VOV4.M’nông – Hao huyết ăp lah nău ji tă bah âk nkô| nău êng êng: play nuih, trong mham, thần kình thực vật, leh… yơn, geh du nkô| nău khlay [ư hao huyết áp ne\ lah yor ngêt sa âk protin, sa âk ir ngi, ngăn lah ndơ sa geh âk cholesterrol; mô lah nu\ih ngêt sa ăp chất rmeh ir, săk đêt pah kan jâng ty, nu\ih lăi… dơi an lah, bên ngêt sa nkô| nău khlay khuch tât huyết áp, lơn lah nu\ih hao huyết áp. Nkô| trăch “Săk soan đah nău rêh” nar aơ, nkoch mpeh ndơ ngêt sa gay mât ueh đăp mpăn huyết áp.

Đah âk nu\ih geh hao huyết áp, ân njrăng tâm ngêt sa ăp nar gay mât huyết áp ueh đăp mpăn. Na nê|:

Mô sa âk đạm (protein): Ân njrăng mô sa âk. Dơi sa đah rnoh đêt 0,5-1g/kg jâk săk (50kg sa nklăp n’gul lạng poăch tâm nar). Ân săch ăp ntil poăch nglang (ntang ntơh djăr, ka) ueh lơn ăp ntil poăch chăng (rpu, ndrôk, su\r..) mô sa ăp ntil poăch trăm âk ndơ sa kơt lạp sườn, xúc xích, dăm bông… mô sa poăch su\r, djăr kon yor geh âk nuclêprotein rnôk lêk jêng ăp chất purin, axit uric mô ueh an klơm, leh, play nuih; khung proch kik djăr, su\r kơt klơm, rngok, pơm meh… mô sa yor geh âk nuclêôprotein. Dơi sa tuh gay ntop rnoh đăp thực vật an săk.

Mô sa âk chất lăi (lipit): Ân n’hu\ch sa ndơ lăi, ngăn lah nu\ih lăi. Mô sa rlău 30g lipit/nar. Tâm ne\, ân sa n’gul ngi thực vật, n’gul ngi poăch.

N’hu\ch sa chất s^k môi (glucid): Chất s^k môi uănh mô geh nău djơh an nu\ih ji hao huyết áp yơn lah sa âk dơh geh rmo\ng lăi, mô ueh an nu\ih hao huyết áp, yor nê ân n’hu\ch đê|.

N’hu\ch sa bôh: Sa âk ir bôh mô lah ndơ sa geh bôh mô ueh an nu\ih hao huyết áp. Nu\ih ngăch dăng du nar sa 506g bôh, nu\ih hao huyết áp ân sa ta rnoh 3-4g bôh du nar. Ân dêr sa biăp trăm srat, blân trăm srat, poăch trăm bôh. Nu\ih hao huyết áp geh nău ji tâm play nuih, môr âk mô lah hao huyết ăp yor ji leh mô lah ji trong rse soan me n’hanh hao huyết áp ta nu\ih mom ma mô joi saơ nkô| nău ri ân lơi ir sa âk bôh.

Rlău me\, nu\ih hao huyết áp mô do\ng ăp chất kích thích thần kinh dăng kơt: ndrănh, cà phê, dak trà tăng, hât.

Sa âk biăp play rih: Biăp play rih kơt bum tây, prit, play mhu\ng geh âk kali, geh tam luh natri luh bah dih. Tâm biăp rih geh âk vitamin K, n’hanh vitamin C tam hao rnoh ion canxi tâm mham, rchăng n’gang rchoăl mham, kơl rchăng n’gang dăng rdih trong mham. Tâm ăp ntil play kơt quýt, táo, .. geh âk vitamin P, C… kơl cholesterol tâm mham, n’hao ngăch dăng trong mham kơl rchăng n’gang rdih trong mham rngok. Tâm ăp ntil play hôm geh âk vitamin E geh tam n’hao ngăch dăng bah trong mham, n’hu\ch rgum mham, n’hu\ch nău u\ch âk oxy bah săk jêng du\t tâm di đah nu\ih ji hao huyết áp nkre nău ji mpeh [ah trong rse mham play nuih… Yor r^, ân sa âk biăp du\t ueh an săk, yor đăp mpăn huyết áp.

Sa âk ndơ geh canxi n’hanh iod: Nu\ih Việt Nam lah nsum mô dơi lăp to\ng ăp canxi du\t khlay, mô to\ng canxi khuch tât hao huyết áp jêng ân kơl lor săch ndơ sa âk canxi kơt dak toh ndrôk (du nar ngêt nklăp 250ml dak toh ndrôk mô lah dak toh tuh) mbra ntop canxi mô to\ng mô lah săch ăp ntil biăp kơt biăp cải, săm dak, sêt, … geh đo\ng rnoh canxi têh. Nu\ih hao huyết áp ân sa âk ndơ dak lêng yor geh âk iod kơt biăp câu, sứa dak lêng, tảo dak lêng, tui nhơp gay dêr dăng rdih trong mham, rchăng n’gang hao huyết áp.

Njrăng: Nu\ih hao huyết áp ân uănh nđôi huyết áp đah trong t^ng do\ng dak si t^ng nău nt^m bah nai dak si. Yơn lah, êng ngêt sa vêr njrăng kơt lah nău khlay đo\ng, mô sa âk ir ndơ kah lăi mbra [ư rmeh yơn mô sa đêt ir mbra mô to\ng, [ư khuch tât an săk soan. Ân sa tâm di to\ng ăp n’ăp chất đạm, ndơ ngi lăi bah poăch mpa n’hanh biăp play t^ng rnoh tâm di. Ân sa ka, lơi ir sa poăch.

Nu\ih rblang: Y Sưng Phê Ja