VOV4.M’nông:

Nău ji rbăk nting [ư an ăp kô| nting jêng rbăk, dơh pă, dơh d^n tep [ư ji gor gu^h, [ư jêng ăp mpơl nău ji krô bu\t, nsuet nting gu^h.

Ndrel đah ăp rơh ji kô nting ntoch jong, way geh mbro, ji rbăk nting hôm lah ndơ [ư jêng âk geh ma nău ji êng [a [a\ đo\ng, kơt: pă ti, pă jâng lơn lah pă kô| nting bu\t [ư nu^h ji jêng quet nkre re. Yor kơt nê| gay g^t njrăng n’gang nău ji n’hanh săm ji di trong mbra kơl nu^h âk năm deh geh nău rêh rhơn m[ak, rêh ngăch dăng lơn đah kon său. A[aơ jă kônh wa n’hanh băl mpôl ndrel djăt nău tâm ôp bah PV đah Bác sĩ Lê Hữu Lợi, Kruanh khoa Nội Tim Mạch- Lão khoa, Nhih dak si n’gor Kon Tum mpeh nău ji rbăk nting. Ma rơh tâm ôp dja mpo\ng he mbra geh tay nău g^t gay njrăng n’hanh săm ji.

Dăn may an g^t moh rnôk ntơm ntoh nău ji rbăk nting mêh?

Bác sĩ Lê Hữu Lợi: Lor bôk năp rbăk nting lah nău ji du\t âk geh đah nu^h âk năm deh. Rbăk nting lah ngoăy tâm ăp nău hu\ch glo nting, jêng lah nting nsôp n’hanh n’gơch rbăk. Nău rbăk nting bu uănh kơt lah du ntil nău ji tâm trôm săk. Ntoh nău ji rbăk nting đah bu ur way lah le\ năm saơ săk. Đah bu klô bah kơi 60 năm deh ntơm geh ntoh nău ji rbăk nting. Tâm rbăk nting tâm pă jêng bu ur n’hanh bu klô. Ta bu ur geh luh estrogen ăp khay geh saơ săk ri nê lah mpêr n’gar mât njrăng an nu^h bu ur. Lôch le\ năm saơ săk estrogen hu\ch đêt rbăk nting ntơm luh.

Phâm nău mpơl bah nău ji rbăk nting dja mêh?

Bác sĩ Lê Hữu Lợi: Mpơl nău ji rbăk nting rgâl du\t âk uănh t^ng săk nu^h. Nău way ăp nău mpơl ji geh ma nău tât ji. Nt^t kơt đah rnăk geh ăp nu^h pă nting ơm. Đah săk he nơm ri mbra lah pă nting bah kơi 30 năm deh ma ăp tơ\ geh nchâm đê| dơm. Nt^t kơt bu ur n’hanh bu klô ma geh chôt [ư jêng pă ko nting bu\t, mô lah tep kô| nting gu^h. Mô lah ndoch dăng ti tâm nsưng [ư pă ko nting ti. Nê lah ăp nău mpơl bah rbăk nting, pă nting nău ji. Hôm ăp nău mpơl nău way ma he way mâp nê lah nho kô| nting lam săk n’hanh rbăn soan, nê lah ăp nău mpơl he way dơh saơ.

Nău ji rbăk nting phâm nău klach rvê đah n’hâm suan bah nu^h âk năm deh mêh hơi wa?

Bác sĩ Lê Hữu Lợi: Rbăk nting đah nu^h âk năm deh du\t khlay. Yor he g^t nu^h âk năm deh mô dơn du nău ji ma nu^h âk năm deh way geh du\t âk nău ji. Rbăk nting mbra [ư jêng bar ntil nău. Ngoăy lah mpeh săk ue\h nău rêh, nho rgănh, rbăn huơi khuch du\t âk tât nău rêh bah nu^h âk năm deh. Bar lah pă nting nău ji way geh. Ăp nău tât go\ đêt ta nu^h geh ji rbăk nting ri mbra jêng [ư pă nting dơm. Rlău ma nê bu ranh, nu^h âk năm deh khân păng geh du\t âk nău ji tâm săk nt^t kơt hao duh mham, chrach nju\ng, ji play nuih, môr kô| nting. Khân păng way ngêt dak si bah ir ji, ăp dak si tâm săk way geh mbro, ăp dak si dja [ư jêng rbăk nting. Jêng rnôk ntoh ăp nău ji rbăk nting ri dơh pă nting nău ji n’hanh rnôk pă nting nău ji ta săk nu^h âk năm deh ri jêr bah, khân păng mbra b^ch du ntu\k. Rnôk nê mbra geh ma nău ji êng [a [a\ nt^t kơt môr klơm soh, brêt rgay….Ăp nău ji nê ntop lơn ma ji jru hô bah nău ji nu^h âk năm deh.

Tâm nău rêh, nău kan ăp nar he ân phâm [ư gay ma njrăng n’gang nău ji rbăk nting mêh?

Bác sĩ Lê Hữu Lợi: Gay njrăng n’gang dơi nău ji rbăk nting, bôk năp he gu rêh nsum he ân dâk hăn, thể dục ăp nar gay an ăp trong rse mham, suan jê| mât nting kan mbro. Tâl bar ngêt sa ân kơi ntop ăp to\ng chất can xi, phốt pho. Ăp vi chât canxi, phốt pho, kẽm mbra kơl s^t tay du gâl săk dăng nting. Mpeh njrăng n’gang, săm he ân g^t lah đah ăp bu ur ho\ le\ năm saơ săk n’hanh bu klô rlău 60 năm deh ri geh ma nău ji rbăk nting du\t âk jêng he ân ơm saơ geh nău ji rbăk nting he ân săm. Đah bu ur he mbra săm ma du\t âk ntil trong [ư. Do\ng dak si ngêt trôm săk mô lah do\ng dak si thuốc bổ kơi ntop njrăng bah ji rbăk nting. Bu klô kơt nê| đo\ng, he mbra do\ng ăp ntil dak si njrăng bah ji rbăk nting, ăp dak si mpeh nu^h rnâng kan.

Đah nu^h âk năm deh rnôk saơ he geh ji rbăk nting ân ntu\k hăn gay săm n’hanh phâm săm an du\t ue\h mêh?

Bác sĩ Lê Hữu Lợi: Đah nu^h âk năm deh nău lor bôk năp he ân hăn tât ăp ntu\k kan dak si geh ndơ weh uănh rnoh glo nting gay kham ji rbăk nting. He ân weh dơi jâk glo nting, nsing ta rnoh jâk glo nting nê he mơ g^t năl geh nău ji rbăk nting lah mô, nsing tâm nê he mơ blău săm. Săm geh du\t âk trong [ư săm, do\ng dak si rgâl, do\ng vitamin mô lah ăp phác đồ săm, rnoh âk săm êng êng. He ân hăn tât ntu\k kan dak si gay geh ndơ uănh năl lam le\ rngôch mpeh nău ji rbăk nting.

May moh geh nău njrăng đă đah ăp nu^h geh ma nău ji rbăk nting âk?

Bác sĩ Lê Hữu Lợi: Nu^h geh ma nău ji rbăk nting âk nê lah ăp nu^h bu kuâng âk năm deh mbra geh ăp nău ji jo\ bah, kơt geh ji plưn kô| nting, ji chrach nju\ng, hao duh mham, ji play nuih…Ăp nu^h dja way geh ma nău ji âk. Geh ma nău ji âk ri he ân weh uănh năl rnoh săk glo nting du\t n’hâm đê| du năm du tơ\  lah saơ ân săm d^l. Rlău ma săm he ân lơi ir do\ng dak si ma păng [ư khuch tât nting, n’hao rnoh săk nâp bah nting.

Dăn lah ue\h wa du\t âk mpeh rơh tâm ôp dja!

Tât ta aơ mông nkoch bah nkô| trăch “N’hâm suan- Nău rêh” ho\ le\. Lah ue\h kônh wa n’hanh băl mpôl le\ pơk djăt. Dăn tâm mâp tay đah kônh wa tâm nkô| trăch bah kơi tay./.