Nau mbơh bah Uỷ ban rânn kan Quốc hội ân gi\t: Ntơm năm 2005-2012, Ngih dak ntru\nh tơm prăk âk ngăn ân nau jut ach o, đah nklăp 860.000 rmen, ho\ geh 10 rkeh tơ\ rnăk ach o geh manh n’hanh ăp rnăk ach o tâm lam dak ho\ geh kơl an ăp nau rêh jêng. Nau kơl an pháp luật mpeh n’huch ach o ho\ dơi geh nau dơi đo\ng. Lah năm 2005 rnoh rnăk ach o tâm lam dak lah 22% ri tât năm 2012 jur hôm 9,5% ti\ng nau dơi kơp dơn ach o mhe. Yơn lah, nau n’huch ach o hôm geh nau ê dơi. Rnoh tơm prăk ê dơi geh [ư tâm di nau u\ch ngăn, nau kơl n’huch ach o hôm tâm ndrih, mô nâp, ê dơi [ư lôch n’hâm dăng nsum, êp nê rnoh ân manh hôm dêh, ê geh do\ng âk, kan ân manh pah kan tăch rgâl ê tâm di đah nau săk geh ngăn…Nau kơl n’huch ach o ê geh tâm pă ti\g nu\ih, du đê| nau kơl an hôm [ư âk nau nsing rnơm. Rnoh rnăk ach o bol ma n’huch âk, yơn nau mra plơ\ ach o hôm âk.

Ta rơh r[u\n nchră, ăp nu\ih ntoh măt rnê prêh nau kan Đnảg ngih dak do\ng du gưl têh ân nau jut n’huch ach o bol ma nau rêh văng sa bah neh dak ăp năm rlau hôm jêr jo\t. Yơn lah, ăp nu\ih kan ko\ mi\n lah, gay geh du nau kan mhe ân n’huch ach o năm 2016-2020 gay dăch đah nau ngăn n’hnah đăp mpăn n’huch ach o nâp nâl.

Đah nau kan mât chăm n’hâm soan ân nu\ih ach o, wa Nguyễn Thu Anh, rmôt n’gor Lâm Đồng, mi\n lah: Rơh rlau aơ ăp nau kan kơl an mpeh bảo hiểm y tế, mât chăm n’hâm soan ân nu\ih ach, bơi ach o nar lơn geh kơl an âk. Yơn lah tâm ăp nkuăl jêr jo\t, kan mât chăm n’hâm soan ân nu\ih ach o hôm âk nau ntoh luhl, yor mô to\ng nau kan, ndơ kan, nai dak si. Yor ri, nu\ih ji âk ngăn ho\ ntrơn tât ngih dak si ba lơ, [ư geh nau hoach âk prăk. Wa Nguyễn Thị Thu Anh, đă:

‘Gay rgum n’hanh mât ăp nai dak si tâm nkuăl ach o tâm lam dak, ê lor đă Chính phủ ntop tay tơm prăk gay ntoh kơl tâm ntu\k ntu pah kan ân ăp ngih dak si nkuăl ach o, ngăn lah ăp ngih dak si tâm xã, nkuăl [on lan gay pơk trong nơih ân nu\ih ach o n’hanh nkuăl [on lan rnoi mơpol đê| gay kơl săm đah dak si ân nơih lơnh n’hanh n’huch nau jâk mpeh nau do\ng săm n’hâm soan bah nu\ih [on lan”.

Âk nu\ih rnê nau kan kơl an ân manh prăk ân nu\ih ach o tâm nau hun hao văng sa, pă kan pah n’hanh kơl an nau nti\m nti tâm di, năn, [ư ueh nau u\ch, rnoh trok rlau năm mô âk, nau dơi so\k tơm prăk đăp mpăn…Yơn lah, du đê| nau hôm êng êng lah, rnoh ân manh hôm gleh nă, ê tâm di đah ăp nu\ih ach o vay [ư nau kan tăm tơm jo\ năm, tơm prăk ân manh e etâm di nau u\ch ngăn. Tâm ban nau đah nau mi\n aơ, wa Võ Kim Cự, rmôt kan bah n’gor Hà Tĩnh, đă:

‘Gâp đă n’hao tay rnoh prăk ân manh ân ngân hàng chính sách, yor yâm 4 năm mhe nơh, kơp ntơm năm 2010 tât a[aơ ê geh n’hao tơm prăk kan, aơ lah du u\ch tâh ngăn, nau ê nkra n’hanh nau tăch luh mô tâm ban. Kơt lah phung he mra dơi n’hao nklăp 4-5 rmen aơ gay ma pă ân manh đah âk rmưn rnăk n’hânh âk rkeh nu\ih ach o ri nau kan aơ lah nau khlay n’hanh ndal du\t tâm di. Hà Tĩnh phung hên ko\ du\t jêr jot yơn ho\ ntop tay âk jêt rmen n’hanh mra ntop tay đo\ng. Gâp min lah, aơ lah du nau u\ch khlay n’hnah đă Quốc hội geh nau kơl an tay”.

Uănh tât nu\ih tơm [ư nau kan n’huch ach o, wa Thân Đức Nam, rmôt kan n’gor Đà Nẵng mi\n lah: Rnoh ach o ngăn lah rgum tâm [on lan, yor ri gay geh nau kơl an hun hao pah kan tuch tăm nkre gay rvăt do\ng ndoh ndơ tuch tăm, n’hao nau geh ân nu\ih [on lan, nkre pă kan pah ân nu\ih kan tâm [on lan. Wa Thân Đức Nma, ngơi:

Gâp đă ơm ntru\nh Luật kơl an hun hao ân ntu\k kan bah găp n’hanh kon jê| rđil đah nau hun hao tơm tăm jo\ năm, pă kan pah ân nkuăl [on lan, pơk trong nơh ân ăp năm ntrơn nklăp n’gul rkeh nu\ih tă bah kan tuch tăm jêng nau kan êng. Aơ lah du nau kan gay n’huch ach o tâm [on lan. Gay rgâl ăp nau tnuh kơl n’hnah nti kan pah tâm nkuăl [on lan, kan ntuh kơl ăp ntu\k nti kan pah gay geh nau tơm, khlay, der dah ma [ư âk, ăp nkuăl ko\ geh ntu\k nti kan yưn nai nti mô to\ng, mô to\ng ndơ nti\m nti, mô rgum geh nu\ih lăp nti”.

Âk nu\ih kan ko\ ncho\ng luh, a[aơ nau n’huch ach o hôm aka ir, âk nau ntuh kơl mô săk nâp [ư mô ueh. Êp nêm hôm aka nau kơl an ti\ng ntrong ân dơm [ư geh nau nsing  rnơm. Wa Ngô Thị Minh, rmôt kan nm’gor Quảng Ninh ko\ kơpt lah aka nu\ih kan êng ko\ ncho\ng luh âk  nu\ih ach o mô u\ch pah kan knu\ng kâp tâm nau kơl an n’hnah “klach” rklaih ach o.Wa Ngô Thị Minh mi\n lah, nau kơl an gay geh nau dơi gay nu\ih geh nau kơl nsôih rklaih ach o:

‘Nsốih kol lơi ăp nau kơl an n’huch ach o rnôk rnăk ach o n’hnah nu\ih ach o mô [ư ti\ng ăp nau dơi ma Ngih dak ntoh luh n’hanh mô geh nau u\ch rklaih ach o. Gay dơi geh nau aơ ri ăp nu\ih [on lan đă Chính phủ gay uănh n’hêl ăp nau nchrăp đă đah nu\ih ach o n’hnah rnăk ach o gay [ư rnôk geh nau kơl n’huch ach o tâm nau geh, rklaih lơi nau kơl ach o mô nâp nâl kơt a[aơ”.

Râng tâm nchră n’hnah mbơh nau tay, N’âgng kan Bộ kế hoach n’hnah Đầu tư Bùi Quang Vinh rnê prêh nau mbơh uănh n’ôi. Nkre mbơh nau kan bol ma nau văng sa hôm jêr jo\t, ntơm năm 2008 ntoh luh nau hao khlay âk, yơn lah tâm ăp nau tât Đảng, Ngih dak do\ng tơm prăk têh kơl an n’huch ach o. N’gâng kan ân gi\t Chính Phủ ho\ tâm di nau jao ân n’gor do\ng tơm prăk gay pă [ư bôk nau kan gay dăch đah nau ngăn geh n’hanh gi\t tay đah nau kan [ư jut n’huch ach o năm kan 2016-2020 mra gleh lơn ăp bôk nau kan ntơm 16 bôk nau kơl hôm jêng 2 bôk nau kơl lah n’huch ach n’hanh ndâk [on lan mhe. N’gâng kan Bùi Quang Vinh, ngơi:

“Ta aơ, nau kan lah [ư ntoch jong tâm nau ăp ntru\nh kan bah ngih dak. Tât năm kan 2016-2020 ti\ng nau đă bah Chính phủ phung he mra knu\ng mât tay 2 bôk nau kan lah bôk nau kan neh dak jut n’huch ach o n’hnah bôk nau kan kơl an ndâk njêng [on lan mhe bah neh dak. Ngoai tâm âk nau kan gay [ư tơm prăk do\ng ân geh săk rnglay lah jao nau [ư kan ân n’gor, ndơnm nkre nau kan ba năp Quốc hội n’hanh Chính phủ gay do\ng tơm prăk aơ”./.