VOV4.M’nông: Luật ngih gu\ (rgâl nkra) n’hanh Luật tăch ndeh ntu ngih vâl geh Quốc hội nchră ta rơh r[u\n tal 8 khay 11 năm e. Tât nar 1/7 mhe nơh, Luật geh nau tam, nê ko\ lah tâm ban đah ăp ntu\k kan geh tât n’gul năm gay ndâk ăp nau ntru\nh, nau nti\m [ư ti\ng Luật. Yơn lah, bah năp nê du nar, nar 30/6, Ntu\k kan Chính phủ mhe [ư rơh tâm nchră mpeh nau nchrăp nau ntru\nh n’hêl 2 luật aơ. Ti\ng Groi Giáo sư-Tiến sĩ Nguyễn Quang Tuyến, Đại học Luật Hà Nội, aơ lah nau mbrơi ir. Ko\ yor nau mbơi ma nar 2/7, N’gâng kan ndâk nkra geh nau săm joăl tât Ntu\k kan Trung ương Đảng, ntu\k kan Quốc hội, Ntu\k kan Kruanh dak, Chính phủ, ăp ntu\k ndâk nkra bah n’gor, nkuăl [on têh tâm lam dak…mpeh ăp nau [ư ti\ng ăp nau ntrủ\nh, nau nti\m Luật ngih gu\ năm 2005 n’hanh Luật tăch rgâl neh ntu ngih vâl năm 2006 yor ê năn ntru\nh ăp nau nti\m 2 luật mhe (rgâl nkra). Wa Nguyễn Quang Tuyến mi\n lah:

 ‘Phung he gay rgâl mhe mpeh ntrong kan, nau mât ri mư păng geh jêng luh nau mhe, nau rgâl mhe bah jâng văng sa. Jâng văng sa bah phung he rgâl mhe ma nau kan mât n’hanh ntrong kan bah phung he mbrơi rgâl, ntoh ngăn lah luật geh nau tam [ư ti\ng yơn ê geh săm [u\t nti\m nti, dư\t mbrơi ngăn. Nau nê ân saơ mât nau kan mô ti\ng nau đă [ư ngăn n’hanh ko\ ê geh nau dơi geh  u\ch đă bah nau kan ndâk nkra Luật bah Quốc hội gưl 13”.

Âk luật êng ko\ nsum nau kan mbrơi ntru\nhy ăp nau ntru\nh n’hêl, nti\m nti [ư ti\ng kơt lah Luật pah kan tăch rgâl, Luật ntuh kơl…Aơ lah nau nkoch mô geh nau mhe tâm rnôk [ư ăp nau kan bah dak he. Ti\ng nau kơp bah N’gâng kan Tư pháp tât lôch khay 2/2015, Chính phủ, ăp N’gâng kan n’hanh ntu\k kan tâm bộ hôm geh rnon 85 nau ntru\nh n’hêl bah 23 luật, pháp lệnh ho\ geh nau tam ntơm nar 1/1/2015. Nê lah ê kơp tât rnoh rnon hôm khan tă bah năm e hôm nsu\n geh 17 săm [u\t ntru\nh n’hêl mpeh nau [ư ti\ng 10 luật, páhp lệnh ho\ geh nau tam ntơm năm 2012,2013 n’hanh 2014. Wa Trần Tiến Dũng, Chánh văn phòng Bộ tư pháp, ân git:

 ‘ Đah 95 săm [u\t hôm khan rnon ri N’gâng kan Tư pháp rgop đah ăp N’gâng kan, ntu\k kan n’hanh ân tât rnôk aơ ho\ ntru\nh geh 22 nau ntru\nh. N’gâng kan ho\ [ư nau mêt n’ôi 864 săm [u\t n’hanh bah nau mêt n’ôi saơ 62 nau tih ăp nau ntru\nh tâm nê gah 10 săm [u\t gưl N’gâng kan n’hanh 22 săm [u\t bah ăp n’gor”.

Rnôk tâm nchră mpeh luậ ntru\nh ăp nau săm [u\t quy phạm pháp luatạ ta rơh r[u\n tal 9 mhe nơh, ngoai tâm ăp nau kan geh ăp ntoh măt Quốc hội uănh khlay n’hanh aka tơ\ nkah tât nê lah rnoh rnon tâm săm [u\t ntru\nh n’hêl [ư ti\ng luật, pháp lệnh. Nau aơ hôm lah nkô| nau [ư ê dơi lăp ngăn bah lam ntrong kan pháp luật. Ti\ng nê, Luật ntru\nh săm [u\t quy phạm pháp luatạ mhe geh Quốc hội nchră ta rơh r[u\n tal 9 ho\ geh âk nau ntru\nh mhe rklaih nau kan aơ. Luật ntru\nh gay đăp mpăn năn ăp nau ntru\nh mbơh n’hâl n’hanh nti\m nti kơt ti\ng tâm rnôk săm [u\t quy phạm pháp luật geh nau tam. Nu\ih dâk bôk ntu\k kan, [ư nau nchrăp săch, ntu\k kan kơp năl, ntu\k kan mbơh, uănh năl n’hanh ntu\k kan ntru\nh săm [u\t quy phạm pháp luật gay ndơn nau kan mô lôch nau kan n’hanh nsing tâm rnoh ma mhal ti\ng nau ntrủ\nh bah pháp luật mpeh cán bộ, nu\ih pah kan n’hanh nau ntru\nh êng bah pháp luật geh nau tât tâm nau nchrăp săm [u\t mô đăp mpăn mpeh rnoh geh, nau mbrơi [ư kan. Ơh nau ôp bah Phóng viên Rađiô Việt Nam mpeh nau kan aơ, wa Đỗ Văn Đương, Uỷ viên Uỷ ban Tư pháp bah Quốc hội lah rjăp tât nau kan bah n’gâng kan:

 ‘Nau khlay lah nu\ih kan. Luật knu\ng nti\m nti jêh ri ntru\nh kơt nê dơm yơn tâm Luật ê geh nau nchrăp đă đah nau kan mbrơi ntru\nh samư [u\t nti\m nti le\. Tral 2, nau ngăn ma lah, cán bộ pháp chế tâm ăp N’gâng kan, ngoai lah nau blau kan, tal 2 ko\ lah mô geh nau gơih kan. Ngăn lah rđau kan bah ăp N’gâng kan, ntu\k kan tâm nau kan ma nơm [ư, geh tât Luật lah gay rđau tă bah rnôk nchră luh gay nchrăp. Gay ntru\nh nau kan bah nu\ih dâk bôk ntu\k kan pháp chế bah n’gâng kan, lah mô [ư ri gay ân rlu kan mô lah ân ntrơn nu\ih pah kan mô lah ntrơn hăn ri mư geh nau dơi”.

Năm 2015, nau kan ndâk nkra, ntru\nh săm [u\t n’hêl bah ăp N’gâng kan, ntu\k kan tâm ban Bộ lah dut jâk, tâm nê nau kan ndaka njêng n’hanh [ư ti\ng ăp nau nchrăp ntru\nh [ư 18 luật geh Quốc hội nchră luh ta rơh r[u\n tal 8. Tâm rnôk nê, ho\ tât tâm 3 khay n’gul năm, yơn âk săm [u\t nti\m nti Luật hôm mbrơi geh ntrủ\nh. Nau ngăn lah dôl [ư jêr ân nu\ih [on lan, u\ch geh nau nsôih n’hanh nau kan prêh bah ntu\k kan [ư tơm nau nchrăp n’hanh ăp ntu\k kan geh tât, ngăn lah nau kan bah nu\ih dâk bôk, gay n’huch ngăn nau kan luật mô dơi hăn lăp tâm nau rêh yor nau gu\ kâp săm [u\t ntru\nh [ư kơt ti\ng./.

                                    Nu\ih răk rblang: H’Thi