VOV4.Mnông: Ngoăy tâm âk nău geh ăp đại biểu rnê âk ta rơh tâm nchră lah tâm ba năp nơh, Đảng, ngih dak, chính phủ le\ nsrôih geh âk ntrong kan mât đăp mpăn nău wa\ng sa têh, njrăng prăk mô khlay rnoh, n’huch rnoh rnon mô ho\ dơi trok, n’huch ach o n’hanh mât đăp mpăn nău rêh jêng. Na nê| tâm năm 2015 n’gâng kan wa\ng sa dak he le\ geh nău hun hao wa\ng sa 6,68%, du\t âk kơp bâh năm 20008. ăp đại biểu mpơl nău tâm ban u\ch đah 8 rmôt ntrong kan tơm ma nău mbơh tơih bâh chính phủ ndơ\ mbơh, tâm ne\, ua\nh mpo\ng mpeh nău hun hao wa\ng sa tăch rgâl t^ng trong xã hội chủ nghĩa, đăp mpăn wa\ng sa têh, njêng ntu\k pah kan n’hanh nău kan an hun hao wa\ng sa- rêh jêng. Yơn lah, mpo\ng ua\nh ta 10 nău mpo\ng kan mô dơi geh, đại biểu Nguyễn Lâm Thành, mpôl kan bâh Lạng Sơn mpơl nău m^n rvê, lah mô dơi geh mbơh rblang na nê| n’hanh geh ntrong kan ndâk nsơm r^ mbra jêr [ư lôch ăp nău mpo\ng ta năm 2020. “10 nău mpo\ng aơ lah 10 nău mpo\ng kan tơm khlăy, du\t khlay, kơt lah hun hao, nău dơi pah kan, nău dơi ueh rnoh kan, ngăn lah rnoh chính phủ, rnon nsum. Yơn 16 năy mpo\ng ne\ geh du\t âk nău mpo\ng kơt t^ng ba kơi dơm, kơt lah nău mpo\ng geh tât ngih gu\ geh tât 2 nău mpo\ng dâl, 10 nău mpo\ng he mô dơi geh mơ lah nău mpo\ng kan tơm. Ngluh ncho\ng bar nău ua\nh năl nău mpo\ng bâh he le\ geh di đah nău ngăn đo\ng lah mô, lah mô ho\ nău ngăn r^ mhâm lơh d^ng mô dơi geh. Tâm nău ua\nh năl, an geh ncho\ng nkô| nău tơm bâh nău ne\. ngăn lah tâm ntrong kan an geh ndơ\ mbơh ăp ntrong kan tơm gay ma doh rklaih nău aơ.

            Ua\nh rnê âk nău kan [ư t^ng 3 nău mhe ntrong kan tâm hun hao wa\ng sa rêh jêng 5 năm ba năp le\ doh rklaih ăp nău ko\ kol mpeh ntrong kan, hun hao rnoh nu^h kan, ngăn alh rgâl mhe tơm ăp nău kan trong hăn tơm, yơn lah du đê| đại biểu an lah, tâm rnôk lăp kan ndrel têh hvi, an geh ntrong kan le\ rngôch an nău hun hao n’gâng kan công nghiệp, ăp ntrong kan mbơh tơih nsrôih âk lơn gay ma hun hao rnoh nu^h kan, an tâm di đah nău lăp kan ndrel. Đại biểu Tô Văn Tám, mpôl bâh Kon Tum dăn đă, tâm let năp tay, chính phủ an geh mât ua\nh, geh ntrong kan na nê| an nău hun hao ndơ do\ng ntung trong ta nkual yôk n’hanh Tây Nguyên, gay ma ntrôl nău hun hao wa\ng sa rêh jêng bâh ta nkual hôm nha geh âk nău jêr jo\t aơ.  “Ăp trong hăn tơm ta Tây Nguyên, bâh nkual yôk hôm nha geh âk nău. Ngăn lah ăp trong me hăn let n’gor kơt lah Kon Tum geh trong 14C, lôch ne\ ăp n’gor êng. He an geh ăp trong hăn tơm, ntung an [on lan hăn pah kan, [on lan hăn nsong. Nău ăp tơ\ báo chí ndơ\ mbơh kơt lah poăl rse hăn đah tê| dak me  r^ ntu\k ne\ na geh [ư dâl, ne\ lah nău kan ndâk nsơm ngăch yơn ma an geh ua\nh n’hêl le\ rngôch, [ư du nău kan gay ma ntuh kơl an tâm di, kơl an [on lan Tây Nguyên nkual yôk êng ndâk nsơm ăp ntil ndơ hôm nha [ư mbrơi.

            Du đê| đại biểu m^n rvê tâm rnôk nău ngăn geh âk nău kơl le\ ntru\nh mbơh yơn lah mô g^t mơh rnôk d^ng [ư lôch. Nău aơ mô dơn [ư mpu\ng lir nău kâp knơm bâh [on lan, doanh nghiệp ma nău mbơh [ư mbrơi hôm nha jêng nău ko\ khan tâm hun hao wa\ng sa rêh jêng n’hanh mât đăp mpăn rnă njrăng rêh jêng. Nt^t lah kơt nău ntru\nh 60 bâh chính phủ ntru\nh năm 2011 mpeh nău kơl prăk sa nar an oh kon se ăp xã n’har bri, yôk prêh, gôl dak, ntru\nh geh [on lan nkual njônh ngai, nkual [on lan jêr jo\t kâp knơm, yơn tât rlău 1 năm ba kơi mơ ntơm [ư. Mô lah Luật tâm kơl hợp tác xã rgâl mhe ntru\nh bâh năm 2012 geh ua\nh năl lah nău mhe, njêng nău kan pháp lý an nu^h [on lan ta nkual njônh ngai [ư nău pah kan jan sa n’huch ach o nâp nâl, yơn lah mbrơi ntru\nh Thông tư nt^m leo kan…Đại biểu Nguyễn Văn Hùng, mpôl kan bâh Cao Bằng mbơh nău tâm rgop. “G^t di rnôk he ntru\nh he ê ho\ geh g^t năl lor le\ rngôch ăp ntrong kan, mô dơi g^t le\ rngôch ăp rnoh kan gay ma he dơi mbơh [ư ăp nău kơl ne\ mô an geh roh tât bar pr năm geh tât 5,7 năm mơ d^ng he ntơm [ư. Ma kơt ne\ r^ le\ roh rơh nkhêp n’hanh nău le\ rgâl hôm. Gâp m^ lah nău ntrôl ngăch mbơh kan ndơ\ nău kơl kan pháp luật ta nău rêh lah nău kan du\t khlăy, nău kơt aơ r^ mbrơi, [ư mbrơi nău hun hao wa\ng sa rêh jêng.

            Ta ăp rơh tâm nchră, âk đại biểu mbơh nkoch tât nău duh phang, dak tiăt boh lăp yor rgâl trôk nar mih sial, le\ n’hanh dôl khuch so\ng dăng tât nău pah kan tuch tăm n’hanh nău rêh bâh [on lan. Nkre lah dăn đă chính phủ nt^m đă ăp n’gâng kan, ntu\k kan geh ntrong kan ndal, njrăng, rdâng nău duh phang, dak tiăt boh lăp, kơl an [on lan đăp mpăn nău rêh jêng, pah kan jan sa, tâm ban kưt ngluh mbơh ăp ntrong kan tơm, jo\ jong tâm nău nchrăp pah kan [ư trong hăn, dak bât, n’hong dak, rgâl mhe tay nău pah kan tuch tăm gay ma tâm rdâng đah rgâl trôk nar mih sial. Đại biểu Hoàng Thị Hoa, mpôl bâh Bắc Giang ngơi: “Gay ma geh nău nchrăp kan jo\ jong, nâp nâl, dak bât an geh ua\nh kơp ta ăp nkual gay ma mât nkrem dak ta khay mih an khay wai. Rnôk nkrem dak ta dak bât tu dak mơ geh ntop. Tât a[aơ, khoan ntu mô geh đo\ng. an geh n’gâng kan Tài nguyên n’hanh Môi trường n’hanh n’gâng kan tuch tăm mât rong ua\nh năl tay ta ăp nkual, nđâp ma mpeh Bắc lah mô geh kơp tât ăp dak bât nkrem dak r^ nău nkoch mpeh duh phang, dak tiăt boh lăp hôm nha geh âk.

            T^ng nău mbơh bâh đại biểu Lê Thanh Hải, mpôl kan bâh nkuăl [on têh Hồ Chí Minh, ta ntrong tuch tăm an geh rgum an tuch tăm công nghệ mhe gay ma ngăch tâm rdâng đah ăp nău ntul rlong bâh rgâl trôk nar mih sial du\t hô a[aơ. Ta ntrong kan lah kruanh mặt trận Tổ quốc Việt Nam, wa Nguyễn Thiện Nhân an lah, ăp ntrong kan chính phủ mbơh dăn gay ma doh rklaih nău jêr jo\t an ta nkual tuch tăm hôm nha geh âk nău mô ho\ to\ng du\t khlay lah hun hao wa\ng sa hợp tác xã. “Nău mbơh tơih mbra geh nkoch tât ăp ntrong kan doh rklaih jêr jo\t an nkual tuch tăm, du\t âk nău geh mbơh nkoch tât kơt lah, njêng tay n’gâng kan wa\ng sa, rdâk njêng nkual [on lan mhe, tuch tăm ndrel đah công nghệ mhe, nău kan têh hvi…yơn mô geh nău nkoch tât hun hao wa\ng sa hợp tác xã. Nău aơ an geh m^n ua\nh na nê|. Mơh rnôk nu^h [on lan kan lo\ mir hôm lah rnăk m^n êng mpeh khoa học mô dơi lăp kan. [on lan kan lo\ mir mô ho\ to\ng prăk yor mô geh nu^h an manh. Bu kanu\ng an manh rnôk dơi trok rnon bâh ăp nău pah kan, ntrong pah kan geh săk rnglăy, khoa học công nghệ têh ma mô ntrôl dăng nău tâm kơl r^ mbra mô geh ntrong luh kan.

            Tâm nchră mpeh ntrong kan do\ng neh 5 năm 2016-2020, du đê| đại biểu an lah an geh an lor rnoh neh hun hao mât tăm bri, aơ mơ lah ntrong kan jo\ jong gay ma tâm rdâng đah nău rgâl trôk nar mih sial ăp nar lơ ma jêr njrăng n’hanh mât đăp mpăn ueh ntu\k gu\ rêh. Đah ăp rnoh neh lah bri mô jêng yơn ta nkual bri mât khlăy r^ an geh ăp nău kan kơl gay ma mât ueh hun hao. Đại biểu Hoàng Ngọc Dũng, mpôl kan bâh Sơn La an lah, nsrôih an geh rnoh nku\m n’hâm bri rlău 42% ta năm 2020 lah hôm nha đê|. “Nău kơl mât ua\nh n’hanh hun hao bri bâh he ê ho\ geh tâm đi dah nău u\ch kan ndal mpeh ntu\k gu\ rêh, mpeh rgâl trôk nar mih sial, he hôm nha mbrơi doh rklaih ăp nău tât bâh rgâl trôk nar mih sial yor mô năn mô dơi  tâm di đah rnoh nkum n’hâm bri. An geh m^n ua\nh na nê| mpeh nău ua\nh năl [ư t^ng nău mpo\ng hun hao rnoh nku\m n’hâm bri ta rnoh mât ua\nh ueh ntu\k bri gle n’hanh hun hao wa\ng sa rêh jêng bâh ngih dak. Năm kan tay an geh rgâl mhe nău kơl mpeh pháp luật mpeh nău mât ua\nh hun hao bri an geh njêng ntrong kan răng dăng mpeh nău mât ua\nh hun hao bri, aơ lah nău du\t ndal an geh tât nău mât đăp mpăn, nău dơi rêh bâh n’gâng kan wa\ng sa.

            Âk nău tâm rgop êng êng geh mbơh ngăn, a[aơ neh ta ăp nkual p^t dak lêng, mpông n’har bri geh nchrăp kan âk gay ma hun hao ăp nkual tăch rgâl, pâl nđaih yơn nău ngăn âk nkual hôm nha nklơi dơm, mô geh săk rnglăy yor mô tâm di, an geh ua\nh n’hêl, rgâl tay gay ma bah mpung lir. Ngăn lah, an geh ua\nh n’hêl ơm gay ma mplơ\ tay ăp rnoh neh tuch tăm mât bri mô jêng gay ma pă an nu^h [on lan dôl mô to\ng neh tuch tăm.

                                    Nu^h rblang: Thị Đoắt