VOV4.M’nông: Gay kônh wa gi\t lơn mpeh nau kan geh ji tât kon măt ko\ kơt lah nau njrăng nau ji aơ, nau dak si Nguyễn Thị Minh Hải, Khoa Hlocom-Màng bồ đào-Võng mạc, Ngih dak si Mắt Dak Lak, mbơh. Jă kônh wa ndrel băl mpôl kâp djăt.

Ơi nau dak si. Moh nau mpơl ân he gi\ lah geh nau ji tâm mắt?

               Bác sĩ Nguyễn Thị Minh Hải: Mpeh nau mpơl ân saơ ri nu\ih geh nau ji mô saơ geh ji tâm kon măt ôh ma knu\ng uănh mô ang dơm. Nsing tâm nau geh ji êng êng, nau ji êng êng ma nau mô ang êng đo\ng. Lah nau ji kon măt yor geh nai ji chrach nju\ng mô lah ranh săk ri nu\ih ji mra saơ ngo mbrơi mbrơi, nar lơn ma hô, nar lơn ma jâk. Hôm nau ji kol trong n’hoch tâm măt ri nu\ih ji mra saơ ngo ndal. Nau mpơl tal bar lah nu\ih ji uănh ndơ jêng nsuet, uănh so\ng mô lah rvar ri ko\ saơ nsuet đo\ng. Tal pe đo\ng lah ăp ntil ndơ nơm saơ jêng jê|, mô geh kơt ngăn, màu bah ăp ntil ndơ ko\ mô saơ kloh mô lah nu\ih ji mra mô hôm saơ ndơ, knu\ng saơ ôch bah năp măt, roh nau mpơl tâm nklang kon măt.

               Moh nu\ih geh nau mra ji tât kon măt hơi nai dak si?

               Bác sĩ Nguyễn Thị Minh Hải: Tal bôk năp lahy nu\ih ji chrach nju\ng n’ăp ma tuýp 1 ndrel tuýp 2 ri vay mâp geh nau ji yor chrach nju\ng. Mpeh nau ji khuch ranh săk ri vay mâp tâm bu ranh, ntơm 590 năm hao go\ lơ. Nau ji kol ntrong n’hoch ko\ geh vay mâp tâm âk nu\ih, ntơm 45, 50 năm hao go\ lơ. Hôm nau ji mpeh hắc mạc ri mra geh ji tâm ăk ntil năm ngăn.

               A[aơ moh nau [ư gay ma dơi săm bah ăp nau ji tâm kon măt hơi nai dak si?

               Bác sĩ Nguyễn Thị Minh Hải: A[aơ geh âk nau kan gay ma săm nau ji aơ ngăn, n’ăp ma săm tâm măt ndrel ma rek. Tal bôk năp, nu\ih ji mra dơi geh chih dak si nkre tâm kon măt. Ntil dak si aơ n’hao nau nâp ân măt, trong mham. Ăp  ntil dak si aơ geh leo gay ma rdâng nau hao jêng ăp ntil mham tâm măt. Tâm ăp nu\ih ji tâm măt yor chrach nju\ng, kol trong hoch, khuch rnôk âk năm , tâm rnôk hao jêng nau ji mra ntoh âk trong mhal tâm kon măt. Ăp trong mham aơ nơih chah, lơh jêng nau khuch [ư bu ngo măt. Yor ri ân geh chuh dak si nkre tâm măt gay ma bah nau khuch mpeh trong hoch mham tâm măt.

               Mpeh nau rek săm ri, rek săm tâm măt vay jâk lơn, rek ri mra jêr lơn. Nau kan aơ knu\ng kơl an nu\ih ji mpơl săop mô lah geh n’hao nau mpơl mô kloh. Păng mô tâm kơt ma ăp nau rek săm rnôk ngo kon măt, jêh rnôk rgâl kon măt mhe ri dơi uănh. A[aơ tâm ngih daks i Mắt Dak Lak ê geh [ư nau rek du gưl kon măt ma knu\ng chuh dak si ân nu\ih ji dơm. Ăp nu\ih geh rek ri ân leo tât ngih dak si Trung ương ta Hà Nội mô lah ta nkuăl [on têh Hồ Chí Minh.

               Ơi nau dak si, kan chuh dak si kơt aơ ri geh têk dah jo\ êh?

               Bác sĩ Nguyễn Thị Minh Hải: Nsing tâm ăp nau ji êng êng. A[aơ nu\ih geh săm tâm ngih dak si Mắt geh chuh đê| ngăn lah ntơm 3 tât 6 nglai. Jêh nê ân geh mbơh nai dak si khám, uănh tay ndrel leo tâm nau ân geh săm tay.  Geh nu\ih mra nsru\ng chuh mô lah geh nu\ih ri chuh ân tâm [ah lơn. Ngăn lah nu\ih ji geh nau ji du gưl bol ma mô chuh ri ko\ ân geh hăn káhm [a [ơ. Mô lah nu\ih ji mra dơi hăn mêt uănh êng tâm ngih. Mra dơi nku\m du dah măt gay ma uănh geh nau mpơl saơ kloh đo\ng lah mô. Mô lah ăp khay ri ân geh hăn khám gay ân nai dak si gi\t gay ma uănh lo\ ân geh chuh đo\ng lah mô.

               Nau ji tâm măt mra mhâm dơi ân njrăng, ơi nai dak si?

               Bác sĩ Nguyễn Thị Minh Hải: Geh ăp nau ji mra dơi njrăng ndrel ăp nau ji ri mô dơi. Kơt lah nau ji mpeh trong hắc mạc ri nau hao jêng tâm săk mô dơi geh njrăng ôh. Nua nau ji tâm măt yor chrach nju\ng, kol trong ri vay geh tâm nu\ih bu ranh. Nu\ih ji chrach nju\ng ri ân geh njrăng trong mham ân ueh. Yơn lah, bol ma geh nkân ueh trong mham ri nau tât jêh âk năm, ntơm 10 năm hao go\ lơ ri nu\ih ji chrach nju\ng hôm geh tât khuch đo\ng, yơn nau njrăng ueh nau ji mra kơl an tât nau ji n’gơch lơn, mô lăng khuch tât kon măt. Đah ăp nu\ih geh nau ji hao trong mham, ngi tâm mham ri ân geh săm ân bah tâm măt ri mra ueh lơn.

               Ơ, lah ueh nai dak si!

                                                                                    Nu\ih rblang: H’Thi