VOV4.M’nông: Ơi kônh wa n’hanh băl mpôl! Buôn Đôn lah nkuâl geh ji kop sâr âk tă bah tâm nsong hăn rlău n’har bri n’hanh lơn âk nu^h [on lan gu\ rêh ma nău kan hăn bri b^ch mir ba mô ntăk mu\ng. Yơn lah, rlău bar năm rlơ\ aơ, nu^h ji kop sâr ta nkuâl Buôn Đôn le\ hu\ch âk tă bah nău g^t êng njrăng n’gang ji kop sâr bah nu^h [on lan rgâl kloh. Geh nău dơi dja, ân nkoch tât rmôt cán bộ rnâng kan njrăng n’gang ji kop sâr bah Trung tâm Y tế nkuâl tât thôn, [on le\ mô rlu nkoch trêng, rgo\ jă nu^h [on lan njrăng n’gang nău ji n’hanh [ư phăt mu\ng, yu\k dak si…gay mât njrăng ji kop sâr an [on lan.

            Ăp năm bar tơ\ tâm khay 4 n’hanh khay 8, rnăk wa H’Bour La Ka ta buôn Trí A, xã Krông Na, nkuâl Buôn Đôn tâm ban kơt âk rnăk [on lan tâm xã dơi cán bộ dak si nkoch trêng rgo\ jă yu\k mu\ng n’hanh puh dak si ta gay njrăng ji kop sâr da dê. Bôk năp, wa H’Bour n’hanh ăp nu^h tâm rnăk wâl mô lăng uănh khlay, tât rnôk tâm [on geh nu^h ji kop sâr ri le\ ma rnăk wa H’Buor mơ klach rvê ngăn. Yor kơt nê|, le\ ma rnăk le\ joi nkô| n’hanh trong njrăng n’gang ji kop sâr. N’hanh rnôk geh mpôl cán bộ s^t puh dak si n’hanh so\k ntil măch uănh năl ta rnăk, wa H’Bour La Ka du\t rhơn. Wa H’Bour La Ka an g^t:

            Bôk năm geh cán bộ dak si ju\r yu\k mu\ng. tât khay 8 ri puh dak si. A[aơ nu^h [on lan le\ g^t êng, g^t mu^h kuaih pih rêp wa\r, nhih jay kloh ue\h.

            Uănh năl mpeh nău g^t êng bah nu^h [on lan ta aơ mpeh njrăng n’gang ji kop sâr, nô Y Bun Toản Niê- nu^h way mât uănh nău kan njrăng n’gang ji kop sâr, Trung tâm Y tế nkuâl Buôn Đôn an g^t:

            Rđ^l đah ăp năm ntơm nơh ri nău g^t êng njrăng n’gang ji bah nu^h [on lan le\ rgâl kloh lơn. Rnoh nu^h ji kop sâr tâm khay 1 n’hanh khay 2 năm aơ lah 9 nu^h, rđ^l đah ndrel khay dja năm 2015 hu\ch 6 nu^h ji…

            Yor joi nău rêh jêng âk rnăk [on lan dơn g^t rvê ma nău kan dơm ma mô uănh khlay tât njrăng n’gang ji, lơn lah rnôk hăn luh mir jong nar. Yơn nơm geh ăp nău kan nkoch trêng, rgo\ jă nu^h [on lan t^ng [ư ăp trong njrăng n’gang măch kăp, ăp năm, bah meng nău an [ư ăp bôk nău kan gưl ngih dak mpeh njrăng n’gang ji kop sâr an nu^h [on lan kơt yu\k mu\ng, puh dak si…Trung tâm y tế nkuâl Buôn Đôn hôm ndăn nău kơl bah ăp trong nchrăp kan gay [ư phăt mu\ng, njao yu\k dak si an nu^h [on lan. Kơp êng tâm năm 2015, geh rlău 16 rbăn 700 blah mu\ng ăp ntil le\ phăt dơm an âk nu^h, kơt: rnăk ach o, nu^h hăn bri, nu^h b^ch mir…mpeh 7 xã/thị trấn ta nkuâl. Rgo\ jă yu\k mu\ng geh rlău 92% n’hanh puh dak si geh rlău 98% rđ^l đah trong nchrăp.

            Bah meng nê, ndrel đah nău ntrôl dăng nkoch trêng ta ăp ndơ nkoch trêng nău lư, pah kan nkoch trêng na nê| ta [on lan dơi uănh khlay kơt: chop khâl rnăk, tâm nchră rmôt le\ rgop [ư rgâl nău g^t êng n’hanh nău kan bah nu^h [on lan. Rnôk g^t wât dơi nkô| nău bah ji kop sâr n’hanh nău klach rvê bah nău ji dja, nu^h [on lan le\ g^t trong mât njrăng n’hâm soan bah săk he nơm n’hanh rnăk wâl ma nău way mu\ng mbro, lơn lah hăn bri, b^ch mir; nsrôih t^ng [ư yu\k mu\ng, puh dak si, mu^h kuaih pih rêp, ndo\k mbrâm, mbluh aih n’hong dak ngâr…Nơm geh kơt nê|, rnoh nu^h ji kop sâr lam nkuâl tâm năm 2015 lah 121 nu^h, hu\ch 101 nu^h rđ^l đah năm 2014. Êng pe khay bôk năm 2016, nkuâl Buôn Đôn dơn geh 11 nu^h ji kop sâr dơm, hu\ch pe jât nu^h rđ^l đah ndrel khay dja năm e nơh.

            Bác sỹ chuyên khoa I Phạm Quang Văn- Groi Giám đốc Trung tâm Y tế nkuâl Buôn Đôn, n’gor Dak Lak an g^t:

Trong nchrăp năm 2016 mpôl hên nkoch trêng nt^m nti tay lam [on lan njrăng n’gang ji kop sâr ma trong mbơh njrăng lor rnôk hăn bri ân ndjôt nkre mu\ng geh yu\k dak si, rnôk s^t lah saơ ji kop ân hăn uănh năl mham mpeh njrăng n’gang ji kop sâr ta ntu\k. A[aơ rnoh nu^h geh ji hu\ch yơn ân njrăng uănh n’hao dăng pah kan nkoch trêng mpeh n’hâm soan ta nkuâl Buôn Đôn.

            Gay pah kan njrăng n’gang ji kop sâr ta Buôn Đôn geh nău tam lơn, du\t u\ch geh nău uănh khlay, kan nsum bah ăp gưl, n’gâng kan tâm nău nkoch trêng, ntrôl dăng ăp nău kan nkoch trêng, lơn lah ta nkual [on lan rnoi mpôl đê|, nkual n’har bri bah nkuâl…gay ăp nu^h [on lan g^t wât n’hanh g^t trong njrăng n’gang an săk he nơm, rnăk wâl he n’hanh lam [on lan ta năp geh ma nău ji kop sâr.

            Lah săk he nơm mô lah nu^h wa\r kiău ma geh mpơl ji kơt ji kăt sâr, kop duh, luh rhal, nkre đah ji bôk, o\ r’ah…ân hăn tât nhih dak si ngăch gay khám, ntro\ng năl nău ji n’hanh ma săm ngăch d^l. a[aơ, dak si săm ji kop sâr dơi phăt dơm. Rnôk săm ji kop sâr ân ngêt dak si di ntil, ăp to\ng t^ng nt^m nti bah bộ y tế, mô dơi rvăt êng dak si ngêt.