Ăp măng, nô Đào Văn Giang, tâm thôn 6, xã Quảng Tâm, nkuăl Tuy Đức, n’gor Dak Nông lŏ hăn nti tâm blah kho ao mô năn tơh jêh lôch kan mir. Păng ƀư kruanh jrâu nti jut jăng mô gĭt play săm ƀŭt tâm ngih săm ƀŭt Tiểu học ndrel Trung học cơ sở Nguyễn Du, xã Quảng Tâm, bol ma mô rlu, nô hôm nsôih hăn nti tâm di mông. Jrâu khân păng geh rlau 30 nŭih, ntơm 40-50 năm, bu ranh ngăn ri kŏ 71 năm, lah nŭih tâm thôn ƀon tâm xã. Ƀa hin lah yan klih play ri ăp nŭih mô ru kŏ nsôih hăn nti. Nau nsôih ân gĭt play săm ƀŭt ndrel nau nsôih ntĭm nti nŭih hăn nti bah ăp nai ntĭm ƀư ăp kon se nti âk ngăn kơt nô Giang lơn ma nsôih hăn nti:

            ‘Bah năp nơh gâp gŭ tâm nkual jru ngai ngăn mô geh dơi hăn nti. Rnôk aơ ngih dak pơk jrâu nti play săm ƀŭt ri gâp nsôih nti. Nai ntĭm nti hên ueh ngăn, ăp nŭih hăn nti kŏ mô blau ma nau ngơi, dŭt n’hâm lah ueh nai ntĭm nti ngăn hŏ ntĭm ân hên. Ƀa hin nơm nti ân ma nơm, nơm nsôih dơm”.

            Hŏ rlau 40 năm mơ blau răk play săm ƀŭt, blau nchih ƀư yuh Thị Nương, rnoi Bunong, tâm ƀon Bu Nơr, xã Quảng Tâm rhơn ngăn. Yuh Nương nkoch, jut nau mô blau play săm ƀŭt ri ueh ngăn ân nau rêh, ê lor lah yih mra hăn nti bằng ƀĭt ndeh hon đa gay ma hăn tâm trong ân tâm di luật. Blau play săm ƀŭt kơl yuh blau mĭn tât nau mĭn rlong tach grăp mắc ca bah ngih păng nơm tăm tâm mạng xã hội tâm điện thoaị. Yuh mbơh, jrâu aơ pơk ntĭm ri mô geh kâp roh prăk ôh, săm ƀŭt ntĭm nti, săm ƀŭt nchih, ndơ dŏng kŏ nai dê pă ân dơm. Rhơn nuih n’hâm bah nai ntĭm nti măng, trong ngai hăn tât tâm jrâu ntĭm nti play săm ƀŭt ân kônh wa, bơi tât 3 khay râng ntĭm nti jrâu aơ, yuh Thị Nương râng ăp nar hăn nti ngăn:

            “Dơi hăn nti kơt aơ ri gâp rhơn ngăn. Gâp kŏ nsôih nti ân ueh, mhâm ƀư gay ma blau răk, blau nchih. Trong hăn ngai ngăn ma nai ntĭm nti kŏ nsôih ntĭm nti ân nơm, gâp ŭch ngăn ma ăp nai ntĭm nti. Rnôk hăn nti ri mơ gâp gĭt tât Nai nai ntĭm nti kon se Việt Nam, rhơn ân ăp nŭih nai geh n’hâm soan ueh lăng”.

            Nai nti Hoàng Văn Trường, Ngih săm ƀŭt Tiểu học ndrel Trung học Cơ sở Nguyễn Du, xã nkuăl 3 Quảng Tâm hŏ ntĭm nti tâm nkuăl n’har bri, jru ngai Tuy Đức ntơm bah ăp năm 1990. Nai mbơh, ntĭm ân ăp nŭih bu têh mô kơt ma kon se, ŭch nơm ân tâm dăch ngăn, tâm gĭt ndrel tâm kơl tâm nau kan ntĭm nti ndrel nau rêh gay kônh wa nsôih, gơih hăn nti mơ dơi:

            ‘Ê lor lah nơm gĭt nau mĭn bah ăp nŭih tĭng hăn nti jrâu jut nau mô gĭt play săm ƀŭt, êng nê khân păng hôm hăn pah kan mir đŏng. Nơm gĭt lah khân păng mbrơi lơn, ty kŏ dăng lơn, ndri ma ŭch nơm ntĭm ân nsôih mơ, gơih đŏng. Êng nau nsôih, nau gơih tâm nau ntĭm nti ri nơm ân geh nau ŭch, tâm dăch ma khân păng, tâm pă nau ma khân păng đŏng”.

            Wa Vương Thị Thu Trúc, Kruanh jrâu kan ntĭm nti ƀa ƀơ, chính trị nau mĭn, N’gâng kan ntĭm nti n’gor Dak Nông mbơh, lah n’gor geh âk nŭih rnoi mpôl đê̆, âk nŭih hăn ntrơn gŭ tât ri ma rnoh nŭih mô gĭt play săm ƀŭt ndrel chuêl play săm ƀŭt tâm n’gor âk. Gay kơl an kônh wa, êng năm aơ, n’gor pơk geh 50 jrâu nti đah 1.300 nŭih nti, tâm nê ăp nkuăl ach o 30a kơt nkuăl Dak Glong ndrel Tuy Đức geh âk. Ăp jrâu aơ ngăn lah nti măng, ăp nŭih geh nti jêng 2 rơh. Rơh 1 lah nau gĭt tâm ban ntơm jrâu 1-3. Rơh 2 tâm ban nau blau jrâu 4-5. Tĭng wa Trúc, nai ntĭm nŭih nti rnôk aơ lah ăp nŭih ŭch hăn kơl an, ăp nŭih nê dôl ma nsôih n’hâm kơl an kônh wa jut lơi nau mô blau play săm ƀŭt:

            ‘Đah ăp nŭih ntĭm nti kon se lah ăp nŭih ŭch nsôih hăn kơl an ri bu geh kơl an prăk sông sa, gŭ âm, hăn ri dơm, ma nkhôm nti ri mô geh. Nuih n’hâm khân păng ntĭm jut lơi nau mô blau săm ƀŭt ri bôk năp lah khân păng yŭ ma bu, yor bu mô gĭt play săm ƀŭt ndrel ŭch khân păng gĭt play săm bŭt, ri ma bu saơ nau ueh bah nau gĭt nê. Geh âk nŭih bu nkoch, rnôk aơ blau play săm ƀŭt ri ŭch ngăn hăn luh bah dih. Nŭih hăn nti kŏ rhơn ma nŭih ntĭm kŏ rhơn đŏng geh kơl an ân ƀon lan”.

            Dĭng nar hăn nti kon se măng hăn nti ngai gay ma ntĭm nti ân kônh wa bu ranh blau play săm ƀŭt, ăp nŭih nai ntĭm nti kon se tâm nkuăl jru, nkuăl ngai bah n’gor Dak Nông hôm rhơn ngăn, gơih kan. Ăp nai ntĭm nti dôl ăp nar nsôih kơl an n’hâm nơm ndrel nau mĭn bah nơm ân ƀon lan, kơl ƀon lan gĭt play săm ƀŭt, geh ăp nau dơi gay ma tâm rnglăp ma nau rêh dôl ma hun hao rnôk aơ./.