VOV4.M’nông: Bah năp nau khih yor ngêt ndrăn geh âk cồn công nghiệp Methanol dôl hao hao âk, wa Nguyễn Phú Cường, Kruanh Vụ khoa học Công nghệ, N’gâng kan Công thương mi\n lah, ăp nu\ih khih yor ngêt ndrănh mhe rlau aơ lah yor ngêt âk ir, rnoh Methanol hôm khan tâm săk bah năp nê rlau nau dơi ân. Yor tâm ndrănh geh du rnoh Methanol ti\ng nau dơi ntru\nh. Wa Nguyễn Phú Cường lah rjăp:

 ‘Mô geh mpli tă bah cồn Methanol, mô geh nu\ih mpli ôh yor lah Methanol khlay ngăn, gay rvăt tă bah dak ba dih. Methanol lah ndrănh dak si geh mât njrăng. Ăp ntu\k kan bu rvatư Methanol gay mbơh mư”.

Yơn lah, âk nu\ih kan dak si ân gi\t, nau geh uanưh năl lah ăp nu\ih khih yor ngtêt ndrăng tâm rơh dăch aơ ân saơ, nau khan Methanol tâm mhal aka rlau jêt tơ\, rhiăng tơ\, ma lah ma rbăn tơ\ rnoh ân do\ng. Nau aơ ân saơ, ndrăng geh mpla tă bah cồn công nghiệp Methanol. Ăp tnil ndrănh aơ geh tăch thuk yor ri ma geh mpli tă bah cồn công nghiệp geh rvăt thuk ntu\ng tă bah dak ba dih.

Ndrel đah nau mi\n aơ, wa Nguyễn Mạnh Hùng, Groi Kruanh rmôt mât nu\ih rvăt do\ng ndơ ngơi:

 ‘Kan do\ng cồn Công nghiệp Methanol mpli njêng ndrănh, mô di lah a[aơ mư di\ng geh saơ. Ma bah a[aơ âk năm hôm, ăp ntu\k nkoch mbơh nau ntoh ngơi ntoh rup ho\ nkah lah, ngăn lah ta Nghệ An, bu tăch tâm thùng phi, tăch dah ro\ng, dah âk ko\ geh, rvăt Methanol tă bah Trung Quốc”.

Nau gay rvê ngăn a[aơ lah n’gâng kan tâm nkuăl ê geh nau dơi nkân nau mpli ndrănh tă bah cồn công nghiệp Methanol, ko\ kơt lah ê geh mât nau n’gon ndrănh tâm âk rnăk. Wa Nguyễn Văn Việt, Kruanh rmôt kan Ndrănh [ier, dak ngêt Việt nam mi\n lah:

 ‘Gâp mi\n nkô| nau khih ndrănh Methanol hao âk lah yor bu mpli ndrănh tă bah cồn Methanol n’hanh phung he gay geh nau mât njrăng nau kan…Pơh ba năp nơh gâp geh tât r[u\n ta Ninh Bình (ngoai tâm âk n’gor dâk bôk tâm lam dak mpeh nau ê nkra ndrănh). N’gor mbơh geh 2.500 ngih nkra n’gon êng ndrănh mhe geh pă knu\ng 6 săm [u\t ân kan dơm. Di lah nu\ih mât ndrănh geh n’gon êng, mpli êng tâm [on lan dôl geh nau tât”.

Ti\ng wa Nguyễn Viết Tiến, Kruanh N’gâng kan dak si, bah năp nơh, nau mpli ndrănh Methanol gay [ư do\ng tâm nau kan công nghiệp, gay ân geh chât ndrih mê-thy-len lăp tâm nê, jêng nau drịh gay geh tâm nkhah đah ndrănh n’gon êng. Yơn a[aơ, nau kan aơ mô geh [ư tay ôh ri di\ng nơih geh nsing, leo ndrănh Methanol tâm nau kan tăch rgâl nsum đah ndrănh ngêt:

 ‘ A[aơ cồn công nghiệp Methanol geh mpla [ư keo, véc-ni, yơn yor do\ng ntil cồn aơ tih nau ân yor ri jêng khih, khi\t nu\ih. Mât nau kan aơ tâm nau kan bah Bộ công thương”.

Ngăn lah nau kan mât nau tăch rgâl ê nkra ndrănh hôm geh âk nau ê dơi ri ho\ kơl an ân ăp nu\ih mô geh nuih n’hâm, u\ch geh âk prặ, mpla dah ro\ng mô lah tăch ntil ndrănh tă bah cồn công nghiệ Methanol khih ân nu\ih ngêt.

Knu\ng kơp tă bah jêh têt Nguyên đán tât rnôk aơ, ta Hà Nội n’hanh Lai Châu ho\ geh tât rhiăng nu\ih khih ndrănh Methanol, tâm nê đê\ ngăn 18 nu\ih khi\t. Ti\ng nau kơp bah N’gâng kan mât đăp mpăn kloh ueh ndơ sa (N’gâng kan dak si) 10 năm rlau aơ, lam dak geh 382 nu\ih khih yor ngtêt ndrănh mô kloh, [ư 98 nu\ih khi\t. Ngăn lah khi\t yor ngêt ndrănh mô gi\t tu tơm, mô geh pă săm [u\t kơp dơn mbơh nau geh to\ng kah bah ntil ndơ ndrel ndrănh geh tăch tâm ăp ngih tăch ndơ ngêt sa, nut\k tăch rai, tăch lă lêng mô lah nu\ih ngêt mpli êng. Tâm nê, geh rnoh nu\ih khit yor ndrănh geh Methanol âk ngăn, bơi tât 50%./.

Nu\ih răk rblang: H’Thi