VOV4.Mnông: Ndơ ngêt song [ơ\, mô kloh ụeh le\ geh tăch lam ta ntu\k tăch rgâl, nu^h do\ng ndơ jêr ma dơi năl ndơ ueh ndơ [ơ\, le\ [ư jêng nău m^n rvê, klăch an nu^h do\ng ndơ. Tâm rnôk ne\ ăp ntu\k kan ngih dak hôm nha ê ho\ [ư le\ nău kan nơm tâm nău mât kloh ndơ song sa, njrăng ndơ mô kloh ueh geh tăch do\ng.

Mô dơn lah nău m^n rvê đah ăp oh yuh tâm rnăk vâl gâm ndơ sa ma nđâp đah wa Lê Văn Phòng ta xã Dur Kmăn, nkuăl Krông Ana, n’gor Daklak, ăp tơ\ rơh ngêt sa a[aơ, lah ăp nău m^n rvê. Yor lah, wa Phòng mô hôm knơm ta ăp ntil ndơ ngêt song a[aơ.

“Ka, biăp, bum play lah nsum lah hên hăn chợ rvăt kanu\ng g^t rvăt dơm mô g^t lah ndơ ne\ g^t ueh đăp mpăn mô kh^h lah mô.Djăt ua\nh tâm radio, tivi r^ hên du\t klach ngăn mô g^t mơh ndơ sa.

Wa Nguyễn Vinh Phú, kruanh Hội siêu thị Việt Nam an lah, nu^h do\ng ndơ a[aơ dôl mô hôm geh nău knơm ta ăp ntil ndơ geh tăch ta ntu\k tăch rgâl yor lah nău rlăm du\t âk, kloh djơh rlu\ rlă mô g^t ma năl. Nu^h do\ng ndơ mô to\ng g^t nău gay ma săch do\ng ăp ndơ do\ng đăp mpăn rnôk dôl mô geh to\ng nău ua\nh kan bâh ăp ntu\k kan têh. T^ng nău mbơh bâh wa Phú, nđâp ma ntu\k siêu thị, di lah ntu\k tăch ndơ du\t knơm an [on lan do\ng ndơ yor geh tăch ăp ndơ kloh ueh yơn lah mô di ăp siêu thị geh tăch dơi geh [ư nău ne\ da dê. Yor nău u\ch geh an nơm, khân păng rgâl nău geh bâh năch. Bâh ăp nău mô jăp tâm nău mât ua\nh bâh siêu thị a[aơ ndrel đah ntrong pah kan tâm pit le\ [ư roh nău knơm bâh nu^h do\ng ndơ.

“Tâm ntu\k tăch ndơ ta siêu thị a[aơ r^ geh bar pe nău mô dơi ma he mô geh ua\nh năl. Bôk năp lah nău tâm boh đah ntu\k tăch ndơ a[aơ lah dôl geh nău mô tâm di. Geh ăp siêu thị [ư jêr đah ntu\k tăch ndơ, rvăt thuk, geh nău kâp jo\. Jêng lah ndơ ueh, ndơ kah, ndơ kloh dôl nkoch ta aơ mô geh tăch ta siêu thị n’hanh đah nu^h do\ng ndơ. Siêu thị têh dôl mpet nu^h tăch ndơ n’hanh siêu thị jê| geh nu^h tăch [ư ndơ mpet rnoh đo\ng.

T^ng nău mbơh bâh wa Lê Bá Lịch, kruanh Hội mât ua\nh ndơ song sa an ndơ mât rong Việt Nam, nău ndơ song sa mô kloh ueh le\ geh âk jo\ năm, yơn lah yor nău kan mât ua\nh ê ho\ geh dơn ngoăy, ndrel đah nău rmal ê ho\ tâm di ê ho\ geh nău klach jêng lah ê ho\ dơi mât ua\nh le\ nău ndơ ngêt song mô kloh ueh geh tăch âk ta ntu\k tăch rgâl. Ngăn lah, Việt Nam ê ho\ geh rdâk njêng du ntrong pah kan t^ng ntrong kan tâm di, geh nău ua\nh nđôi na nê| jêng lah bu dăng bu [ư, kêng du\t ndơ tăch ta ntu\k tăch rgâl kanu\ng lah geh rgum bâh ăp rnăk pah kan nchrah nchrai jêr ma mât đăp mpăn ăp nău mpo\ng t^ng mât kloh ueh đăp mpăn. Nău an geh [ư a[ưaơ lah mât hlăt jăp bâh nău pah kan tât ntu\k tăch rgâl, tâm ne\ an geh rdâk njêng nău kan t^ng nău way kan na nê|.

“Gâp dăn đă ăp ntu\k kan m^n ua\nh an geh rgum ăp nău [on lan u\ch ro\ng. ntu\k pah kan r^ an geh njêng nău pah kan t^ng nău way kan nsum. Geh pah kan t^ng ntrong kan nsum mơ dơi geh mât ua\nh ntu tơm n’hanh geh mât đăp mpăn kloh ueh ndơ ngêt song.

Wa Vương Ngọc Tuấn, groi Tổng thư ký ntu\k kan t^ng nău mpo\ng n’hanh mât nău dơi geh nău mpo\ng ua\nh năl tâm ban kơt ntu\k kan ua\nh kơp naư ueh di bâh nău aơ. Yor ne\, nu^h do\ng ndơ hôm nha mô dơi geh tât dăch đah ăp ntil ndơ geh kloh ueh. Aơ lah nău jêr đah ntu\k tăch rgâl ndơ ngêt sông ta Việt Nam.

“Ntu\k kan nkra jêng [ư ăp ntil ndơ kloh ueh yơn lah rnôk tăch tât ntu\k tăch rgâl mô geh nău ua\nh năl bâh ntu\k kan têh r^ nău knơm ne\ mô geh nău khlăy đo\ng. mô geh du ntrong kan ua\nh njrăng nău mbơh an nu^h do\ng ndơ r^ nău knơm ne\ mô dơi geh đo\ng.

Nău ngăn a[aơ, bâh nău pah kan mât tăm tât nău do\ng ndơ, hôm nha lah nău tâm [ah du\t ngăi. Nău aơ tâm ban kơt nu^h do\ng ndơ hôm nha ko\ văk trong hăn joi ăp ntil ndơ kloh ueh ma mô g^t ntu\k tât du\t.

                                   Nău [ư gay nu\ih [on lan dơi do\ng ndơ sông sa kloh ueh đăp mpăn

           Gay mât uănh nău kloh ueh đăp mpăn ndơ sông sa, rnôk bah năp, ăp ngih pah kan dơi kan le\ an âk nău ntru\nh, nău kơl. Yơn mô geh nău tâm ban u\ch, ndrel [ư jêng săk rnglay mô âk. Nău [ư a[aơ lah ân geh âk nău [ư na nê| n’hanh le\ nău kan gay nu\ih [on lan dơi do\ng ăp ndơ sông sa kloh ueh đăp mpăn.

Wa Nguyễn Như Tiệp, Cục kruanh Cục mât uănh ueh jêng Mât rong tuch tăm tui ka, N’gâng kan tuch tăm mât rong n’hanh hun hao [on lan djôt dơn, bôl tâm năm bah năp le\ geh âk sam [u\t nghị định nt^m uănh nđôi nău răk kloh ueh đăp mpăn ndơ sông sa, yơn nău mô geh tâm ban, kơp dơn ngoay; [ư mô le\ nău kan jêng tât săk rnglay mô âk, [ư ji nuih tâm nău lư rêh jêng kon nu\ih:

Nău nta kơl an ntru\t nsôr, nta an nuih n’hâm nkra njêng đăp mpăn hôm e thơ tha, n’hanh mô nâp nâl yor r^ tâm năm mhe aơ nău hun hao ăp trong tâm rgop du\t đêt n’hanh knu\ng lah nău kơl an hun hao trong tâm rgop aơ mô ho\ to\ng dăng n’hanh mô ho\ lăp tâm nău rêh. Du đêt ăp nău ntru\nh, nău di kỹ thuật mô ho\ dơi uănh nđôi nga\ch jêng âk nău jêr jo\t an nău [ư nkra jêng, tăch rgâl ndơ lo\ mir ndơ sông sa đăp mpăn kloh ueh. Du nău hôm e tay lah geh [ư groi nđôi, uănh, mkra nău tih nău way kan yơn lah nău [ư aơ mô ho\ tâm rgop ndrel jêng săk rnglay, ueh tam bah uănh nđôi, groi uănh mô ho\ tam. N’hanh đê| đo\ng lah nu nău mbơh ndơ\ ăp nău [ư tih mpeh đăp mpăn kloh ueh ndơ sông sa, yơn lah, nău lăp bah ngih pah kan dơi kan gay uănh năl, kloh na nê|, nău mbơh tơih rah wah mpeh nu nău aơ hôm e mbrơi jêng tât nău rvê kơt nău ji nuih bah nu\ih do\ng.

T^ng wa Nguyễn Hoài Nam, Groi tổng thư ký hiệp hôi nkre njêng n’hanh tacưh n’gluh Việt Nam, nău mô uănh nđôi rjăp tâm nău răk kloh ueh ndơ sông sa mô knu\ng [ư tât nău ăp ndơ roh đăp mpăn ntôh hao ta ntu\k tăch ma ăp ntu\k nkra njêng, ta\ch rgâl ndơ sông sa le\ mplư rlăm nău thơ tha aơ gay geh sam khâm, jêng tât ăp nău nkhih ndơ sa. Wa Nam an lah, ân geh nău uănh nđôi le\ rngôch lơn đah nău răk kloh ueh đăp mpăn ndơ sông sa.

Tâm nău kan tâm pă ndoh ndơ ta Việt Nam a[aơ ri ngih dak le\ ndơ\ nău aơ jêng du bôk nău khlay, ne\ lah nău uănh nđôi ndrơng ndơ, ndơ rlăm, tâm rlong mô ueh. Nău aơ dôl lah nău, pơng khuch tât ăp rnăk dôl râng trong pă ndơ kloh ueh an nu\ih [on lan, pơng [ư roh le\ rngôch nău tam bah năp nău le\ [ư ueh.

Đại tá Phạm Mạnh Thông, Kruanh jrô kan 5, C49, N’gâng kan kông ang đă an uănh nđôi rjăp lơn trong [ư nu nău, nkoch trêng gay mât njrăng an nu\ih do\ng, nkre r[o\ng trong an nu\ih do\ng n’hanh nău kan aơ mpeh tâm ngih pah kan mât uănh ngih dak. Lah mô [ư ueh nău aơ, ri jêr dơi uănh nđôi nău đăp mpăn ndơ sông sa rnôk geh âk ir nu nău mbơh nsơr ndơ ngăn n’hanh ndơ rlăm:

Bah nău do\ng ntoh mhe du\t n’hâm âk nu nău. Jêng mơ nkoch tât nău rlu\k đah nu\ih nkra njêng to\ng ăp nău đă n’hanh nu\ih nkra njêng mô to\ng ăp nău đă yor rnoh nu nău âk ir n’hanh mbâl. Jêng nău aơ, nău kan bah ngih pah kan nkoch trêng, bah ngih dak mât uănh an n’hao prêh. A[aơ na nê| ta ăp trong mbơh nsơr, mô g^t moh ndơ ngăn, moh ndơ rlăm.

Nău uănh nđôi đăp mpăn lah nău kan bah le\ kon nu\ih. Mô dơi dơi dơn đah nău lăp bah ngih pah kan dơi kan, nău đăp mpăn kloh ueh ndơ sông sa dôl ntơm dơi uănh nđôi. Ndr^ yơn, gay mkra rjăp nău aơ, ân geh ăp trong mkra n’hanh trong rmal dăng lơn

Nu\ih rblang: Y Sưng Phê Ja +  Thị Đoắt