VOV4.M'nông -

Trong nchrăp ntrơn ntu\k gu\ mhe an [on Bu nong ta xã Ea Kiết, tă bah Phòng Dân tộc nkuâl Cư M’gar (Dak Lak) [ư tơm ntuh kơl. Nău u\ch lah gay ndơ\ ăp rnăk nu^h Bu nong ntrơn luh bah díh trong nchrăp dôl gu\ rêh ta neh bri bah Công ty Lâm nghiệp Buôn Gia Vầm s^t gu\ đăp mpăn nău rêh. Đah rnoh prăk ntuh kơl hao tât 16 rmen prăk, ntơm [ư ho\ 10 năm aơ yơn trong nchrăp kan [ư ntu\k gu\ đăp măpn an [on Bu nong mô ns^t tay nău dơi geh kơt nău mpo\ng u\ch. nê lah lơn âk kônh wa hôm krêp dêh đah mir ba tâm bri mô u\ch s^t ntu\k gu\ đăp mpăn.

Nkual ntu\k gu\ mhe (xă Ea Kiết, nkuăl C|ư M’gar) gu\ êp trong chay hăn nkuăl, moh [on lan [on nu\ih Mông. Kruanh thôn Hoàng Văn Páo an g^t: Rnôk trơn ta aơ, du rnăk dơi an 600 m2 neh gay [ư jay, [ư mir. Nu\ih [on lan dơi [ư sam [u\t kơp dơn do\ng neh, tâm nsông dơi [ư sam [u\t, deh kon dơi [ư sam [u\t khai sinh… yơn đah [on mhe, knu\ng geh kon se lah rhơn, yor khân pơng hăn nti dăch ngih sam [u\t, lo\ geh điện ang gay nti, uănh tivi. Nu\ih têh ri mô geh nu\ih u\ch, yor mô geh neh gay tuch tăm, ngih wâl lo\ an [ư tâm êp, tăm biăp le\ jêr, mât djăr, su\r lo\ lơ jêr lơn. Wa Páo lah: kruanh thôn jêng gâp ntrong leo trơn wâl, hôm kônh wa du\t âk mô u\ch trơn:

 “Tâm ri bu dôl rvê lah trơn bah dih aơ ri klach ngih dak so\k neh jêng mô u\chluh. Tal 2 tay lah t^ng êng bah nu\ih rnoi đêt u\ch gu\ êp mir, biăp ri tăm ma sa. Hăn ta aơ, ngih dak knu\ng nta an pă neh gu\ dơm. Hôm neh tuch tăm ta ri, tât yan, nar [ư ri hăn roh hoach”.

Wa Ma Seo Chảo

 Mpôl hên lăp tiểu khu 540 n’hanh 544 neh bri bah Công ty TNHH du ntu\k kan Lâm nghiệp Buôn Yă Vâm. Aơ lah ntu\k gu\ rêh bah kônh wa nu\ih Mông trơn bah dih trong nchrăp bah ntu\k êng tât. Bri ta aơ le\ ru\n in knu\ng hôm đêt, ndơn ma ne\ lah ăp mir cà phê dang nglang nkao, mir tiêu n’hanh mir điều tâm nthoi bah yôk aơ tât yôk êng. Tâm srah đah mir tơm tăm jo\ năm lah ăp jay ri n’hưm choanh, jay ri nâp nâl. Mpôl hên lăp du mlâm jay si têh nâm ta n’gul mir cam rklê play. Nu\ih tơm mir lah nu\ih bu klô [ư mir ba ngăn. Pơng nkoch êng săk nơm lah Ma Seo Chảo, deh năm 1953 le\ tă hăn tahen n’hanh râng nău kan Hồ Chí Minh, lơh tâm Sài Gon năm 1975-wa Chảo nkoch. Năm 1999, yor piăng sông ao nsoh ma jă ur kon tât ta aơ [ư mir jan ba. Ăp năm bôk năp rnăk wâl knu\ng muih tuch ba, tăm mbô. Rnôk le\ rmeh ba gay mât rong, rmeh mbo gay n’gôn ndrănh ri an rgâl tăm cà phê, tiêu, n’hanh điều. bơi 20 năm ndâk njêng, a[aơ rnăk wâl le\ geh ndơ sa ndơ ntêm. Yơn ăp tơ\ wa Chảo klach rvê yor tâm nău moh aơ lah hôm e neh bri bah công ty lâm nghiệp Buôn Yă Vâm, mbra geh tâm pit, so\k lơi:

 “A[aơ mpôl hên le\ geh mir điều, cà phê, cam… to\ng ăp gu\ ta ntu\k aơ hôm. Dăn Trung ương uănh m^n tay an mpôl hên gu\ đăp mpăn, ri mpôl hên mư đăp mpăn”.

Wa Ma Xuânh Chính pe\ Cam

Nô Ma Xuânh Chính, deh năm 1980, lăp ta aơ ndâk njêng mir ba bah năm 1999. Năm ne\ đo\ng nô Chính so\k ur n’hanh deh kon. Nô Chính an g^t. Kon bu klô bah nô a[aơ êp gu\ ur, yơn pơng mô dơi [ư sam [u\t khai sinh yor mô gu\ [on ntu\k mhe ma hôm e gu\ ntu\k ơm. A[aơ ta aơ hôm e tât 84 rnăk đah rhiăng nu\ih yor r^ [on lan mpo\ng dơi n’gâng kan [ư sam [u\t khai sinh n’hanh pă ndrôm sam [u\t hộ khẩu gay đăp mpăn nău rêh ta nkual aơ.

 “Kônh wa mpo\ng m’hâm [ư dơi geh hộ khẩu gay dơi manh prăk. A[aơ [on lan ta aơ mô geh hộ khẩu ri mô dơi manh prăk. Mpôl hên mpo\ng manh prăk ngân hàng gay m^n nău rêh rnăk wâl”.

Năm 2014, nău nchrăp [ư ntu\k gu\ mhe ta Ea Kiết uănh kơt lôch đah nău rgo\ jă 67 rnăk s^t ndâk njêng [on nu\ih Mông mhe. Ndr^ yơn ta [on ơm rnoh rnăk mô dơi hu\ch ma nar lơ hao. T^ng wa Trần Thanh Lâm, Tổng giám đốc Công ty TNHH du ntu\k kan Lâm nghiệp Buôn Yă Vâm, a[aơ le\ geh 216 rnăk ru\n in rlău 1.000 ha neh bri bah công ty aơ, n’hanh le\ jêng neh gu\ n’hanh mir tơm tăm jo\ năm.

Wa Nguyễn Tuấn Anh, Groi kruanh jrô kan Dân tộc nkuăl C|ư M’gar, ntu\k [ư tơm ntuh kơl nău nchrăp [ư aơ an g^t: Năm 2014 nkuăl C|ư M’gar [ư nău nchrăp dan n’gỏ an kônh wa hun hao tuch tăm, đăp mpăn nău rêh. Yơn nău nchrăp [ư pơk trong aơ tât a[aơ mô ho\ dơi uănh an.

Nkuăl dăn đă công ty jao an nkuăl ntop tay 20 ha gay pơk hvi nău nchrăp [ư n’hanh rgo\ jă kônh wa luh nkual ntu\k gu\ mhe. Nău m^n êng bah nkuăl lah nsrôih mô an kônh wa gu\ ntu\k”.

Ih cà phê tâm jâng gung jay ta Tiểu khu 540

T^ng wa Nguyễn Đình Hiệp, kruanh UBND xă Ea Kiết nău kônh wa mô u\ch s^t nkual gu\ mhe ma hôm e gu\ [on ơm tâm bri lah geh âk nkô| nău. Tâm ne\ khlay ngăn lah nkual gu\ mhe mô geh neh tuch tăm, kônh wa hăn rlơ\ trong rlău 10 km gay lăp ntu\k gu\ âm [ư mir. Ndrel đah ne\ mô to\ng prăk jêng nău dăp rgum ndâk [ư ntung trong bah nău nchrăp aơ mô dơi tât lôch tât du\t, [ư n’gul gâl, mô tâm di đah nău gu\ âm bah nu\ih Mông jêng le\ mô dơi wa\ch rgum kônh wa s^t [on mhe.

“Gay nu\ih [on lan dơi rgum hăn nkual ntu\k gu\ mhe, đah mpeh n’gâng kan [on lan dăn đă đah n’gor, Trung ương pă prăk t^ng uănh an bôk năp gay ntuh kơl ăp ntil ndơ hôm [a [a\, gay [on mhe wa\ch rgum kônh wa. Rnôk ma khân pơng saơ ntu\k mhe geh jay gu\ rgum r[u\n [on lan, geh ntu\k pâl, geh trong hăn ue\h ri nu\ih [on lan mbra geh âk nău rgâl n’hanh mbra gu\ rêh ta nkual ntu\k mhe”.

Ndâk nău nchrăp [ư ntu\k gu\ mhe gay đăp mpăn [on lan bah âk ntu\k êng trơn bah dih nău nchrăp tât ru\n in bri [ư jay gu\ âm lah nău ntru\nh di bah n’gor Dak Lak. Ndr^ yơn nău nchrăp [ư ntu\k gu\ ta [ôn mhe, xă Ea Kiết, mhe rlu du ntu\k pă neh gu\ an nu\ih [on lan, hôm neh tuch tăm hôm e an [on lan plơ\ ntu\k ơm gay [ư mir lah nău du\t jêr. Bri, neh bri hôm e ru\n in. Aơ lah nău khuch bah nău nchrăp [ư n’gul gâl: ntu\k gu\ ma mô geh mir./.

Nu\ih nchih rblang: Y Sưng Phê Ja