VOV4.M’nông: Pơh rlau aơ, Quốc hội tâm nchră ta ngih r[u\n mpeh bôk nau nchrăp Luật nti\m nti (rgâl nkra). Ntrong nti\m nti, bôk nau kan, săm [u\t nti, rgâl mhe nau nti\m nti, thi, kiểm tra, nai nti\m…lah ăp nkô| nau geh âk ntoh măt rgum tâm nchră.

Nau nchrăp Luật nti\m nti (rgâl nkra) geh 10 Chương, 121 điều, tâm nê rgâl nkra, ntop tay 75 điều ho\ geh dăp rgum ăp chương, mục, điều, khoản tâm di. Âk ntoh măt lah, nau nchrăp Luật ho\ kơt ti\ng nau ơm, ăp nau ueh mhe bah Luật nti\m nti a[aơ. Yơn lah, du đê| ntoh măt hôm rvê mpeh bah nau nchrăp Luật hôm ê ntoh nau dơi bah nau nti\m nti bah Việt Nam lah mhâm [ư. Wa Trần Văn Nam, rmôt bah n’gor Bình Dương ân lah, nau nti\m nti tă geh uănh lah nau ncho\ng trong ân nau kan nti\m nti, geh ndâk tâm 4 n’gâng tơm ngăn lah nu\ih, nkô| ndrel nau nti\m nti. Tâm rđil đah nkô| nau ndrel nau nti\m nti rơh aơ ndrel Luật nti\m nti geh Quốc hội nchră luh bah a[aơ 20 năm kơt lah mô geh nau rgâl âk. Puăn n’gâng tơm gay njêng nau nti\m nti tâm nau nchrăp luật ho\ n’hêl, geh âk nau ueh yơn ăp ntil jêh nê mô geh tâm 4 n’gâng aơ ma kơt lah knu\ng rgum rklaih ăp nau kan. Wa Trần Văn Nam, ngơi:

‘Ăp n’gâng tơm geh mbơh ndrel rgâl mhe mhâl geh ri ko\ mô geh rlet rlau nau dơi bah nau rêh dnrel bay nau kan ndrel nê ko\ lah nau [ư, nau tơm lah nau kan bah nti\m nti. Quốc hội ho\ nsôih ân du tơ\ tay rgâl di\ng le\ ri ko\ ân geh tay du tơ\ jang lơn gay ma mi\n ân du nau nti\m nti ân tâm di đah ăp nau đă ndrel nau to\ng dơi bah du rơh cách mạng rơh aơ. Nau rêh gu\ kâp to\ng jo\ ân du nau nti\m nti ân tâm di, rhuatư luh nau tă blau bah văn hoá vay ơm ma rbăn năm bah rnoi mpôl ndrel n’hâm bah rơh mhe gay r[o\ng ân 4 n’gâng tơm đah ăp nau ton ueh ngăn ân lam ntrong kan pháp luật đăp mpăn loeo do\ng ân tâm di đah nau u\ch nê, [ư ân nau nti\m nti bah ăp nu\ih ah gay r[o\ng tât nau ueh, jêng kon nu\ih ndrel ndâk nâp neh dak”.

Wa Nguyễn Ngọc Bảo, rmôt bah n’gor Bắc Ninh ân lah, nau nchrăp Luật nti\m nti (rgâl nkra) ăp ntil yơn nkô| nau hôm geh [ư ji nuih tâm [on lan tâm rơh rlau aơ ê geh nkah ndrel rklaih kơt nau kan nti\m nti ntop tay:

‘Đah nau kan nti\m nti ntop tay nau nchrăp Luật knu\ng ntru\nh lah nai nti\m nti mô dơi geh nau kan nchâp đă kon se nti ntop tay gay ma so\k prăk. Nau ntru\nh aơ mô geh rklaih kloh ân nau kan ndrel jêr ntru\nh yor păng jêr geh nkhah mhâm [ư lah nau nchâp đă, mhâm [ư lah nau u\ch êng. Kan nti\m nti ntop tay mra [ư jêng nau kan jâk ir ndrel mô đăp mpăn ân kon se geh nau pâl m’ak, hun hao ăp ntil, [ư nau mpeh mpeh do\ng prăk bah rnăk vâl. Nkre khuch ngăn tât nau nti\m nti bah nar nti ngăn. Yor ri, gâp đă nau ntru\nh ân kloh tâm nau nchrăp luật mpeh kan mô ân nai nti\m nti nti ntop tay bah dih mông tâm ngih săm [u\t ndrel nti\m nti nau nchrăp rklaih ngăn lah geh nau tih”.

Geh tât nkô| nau ntuh kơl, tơm prăk tâm nti\m nti, wa Nguyễn Thanh Hiền, rmôt tă bah n’gor Nghệ An ân lah, rơh rlau aơ, nau kan so\k âk ir prăk tâm ngih săm [u\t [ư ji nuih âk ngăn bah [on lan geh nkô| tă bah nau ăp ngih săm [u\t mô to\ng tơm prăk tâm nau kan nti\m nti. Kan rgum rgop dôl geh [ư ti\ng nau “ân jêng tâm ban” đah ăp kon se nti, [ư tih nkô| nau bôk năp bah nau ntru\nh rgâl mhe nti\m nti. Yor ri, wa Nguyễn Thanh Hiền đă gay mi\n rvê gay ăp nau ntru\nh nti\m nti ngăn ân rgum tơm tâm [on lan ndrel tnuh kơl tâm nti\m nti ndrel der ăp nau so\k âk prăk âk ir bôk năm nti:

‘ Nau nchrăp Luật gay mi\n rvê ân geh ăp nau ntru\nh ân tâm di gay rgâl nau mô tâm ban, nau jêr tâm nau rêh bah ăp nkaưl, ăp ntu\k nkre ân geh ntrong kan, nau kan mât njrăng mêt uănh rnoh so\k, do\ng nu\ih kan nau kan tâm di. Ntrong êng ân geh ntru\nh kloh tay nau kan [ư ăp nau rgop ndâk njêng ngih samư [u\t ăp năm ân ăp nu\ih gay đăp mpăn tâm ban nau [ư nau kan gay ăp ntu\k nti\m nti geh ndơ ân ndâk nkra, ntuh kơl ngih vâl gung trong tâm rnok tơm prăk ngih dak mô âk. Nkre geh nau kan n’huch oi ân ăp kon se lah rnăk ach o, rnăk geh dơi kơl ân tâm di”.

Mpeh ăp nau kan geh tât bôk nau kan, săm [u\t nti, âk ntoh măt đă gay ntru\nh ntrong kan gay đăp mpăn tâm ban tâm nau nchrăp săch nkra ndrel do\ng ndrôm săm [u\t, mpeh ăp ntu\k kan, êng nu\ih nkra ndrôm săm [u\t, mpeh Hội đồng ndrel nau ntru\nh ân năl, đăp mpăn tâm ban, ân geh leo do\ng ndrôm săm [ut. Du đê| ntoh măt đă mô ân geh rgâl mhe tâm nau nchrăp nkra ndrôm săm [u\t yor nau kan geh tât nau đă nti\m, nau r[o\ng, nau tât jêr đăp mpăn ân ăp nkô| ho\ ndơ\ luh ăp nau kan nti\m nti, ngăn lah nti\m nti phổ thông. Mpeh ăp ngih săm [u\t ko\ jêr tâm nau săch ndrôm săm [u\t gay nti\m nti ân tâm di. Wa Hứa Thị Hà, rmôt n’gor Tuyên Quang ntoh nau:

‘Nau mi\n ân săch ndrôm săm [u\t ân tâm di đah ăp kon se nti lah nau ueh. Yơn lah, gâp saơ nau ti\ng djăt nau rgoơ đă bah kon se nti ndrle me mbơ\ kon se nti lah ê tâm di. Gâp mô gi\t n’hêl mpẹh kon se ndrel me mbơ\ kon se tâm nau nchrăp luật geh nkah lah ntă dê nu\ih, mô lah ăp năm lo\ sok nau rgop êng êng bah kon se nti ndrel me mbơ\ kon se nti gay ma săch ndrôm săm [u\t ân nau nti\m nti ân ăp kon se nê. Lah kơt ri mra [ư âk nau jêr, nau kol tâm nau ntru\nh, lơn ma nê ri kon se nti ndrel me mbơ\ kon se geh to\ng đo\ng nau blau ndrel nau gi\t gay ma nchră, săch ndrôm săm [u\t ân ueh ndrel tâm di”.

Wa Tôn Ngọc Hạnh, rmôt bah n’gor Bình Phước, wa Lê Quân, rmôt bah Hà Nội ndrel âk nau đă kơl an nau pă, nkah ngăn tât nu\ih lah kon se nti rnôk lôch 15 năm mô geh nau u\ch nti tay jrâu 10 tât 12 ndrel nti kan.

Nkah tât nau kan âk kon se mô gi\t kloh nau u\ch tâm nau nti\m nti ma knu\ng rgum nau u\ch gay ma thi, âk ntoh măt ân lah nau nchrăp luật gay mi\nm ndrel pơk luh nkô| ân kon se nti ân kloh lơn. Jêh ăp rnôk nti\m nti ko\ geh mêt uanưh, nchră, tâm rlong, yơn ân geh [ư tâm rlong ân tâm di, nchră năl di ngăn nau geh ndrel mo roh hoach âk mông nar, n’ghâm soan nti\m nti ndrel prăk rêl bah [on lan. Rgop nau mpeh rơh thi THPT neh dak a[aơ, wa Cao Đình Thưởng, rmôt bah Phú Thọ rgop nau:

‘ Gâp đă tât aơ mô ân [ư thi THPT neh dak kơt a[aơ. Kan nchră ndrel [ư ân rơh thi tốt nghiệp THPT gay jao ân apư n’gâng kan nti\m nri, apư ngih samư [u\t phổ thông tâm ngor mât njrăng êng ndrel nchră uănh êng nau nti\m nti. Ân geh tât nau ngăn ri [ư du rơh thi neh dak gay săch kon se lăp tâm ăp ngih săm [u\t đại học. Nau kan aơ gay geh [ư ân n’hêl tă bah rnôk njêng đề thi, uănh thi, chấm thi, săch lăp, mhâm [ư gay săch ân tâm di nu\ih jăng lơi nau mô ueh, gay nu\ih nkra bài thi mô ân geh nau mô tâm di, mô janh [ư nau tih ndrel mô u\ch geh nau tih./.

Nu\ih rblang: H’Thi