VOV4.M’Nông :Mô jo\ tay he mbra ntơm tâm năm mhe Ất Mùi. Gay wơt Tết ueh răm, nkre đăp mpăn an n’hâm soan, nkô| tra\ch “N’hâm soan đah nău rêh” pơh aơ, mpôl hên nkoch mpeh ndơ ngêt sa tâm di ta ăp nar lễ tết.

Tâm ăp tơ\ sông sa, ăp ndơ sa dơi nkret gâm kah da dê, tâm ban, tâm di mbung, ueh kah, phâm [ư an tong 4 rmôt ndơ sa (Ndơ ch^nh, ndơ lăi, rnih phe, biăp nđ^r, play). Dêr nău nar sa âk ir chất đạm (puăch, ka) ndơ lăi  (poăch ngi, ăp ndơ sa wâr dak, wâr ranh) ho\ mô tong biăp, nkao play rih. Mô sa âk ăp ntil ndơ sa gâm ơm kơt giò, chả, puăch gu\ch, xúc xích. Lơi ir ngêt sa ăp ntil dak ngêt geh cồn kơt ndrănh bia, dak nju\ng, dak geh ga…

An tong ăp tơ\ sông sa (sa ôi, klong nar, măng) gay tâm pă ndơ sa kơt ăp chất kah. Dêr mô sa măng âk kah ir, âk ndơ sa n’hanh sông băt ir rlău 8h. mô ntlơi mong sa, mbra geh âk nău khuch tât n’hâm soan, ngăn lah ta nu^h geh ăp nău ji khung, chrach nju\ng.

Nar sa ân tâm di kloh ueh, đăp mpăn bah nău săch, ndơ rih kloh ueh, tât nkret gâm n’hanh mât prăp, yor r^ mô rwa\t âk ir ăn ntêm nkrem, gâm âk ir ndơ sông sa, mât prăp ndơ sông sa mô ueh mbra [ư ji trong proch trong khung kơt jêr lêk ndơ sa, ji ndu\l djroh mô lah [ư kh^h ndơ ngêt sa.

Nkoch mpeh ndơ sông sa Việt Nam, ri âk ndơ sông sa kah lah ăp ndơ sa wa\y ơm dơi gâm đah âk ntil ndơ, kơt nem, phở, lẩu, gâm biăp srat…. Hôm âk ntil ndơ nkret gâm ơm jêh kơt n’hôl puăch gu\ch, giò, chả, lạp xưởng, ri he lơi ir do\ng tâm ăp nar tết.

Geh du ntil ndơ sa mô dơi mô geh tâm dông piăng sa nar tết lah biăp [a\ng kro nkret. Aơ lah ndơ sa, lah rblang mpeh nău kah ri nău khlay geh ndơ kah du\t đê|, geh âk ndơ [ư jêr lêk ho\ nkret đah nting jâng su\r jêng geh âk chất béo. ndr^, lah sa mro, sa âk mbra [ư jêr lêk ndơ sa, ndra ndu\l, ngăn lah kon se, bu ranh, nu^h lăi geh hàm lượng Cholesterol âk. Kônh wa n’hanh le\ băl mpôl lơi ir do\ng ăp ndơ sa wâr dak, wâr ranh rbăk. Lơn lah, ta nkual TN, trôk nar du\t duh, nău sa âk ndơ wâr dak, wâr ranh du\t r’ơl.

Ân njrăng nău ngêt. Dak bôl mô di lah rmôt ndơ ngêt sa yor mô geh ăn ndơ kah, yơn du\t khlay đah săk, mô dơi mô geh, yor nău u\ch dak lah du\t âk. Tâm du nar du hê ân ngêt 1,2-1,5 lít dak. Lah he knu\ng sa mo lah geh âk nu^h ăn lah ngêt bia rdơn dak ri mô tâm di ngăn. Ngêt bia âk khuch mô ueh tât săk soan, ngăn lah ăp nu^h ntư\p ji cho dak nju\ng, guot, ji mpeh klơm, play nuih, huyết áp.

Mpôl hên le\ geh du nău boăi an njrăng n’gang n’hanh dêr kh^h bah ndơ sa n’hanh ndranh. Yor r^, ăp nu\ih do\ng ndơ sa ndranh ngêt di trong, nkre ueh an n’hâm soan, nkre đăp mpăn an nơm n’hanh [on lan.

                                                                                    Răk rblang: Y’Sưng