VOV4.M’nông - Ăp nar, ti lah ntu\k rgum geh âk ntil Kaman bâh âk rnoh êng êng kơt lah tâm mâp đah ăp nu^h, đah ăp ntu\k [ơ\, ndơ sa, geh rnôk lah mpô mpa rong mô kloh. Lah he mô rao ti [a [ơ, he mbra geh ntưp Kaman bâh nău jut tit a măt, muh n’hanh mbung, mbra [ư tre\ Kaman an ăp ntu\k êng đah trong pah n’hanh jut go\ ta ăp ntu\k tâm jay. Lah rao  ti mô kloh mbra geh ăp nău ji bâh ndơ sa kơt lah Salmonela n’hanh Ecoli. Nkô| way nkoch săk soan an ăp nu^h nar aơ, ăp nu^h way kan mpeh dak si mbơh njrăng [ư ueh ăp nău mât ueh kloh ueh ti, săk jăn.

Rao ty đah dak ăn kloh ueh:

- Mpu\k ty tâm dak duh mô lah bah dâng mpoi dak dôl hoch; jêh ne\ mh^ng xa [u.

- Rbôch dăng 2 đah ty tâm 10-15 giây.

- Rbôch le\ rngôch mpang ty, nglău ty, rpăk ty, bah dâng bah lơ nheh ty.

- Jêh ne\ pơk dak rao kloh.

- Ju\t ty đah bok kloh mô lah bok do\ng du tơ\.

Lah tâm ngih a\ch chrăch nsum, ăn dak hoch rnôk rao. Jêh rnôk ty le\ nsâh, do\ng bok n’ha rđaih gay r[e\t mpoi dak.

Do\ng ăp ntil ndơ rao ty geh cồn tâm di:

An dak rao ty geh cồn, ntil chất do\ng mô kâp dak, lah du chất rdơn du\t ueh an rao ty, lơn lah rnôk mô geh nchrăp xa [u n’hanh dak. N’hêl na nê|, pơng tam lơn rao ty tâm nău nkh^t rao kaman [ư ji. Chất rao ty dơi nkra njêng tâm công nghiệp geh ăp ntil ndơ kơl nking n’gang kro rănh ntô. Nău do\ng ăp chấp ăp ndơ aơ [ư an ntô đêt kro rănh n’hanh đêt geh chiăt nkôp đah rao ty way [ư.

Nău do\ng ăp ndơ rao ty geh cồn

• Ăn chất rao tâm mpang ty, uănh răk na nê| ntô ăn do\ng di rnoh.

- Tôl 2 đah ty n’hanh le\ rngôch mpang ty tâm dâng n’hanh ka lơ ăn tât rnôk pơng nsâh. Lah he uănh saơ têl [â ta ty, rao đah xa [u n’hanh dak rdơn yor đah chất rao kloh aơ.

Ndr^ moh rnôk ăn rao ty ?

- Rao ty bah năp n’hanh jêh sông

- Jêh rnôk hăn ăch, chrach.

- Jêh rnôk tơh bok sâh, nu\ih djôt bok an rao ty

- Bah năp n’hanh bah kơi nchrăp ndơ sông, lơn lah bah năp n’hanh jêh djôt poăch rih, kik djăr rih, mô lah ka rih

- Jêh pah mpa rong mô lah e\ cho mpa rong.

- Jêh ju\t muh, mô lah ji đeh tâm ty

- Bah năp n’hanh bah kơi săm sôt mô lah ntu\k đang.

- Bah năp n’hanh bah kơi rnôk pah đah nu^h kop ji mô lah nu^h sôt rmanh.

- Jêh nkhu\t ndô|k nja.

- Kon se ân rao ty [a [ơ gay njrăng n’gang ăp nău ji tâm tư\p kaman ta kon se. Gay ăn kon se bên, nt^m kon se đah ăp nău nt^t. He rao ty đah kon se n’hanh uănh kon se rao ty.

- Rao kloh ueh ty lah du\t khlay đah kon se nu^h uănh rao kon se le\ nar. Kon se gu\ ta ăp ntu\k mât rong le\ nar (Ngih rong kon se, ngih mẫu giáo, ngih s[) geh nău ntư\p ăp nău ji mpeh khung n’hanh trong proch âk lơn-aơ lah ăp nău ji dơi dơh ntư\p trêng bah nu^h aơ tât nu^h êng tâm ntu\k gu\ nsum.

- Đăp mpăn kloh ueh ntu\k rao dêh lơn ăn kon se dơi do\ng rao êng. Ân njrăng ntu\k ngêt sa n’hanh rgâl bôk rao ju\t dơi nkhah ăn êng le\ rngôch.

- Răk rao ty kloh mô roh âk mong nar n’hanh n’hâm soan. Yơn pơng ns^t tay âk nău tam tâm nău njrăng n’gang kop ji. Nsrôih ngăn n’hanh uănh bên dơh lơn nău aơ lah du trong kơl băl mât njrăng n’hâm soan.

            Nu\ih răk rblang: Y Sưng Phê Ja