---------------------------------------------

            Ti\ng Ngân hàng lam ntur neh (WB) nau n’huch ach o bah rmôt nu\ih rnoi đê| tâm nkuăl Tây Nguyên hôm dêh rđil đah nau n’huch ach o nsum bah lam dak. Ngăn lah, bơi tât 74% nu\ih nroi đê| tâm nkuăl geh nau rêh tâm dâng ach o, rnoh kon se brêt têh n’hanh vay kuet ji bah nkuăl hôm tâm nroh âk ngăn lam dak, rnoh lăp nti ntơm jrâu 1 ko\ dêh ngăn. Gay rklaih ăp nau ê dơi aơ, Chính phủ jao ân Bộ Kế hoạch n’hanh Đầu tư mi\n ntru\nh Bôk nau kan n’huch ach o ân nkuăl Tây Nguyên. Bôk nau kan ho\ ndơn geh nau kơl an âk ngăn bah Ngân hàng lam ntur neh. Wa Jennifer Sara-Giám đốc Rnâng kan hun hao nâp nâl bah NGân hàng lam ntur neh ta Việt Nam, ngơi:

‘Ngân hàng lam ntur neh du\t rhơn rnôk geh tâm boh đah Chính Phủ Việt Nam tâm nau kan aơ. Bôk nau kan aơ mô êng rgop nau kan [ư tơm tâm nau [ư ti\ng ngoai tâm âk nau kơl an bah Chính phủ Việt Nam ma hôm nkoch ngăn nkô\ nau nsum bah Rmôt ă ntu\k kan tâm Ngân hàng lam ntur neh, nê lah n’huch ach o n’hnah ntru\t dăng nau nâp nâl nsum r[o\ng tât 40% rnoh nu\ih ach o ngăn lam ntur neh. Bôk nau kan lah nau ntoh mhô bah ăp nau tât kơl ma Ngân hàng lam ntur neh kuăl lah “Kơl an [a [ơ n’hanh rgop nsum ăp ntu\k kan”. Yor nau âk ding bah ach o, ji ngot, phung hên ndơn saơ nau khlay gay rgop nsum đah aka ntu\k kan tâm nau n’huch ach o. Đah nau kan aơ, phung hên ho\ geh nau rgop đah ăp dnu\ih kan mpeh nau hun hao [on lan n’hanh hun hao nau rêh đah rmôt [ư nau kan mpeh dak si bah phung hên gay ndơ\ luh du nau kan tâm kơl ueh lơn”.

Gay ntru\nh [ư Bôk nau kan n’huch ach o nkuăl Tây Nguyên, khay 4 năm 2012, ta rơh tam nchră so\k nau mi\n kan nchrăp Bôk nau hio\ geh ntru\nh [ư ta ntu\k kan bah Bộ kế hoạch n’hnah đầu tư đah nau râng bah ăp gưl n’gâng kan n’hna ăp nu\ih kan bah Ngân hàng lam ntur neh. Tât khay 4 năm 2014, Thống đốc Ngân hàng Ngih dak Việt Nam Nguyễn Văn Bình n’hnahy wa Victoria Kwa Kwa Giám đốc Nhih dak Ngân hàng lam ntur neh ta Việt Nam ho\ ký ton nau kơl an n’hnah ăp nau kơl mpeh pháp lý geh tât Bôk nau n’huch ach o ân nkuăl Tây Nguyên. Ti\ng nê, Bôk nau kan n’huch ach o ta Tây Nguyên geh rnoh ntuh kơl lah 165 rkeh đôlar. Tâm nê, Ngân hang lam ntur neh mra kơl an 150 rkeh đôlar, hôm e lah prăk bah Chính phủ. Tât lôch khay 5 mhe nơh, Rơh r[u\n ntơm ndâk nau kan N’huch ach o nkuăl Tây Nguyên, đah nau râng bah 200 nu\ih ntoh măt tâm Ngân hnàg lam ntur neh, ăp n’gâng kan Trung ương, ăp ntu\k kan tơm prăk n’hanh ăp n’gor nkuăl bôk nau kan ho\ geh ntru\nh. Wa Hồ Phước Thành, Giám đốc Sở kế hoạch n’hanh Đầu tư, Giám đốc Bôk nau kan n’ghuch ach o nkualư Tay Nguyên ta n’gor Gia Lai, ngơi:

‘Bôk nau kan aơ lah nak ma n’gor phung hên dôl gu\ kâp. Bôk nau kan aơ geh âk nau mhe ma gâp mi\n lah bah nau kan aơ mra leo geh ăp nau nti\m nti n’hanh ăp nau kan mhe gay ân he [ư ti\ng, ntru\nh [ư âk nau kan bah phung he. Bôk nau kan aơ, êng ăp nau kan ndơ\ tơm prăk tât n’gor, ăp nu\ih tơm ntuh kơl gay ton do\ng nu\ih kan tâm ntu\k n’hanh nti\m ân khân păng rnôk nau kan ho\ jêh ri nu\ih [on lan geh nau blau, gi\t nau kan. Nê lah nau khlay”

Bôk nau kan n’huch ach o nkuăl Tây Nguyên ho\ geh rnê lah nau kan rgum têh, geh nchrăp ăp ntil n’hanh geh ntru\nh đah nau râng bah âk ding geh tât, kơt lah Ngân hàng lam ntur neh, Bộ kế hoạch n’hanh đầu tư, N’gâng kan tuch tăm n’hanh hun hao [on lan, N’gâng kan Lao động-Thương binh-xã hội, N’gâng kan dak si n’hanh Uỷ ban dân tộc ndrel đah UBND ăp n’gor, nkuăl, xã tâm nkuăl geh kơl an. Bôk nau kan mra geh ntru\nh ta 130 xã bah 26 nkuăl ach tâm 6 n’gor lah, Kon Tum, Gia Lai, Dak Lak, Dak Nông, Quảng Nam n’hanh Quảng Ngãi đah nklăp 540 nu\ih geh kơl.

Nau tơm bah bôk nau kan lah kơl hun hao nau rêh ân nu\ih geh kơl. Nua kơl an lor ân rnăk ach o, rnakư rnoi mpôl đê|, ngăn lah rnăk rnoi mpôl đê| tâm nru\k. Rmôt kơl an nau rêh n’hanh ndơn geh nau kơl an mpeh nau nti\m nti ti\ng rmôt. Ăp nau kan êng bah bôk nau kan kơt lah rgâl mhe ntu\k ntu gung trong, n’hao nau blau ko\ kơt lah r[o\ng tât nau nau hun hao nau rêh nâp nâl ân nu\ih geh kơl an bah bôk nau kan.

Nkô| nau kan lah di\ng le\ ăp nau kan ko\ gay ntoh luh tă bah nau đă bah [on lan, tâm di đah nau geh n’hanh nau u\ch ngăn bah nu\ih geh nau kơi nsum. Ăp nau đă bah nsum mpôl geh tâm nchẳ n’hnah ndơ\ luh nau kan bah nau ndâk nau nchră geh nau râng. Gưl kan xã mra [ư tơm ntuh kơl bah ăp nau kan. Gay dơi [ư nau aơ ân nâp nâl, bôk nau kan mra ntru\nh aka nau nti\m nti, nti\m nti ti\ng nau ân rmôt nu\ih kan xã. Đah nau kan bah ăp nkuăl geh kơl an bah nau kan, wa Đào Quang Thu-N’gâng kan Kế hoạch n’hanh Đầu tư, ngơi:

‘Aơ lah du nau kan têh n’hanh du\t khlay. Gay nau kan aơ geh nau dơi ri nau kan, nau lăp kan, nau ton bah ăp gưl kan n’gâng kan bah n’gor, nkuăl, xã lah nau khlay, ăp gưl n’gâng kan gay [ư nkre du đê| nau kan ba kơi aơ, n’hao nau nkoch trêng, mbơh đah âk nau kan, nau khlay ko\ kơt lah ăp nkô| nau, nau dơi bn’hnah nau [ư gay geh tât nau kan, tât đah nu\ih [on lan tâm ntu\k n’hanh nkuăl nau kan. Gay nu\ih [on lan gi\t aơ lah nau kan bah khân păng, ân khân păng geh nau dơi gay râng tâm rnôk [ư nau kan yor aơ lah nau kan mâp đah [on lan, kan râng bah ăp rmôt, ăp nu\ih nsum mpôl lah nau du\t khlay”.

Bôk nau kan n’huch ach o nkuăl Tây Nguyên ntoh nau nsôih bah Đảng, Ngih dak, Chính phủ Việt Nam đah nau kan n’huch ach o, ngăn lah tâm nkuăl rnoi mppol đê|, nkuăl jru, ngai hôm ak nau jêr jo\t. Aơ ko\ lah bôk nau kan nthoi tay ăp nau kơl an nau kan n’hnah khlay ngăn bah Ngân hàng lam ntur neh ân nau n’huch ach o ta Việt Nam lah nsum n’hanh nkuăl Tây Nguyên lah êng. Nau dơi bah bôk nau kan geh mi\n lah mra lah nau tơm khlay gay Chính phủ Việt Nam n’hanh Ngân hàng lam ntur neh lo\ kơl an săk nâp ân nau hun hao văng sa-rêh jêng n’hanh n’huch ach o tâm nkuăl Tây Nguyên./.