Ăp nar aơ, Y Knap nuĭh way ndâk ƀư jay, rnoi nuĭh Bunong, mô ru ndrel đah oh nô tâm ƀon Ea M’Droh lôch jêh bơi 10 rnăk jay mhe gay ngăch jao an kônh wa bah năp rơh lễ Quốc khánh. Ndrel đah âk ndơ ƀư jut ngih rông mpông sat lĕ jêh bah năp nĕ, ăp jay lŭ choih tâm rơh aơ lơ rgop an nău đăp mpăn ntŭk gŭ gay kônh wa đăp mpăn hun hao wăng sa. Nô Y Knap nkoch, nău hun hao bah ƀon lan khlay lah nău kan, geh prăk n’hanh nău răm bah nô.

Saơ kônh wa rgum hun hao wăng sa lơn, rwê ƀư sa lơn. Nău rêh bah kônh wa aƀaơ geh nău rgâl na nê̆. Bah nău rgâl nĕ kônh wa geh prăk ƀư nkra jay, nta nău kan an oh nô tâm ƀon, râng ƀư ăp nău kan ndâk ƀư, rdâk nkra ndơ dŏng, nta tay geh prăk.

Ƀon Ea M’Droh hôm geh săk kuăl êng lah Ƀon Cháy, nău săk nĕ nkah gĭt rnôk nsuk ŭnh, rnôk ƀon geh Mỹ, Ngụy su lĕ gay nking n’gang kônh wa hăn tĭng cách mạng, mât mpôn cán bộ. Jêh nar neh dak kơp dơn, ƀon knŭng geh nklăp 30 rnăk jay ja mpir nkar nsoet. Tât năm 1994, tahen n’gor Đắk Lắk ndrel n’gâng kan ƀon lan ta ntŭk lĕ rdâk ƀư rlău 60 rnăk jay jong an kônh wa.

Bah nĕ tât aƀaơ, đah nău ntop kơl bah ăp bôk nău kan rƀŏng tĭng lam dak, nuĭh ƀon lan mbrơi kơt dŏng khoa học kỹ thuật an tuch tăm, mât rong, rgâl ntil tơm tăm. Muh măt ƀon lan nar lơ rgâl uĕh. Ƀon aƀaơ geh rlău 300 rnăk đah bơi 1.100 nuĭh, tâm nĕ lĕ rngôch lah nuĭh rnoi mpôl đêt. Tĭng đah ƀon lan rlău âk nău têh khlay, u H Rit Ksơr rhơn an gĭt:

Aƀaơ hăn nsong trong tâm ƀon bôl hăn jâng mô rwê geh tôt lok tay, trong ndeh hăn nsong nar lơ âk răm, n’gŭr răm, tâm măng ri geh ŭnh trong mpoh ang, nuĭh ƀon lan rêh ndrel tâm rnglăp, tâm kơl ndrel.

Knơm ăp nău kơl an, âk rnăk tâm ƀon lĕ janh manh prăk bah ăp tơm prăk kơl an gay hun hao wăng sa. Kon se dơi tât ngih samƀŭt tŏng ăp, druh ndăm geh nău kan, âk nuĭh hăn ƀư sa ngai ntêm nkrem prăk jêh nĕ plơ̆ sĭt ndâk njêng ƀon tơm.

Mô knŭng rgâl mpeh wăng sa, văn hóa way ơm n’hanh nău khlay lịch sử dơi nuĭh ƀon lan mât ndrăy, ƀư uĕh. Bah năm 2024, Nkual nkah ndrăy căn cứ cách mạng nkuăl Cư M’gar lĕ dơi ndâk ƀư ta ƀon Ea M’Droh dâl, ta rnoh neh 1 ha. Wa La Thị Tình, Bí thư Chi bộ ƀon Ea M’Droh, an gĭt: Ndơ ƀư geh Jay mpla nsơ, văn bia nkah ndrăy, phù điêu, ndrel âk ndơ ƀư ngih wâl ntung trong, jêng ntŭk tât ntĭm nti way ơm an nuĭh ƀon lan, ngăn lah rơh druh ndăm.

Jêh rnôk geh nkual jay nkah ndrăy ri nuĭh ƀon lan ƀon Ea M’droh dŭt ntô̆ n’hao, bah năp đaơ ta aơ lah ƀon cách mạng, mât nău uĕh văn hóa rnoi mpôl đêt. Tâm ăp nar lễ, nar rgum ri ƀon mât nsoh ăp kho ao tanh. Nău rêh nuĭh ƀon lan dơi rgâl, wăng sa geh njoat hun hao. Năm aơ ri tâm khay 6 bôk năm lĕ geh 8 rnăk ndâk ƀư jay mhe nâp nâl, kloh uĕh.

Ƀon Ea M’Droh lah ngoăy tâm 3 ƀon ta xă Ea M’Droh, xă mhe ndâk njêng tĭng nglăp nsum 3 xă Quảng Hiệp, Ea M’Droh n’hanh Ea M’nang bah nkuăl Cư M’gar ơm. Geh âk wăng sa lam xă năm 2025 geh rlău 2.000 rmen prăk, dŭt âk nsing tâm lŏ mir. Rĭng geh prăp rĭng bôk nuĭh năm bah năp geh 57 rkeh prăk. Lor rnôk nglăp nsum, Quảng Hiệp n’hanh Ea M’nang lĕ geh tâm di thôn ƀon mhe, êng Ea M’Droh ơm mhe knŭng geh 12 rnoh ndơ ƀư. Yor rĭ, nău rƀŏng têh bah Đảng bộ n’hanh nuĭh ƀon lan xă n’gluh an nsrôih geh tâm di thôn ƀon mhe tâm năm 2030.

Wa Nguyễn Thị Thu Hồng, Kruanh UBND xă Ea M’Droh, an gĭt, ăp rnoh ndơ ƀư hôm ƀa ƀă mâp âk jêr jŏt yor geh tât ăp tơm prăk ntuh kơl mpeh ntung trong, rnoh rnăk ach o. Tâm năm aơ, xă nsrôih jêh 2 rnoh ndơ ƀư mpeh ngih wâl văn hóa n’hanh trong hăn.

Nghị quyết bah Đại hội lĕ mĭn tât năm 2030 mbra jêh xă geh thôn ƀon mhe, tâm 6 khay dŭt năm aơ mbra nsrôih geh tay 2 rnoh ndơ ƀư. Xă mĭn mbra rgum  prăk nkre rgŏ jă mbơh ƀư ăp bôk nău kan rƀŏng tĭng lam dak gay ntop kơl âk ngăn an ăp ƀon, ntop kơl kônh wa rnoi mpôl đêt hun hao wăng sa, đăp mpăn rnă njrăng nău rêh jêng, rnă njrăng, chính trị, đăp mpăn ta ntŭk.

Bâh nkual căn cứ cách mạng njê jêr jŏt kăl e, Ea M’Droh nar aơ lĕ hao rgâl mhe. Ăp trong hăn bê tông nthoi jong, ăp jrnăk jay mhe uĕh kloh ntoh hao, nkual nkah ndrăy cách mạng n’hâm bah dâng cờ chăng manh êr... lĕ rngôch dôl mpoh ang nău răm, rgum rƀŭn nuih n’hâm tâm rnglăp, gay Đảng bộ, n’gâng kan ƀon lan n’hanh nuĭh ƀon lan Ea M’Droh nâp nâl hăn ta trong ndâk njêng thôn ƀon mhe, rgop tay an rgâl bah nkual  neh Đắk Lắk.