Đah nău hao bah năm deh, ăp ntil ndơ tâm săk nar lơ jêng ranh, tâm ne\ nting rpăk lah ndơ geh săk na nê|. Trong mham hu\ch đo\ng [ư an mham hăn mô dăng [ư rpăk mô geh ndơ kah [ư ji n’hanh dăng, jêng tât ji nho jâng ty, ji rgănh dôn gu\i, ăp rpăk kô| mưk.

Nkô| nău [ư nu\ih ranh way geh o\k r’ah ji rgănh nting rpăk, nho jâng ty rlău ma nău ăp ntil ndơ tâm săk ranh t^ng năm ri nău ntưp ăp nău ji mpeh nting kơt: hoănh rpăk nting, hoănh dôn gu\i, săt luh nting krăch… [ư mpet n’hanh ji ăp rse soan thần kinh jêng tât ji nho jâng ty, ji rgănh dôn gu\i. Bah meng ne\, ăp nău ji kơt: chrăch nju\ng, ngi tâm mham, hao huyết áp… [ư mham mô soih luh lah nkô| nău [ư ji nho jâng ty, ji dôn gu\i.

Rlău ma ne\ geh đo\ng yor mô tong vitamin B kơt B1, B12, yor mô tong canxi, mô tong kali, mô tong acid folic; nău aơ way mâp ta ăp nu\ih săk djôr rgăy, bu ur bu\n, kon se blao ngêt sa…; mô lah yor ntưp ndơ kh^h thuỷ ngân, do\ng ma tuý, ngêt âk ndranh bia; mô lah yor gu\ jo\, dâk jo\, gu\ nchôm, gu\ rvêl nkơng jâng du ntu\k jo\ ir [ư mham jêr nchoăt, nkân du ntu\k [ư an jâng ty ji nho.

Gay jêr njrăng ji nho jâng ty, ji dôn gu\i ân [ư t^ng ueh ndơ ngêt sa, tiăr nti thể dục, thể thao n’hanh t^ng jăp nău săm ji.

Mpeh trong ngêt sa:

Ân ngêt sa tong ăp 4 rmôt ndơ sa geh ăp chất kơt chất rnih s^k, chất ngi lăi, chất đạm, vitamin n’hanh khoáng chất. yơn lah, ân ntop tay âk ntil vitamin n’hanh chất khoáng đah trong sa âk play, ăp ntil biăp n’ha nđir. Njrăng dêr ăp ntil ndơ sa [ư hao ngi kơt bơ, dak ngi poăch, dak ngi proch klơm sur ndrôk, kik djăr, ăp chất kích thích (ndrănh, biêr, hât, cà phê).

Mpeh trong tiăr nti nga\ch săk soan:

Nu\ih âk năm deh ân mpât hăn [a [ơ, ân săch ăp nău [ư tâm di đah săk soan bah săk nơm kơt hăn jâng, nti dưỡng sinh, mô gu\ jo\ du ntu\k, dêr gu\ nchôm mô lah ntung mpư jâk ir đah soan bah nơm. Rnôk trôk nar rgâl ân njrăng dêr an săk n’^k, dêr ăp ntu\k sial lăp…

Bôl ji rpăk nting, ji nho jâng ty mô [ư klach tât nău rêh yơn mô dơi thơ tha yor pơng dơi [ư ăp nău ji êng kơt hoănh rse soan, lêt nho nkre. Nău ngêt sa n’hanh gu\ âm ueh ntop đah tiăr nti na nao, tâm di đah săk soan mbra kơl nu\ih âk năm deh geh săk soan n’hanh nuih n’hâm ueh gay rêh răm, rêh ngăch dăng, rêh ueh an rnăk wâl, kon nu\ih n’hanh [on lan.

                                                                        Y’Sưng răk rblang