VOV4.M’nông -Tâm rnôk dja, ta ăp n’gor Tây Nguyên dôl rgâl khay wai n’hanh sial, măng n’hanh ôi bri ju\r nđik. Ăp nar trôk duh, sial mbra [ư jêng âk nău ji, lơn lah mpeh trong n’hôr n’hâm…Nkô| way nkoch “N’hâm soan an ăp nu^h” nar aơ, mpôl hên nkah kônh wa n’hanh băl mpôl trong njrăng n’gang nău ji môr rmlông ko tâm khay wai, sial nđik.

Môr ji mblông dơ\ lah nău ji way mâp le\ rngôch ta ăp kon se n’hanh nu\ih têh. Tâm nău ji môr mlông dơ\, way mâp ngăn lah môr ji khai dơ\. Nkô| nău yor kaman lơh mô lah geh nău ji bah trôk nar n’hâm sial, ndơ sông sa, dak ngêt jêng dơh geh môr. Khar ji ko way geh ndôt ndal đah ăp geh nău ji kơt, duh, loăn kol n’hanh geh rnôk loăn ji tât ta tôr, săk jăn jêr ât n’hanh g^t tăng o\k r’ah. Lah mô dơi săm ơm, môr ji mlông ko jo\ mbra jêng tât âk nău ji êng.

Môr ji mlông ko hao ngăch:

Trôk nar n’hâm n’^t, n’^k lah nkô| nău [ư ăp ntil kaman hun hao [ư ji mlông dơ\. Nău ji mnlông ko hao nga\ch geh âk ntil, yơn mâp âk ngăn lah môr ji mlông ko gu\r. Ji du\t dơh ntư\p trong n’hâm tâm yan ji kăt.

Rnôk geh ji mlông dơ\ hao ngăch nu\ih ji ndôt ndal duh hô 39-40C, sroh n’^k, ji bôk, nkre ji uh ko, loăn ji, tăng kol ta nko [ư nu\ih ji khăk âk n’hak, kroh trôm ko, ji hir dak. Rlău  ma ne\, nu\ih ji nklăp lah ji le\ săk, ngơi mô plôh, chăt kol muh n’hanh hoch dak muh. Ji jo\ bah 3-7 nar jêh ne\ bah, săk bah duh nga\ch n’hanh ăp nău ta\ng ji kơt, ji bôk, luh dak muh, ji mlông dơ\ dơi bah mbrơi mbrơi. Yơn lah, geh du đêt nu\ih ntư\p âk ir, geh rnôk jêng môr ji khai tôr, viêm xoang….

Ta kon se rnôk ji mlông ko hao nga\ch rlău ma ăp nău ji mhe nkoch hôm geh nău ji play nuih yor ăp ntil ka man [ư môr ji mlông ka ntru\t an săk luh ăp nău cho\l rdâng nău ji [ư khuch tât play nuih, kô| rpăk nting, n’hanh rse soan.

Nău ji knu\ng săm ăp ntil nău ji n’hanh n’hao dăng săk soan cho\l rdâng nău ji bah săk kơt ăp dak si bah ji bah duh, ntop tay a\p vitamin B, C. Nu\ih geh ntư\p ri an do\ng khánh sinh tâm di, do\ng top ăp rnoh dak si bah 5-7 nar.

Gay njrăng ji môr ji mlông ko knu\ng lah mât an răm săk, ngăn lah mât răm ko, ntang đah, klơm, mpang jâng; n’hao soan dăng cho\l rdâng nău ji an săk đah nău sa tong ăp chất; răk kloh ueh mbung sêk; ân wa\n bok pu\t muh rnôk mâp đah ntu\k nsu\k mbu\l, nsu\k mbrui hât;.. dêr ngêt sa ăp ndơ sa, dak ngêt n’^k ir. Ân rsu\ng mbung [a [ơ đah dak bôh n’hanh do\ng dak si t^ng di nău nt^m bah nai dak si.

Môr ji mlông dơ\ băt bah hao ji mbrơi mbrơi:

Lah nu nău bah môr ji mlông dơ\ đah nău môr ntư\p ji mlông dơ\ jo\ jông. Bri n’^k lơ [ư an jêng jêng jo\ jông lơn.

Nkô| nău [ư ji way lah yor ăp nkô| nău ntru\k an ntô kar mlông ko jo\ jông kơt hor muh-xoang băt bah; môr khai dơ\; môr V.A băt bah; ntru\t hao háo chất, mbu\l, nsu\k hât, ndrănh, axid, khung hao rlơ\….

Rlău ma âk ntil nău ji kơt ji uh ko, loăn jêr, siăk âk tâm măng, ko luh âk dak ntêng jêng khăk n’hak [a [ơ.

U|ch njrăng n’gang ji, rlău ma nău săm nkô| nău ji ân ât ju\p hât, ndrănh, ngêt sa tâm di, lơi ir mâp âk ndơ djơh kơt, mbu\l, hoá chất, trôk nar duh nar ranh, n’^k ir… đah kon se ri ân uănh nđôi lah geh ji V.A ân geh trong săm ơm.

            Nu\ih răk rblang: Y Sưng Phê Ja