yơn aƀaơ jŭr hôm 4 – 5% n’hanh nuĭh ƀon lan mbra rhuăt luh. Ndrĭ, rhuăt luh moh ndơ ƀư, tĭng gâp mĭn khân păng mbra plơ̆ tay đah neh ntu yor rnoh khlay neh hăn rkăng n’hanh tâm di gay rgum rvăt neh. Rlău ma nê, wăng sa Dak Lak dôl hun hao uĕh, trong cao tốc, logistic dôl jêng nta trong dơh an hun hao n’hanh trong kan neh ntu geh sa n’hanh âk nuĭh ntuh kơl mât uănh khlay. Mô hŏ nkoch, rnoh khlay sầu riêng, cà phê dôl hao n’hanh âk nuĭh geh ndrŏng n’hanh rnôk nê khân păng geh prăk ri ntuh kơl tay tâm neh ntu dơm.”

  Năm 2023 - 2024, nsĭt geh bah tơm sa play n’hanh tơm jong nar tơm khlay bah Dak Lak, kơt sầu riêng, cà phê, tiêu hao rlău du tơ̆ n’gul tât rlău bar tơ̆ rđĭl đah năm 2022, đah rnoh hao nchroh rlău 15.000 rmen prăk. Ndrel đah nê lah deh prăk kon ngân hàng dôl hŭch jru, ăp nuĭh ntuh kơl neh ntu ta n’gor geh nău dơi mpŏng tâm ăp săk ntơr bah ntŭk. Yơn lah, I ngăn Dak Lak hôm lah n’gor ach o đŏng. Đah nău ŭch geh n’hanh tơm ndơ ta n’gor nơm mbra dŭt jêr gay ntrŭt ntrôl ntŭk tăch rgâl đah rnoh âk neh jay dơi rgum rvăt dŭt âk, ndranh tăch rvăt rơh bah năp nơh./.