VOV4.M’nông: Văng 2016  ho\ lôch đah âk nau kan n’hanh nau geh jêng văng sa khlay kơt aơ lah năm bôk năp bah chính phủ mhe-Chính phủ ndâk njêng n’hanh [ư kan đah âk ntrong kan rgâl mhe ntu\k ntu tăch rgâl, kơl an ntu\k kan tăch rgâl, kơl an nau kan hun hao n’hanh ntru\t dăng nau n’hao nuih n’hâm rgâl mhe ueh. Aơ dơi uănh lah ăp nau ntoh ang bah jâng văng sa tâm năm 2016. Yơn lah, văng sa bah Việt Nam  ko\ rdâng bôk đah  âk nau jêr jo\t ntul rlong kơt nau hun hao GDP mô geh kơt nau nchrăp luh, rnoh rnon nar lơn âk..

 Nau geh jêng bah jâng văng sa geh âk nau rgâl mhe.

               Nau ntoh ngăn bah văng sa 2016 lah văng sa tơm đăp mpăn, ăp nau tâm ban têh geh nau dơi. Chính phủ ho\ rgum rđau kan, rdau ueh, tâm rgop ngăn đah nau kan tài khó ndrel nau kan prăk kaih n’hanh ăp nau kan êng gay nkân nau hao khlay ndơ, dăp mpăn văng sa n’hanh ntru\t dăng hun hao. Ngăn lah rlet ăp nkô| nau geh so\k soay, âk n’gor, âk nau kan gay rgâl mhe ân jăp. Nau rnơm tâm ntu\k kan, nau rnơm tâm nau rêh jêng geh n’hao prêh.

               Ngoai tâm ăp nau nkah ngăn n’hanh ko\ lah nau dơi tâm nau hun hao văng sa 2016 lah nau kan rgum doh rklaih nau jêr ân ntu\k kan ê nkra tăch rgâl, ntru\t dăng văng sa. Ntơm rnôk Chính phủ mhe ndâk ho\ geh nau [o\ng tât nau rgâl jêng ntơm nau đă gay jêng Chính phủ geh nau ndâk [ư. Năm 2016 ho\ hăn tâm nau nkah mpeh văng sa Việt Nam kơt lah năm bôk năp nkah nau ê tă mâp geh mpeh nau ndâk ntu\k kan tăch rgâl, đah 110.100 ntu\k kan geh ndâk mhe, n’hao 16,2% rđil năm e.

               Bol ma rnoh hun hao GDP bah năm 2016 mô geh kơt nau nchrăp luh (6,7%) yơn ăp nu\ih blau nau kan văng sa lah tâm rnôk nau văng sa lam ntur neh mô nơih, tâm dak mâp âk nau jêr yor trôk nar tâm rgâl, ntu\k ntu geh nau tât khuch ri nau geh tâm rnoh 6,21% lah nau geh kơp dơn. Wa Hà Quang Tuyến, Kruanh ntrong kan tài khoản bah neh dak, Kruanh n’gâng kan kơp uănh ân gi\t:

                ‘Tâm rup geh nsum bah jâng văng sa geh âk nau ntoh ang. Tal bôk năp lah nau kan văng sa lo\ hun hao, ntoh ngăn tâm rơh ba kơi hôm prêh lơn năm ba năp n’hanh geh nau n’hao âk tâm  khay rơh tal 3 n’hanh tal 4. Rơh bôk năp nau hun hao văng sa bah Việt Nam geh prêh lơn yơn mô geh nsing tâm nau so\k joi ăp ntil ndơ ơm geh. Nau tăch luh ndoh ndơ ho\ plơ\ tay. Nau rgâl kan rđau kan tơm prăk n’hanh rnoh kan geh đăp mpăn. Yor kơt nê, rnoh geh prăk tă bah dih geh uănh lah geh rnoh prêh ngăn kơp ntơm sa ơm tât rnôk aơ n’hanh nau hao khlay ndơ geh nkân ueh”.

               Êp ăp nau hôm ntoh luh, văng sa  2016 hôm geh âk nau tât, nau ê dơi, kơt lah: Kan ntru\nh ăp nau nchrăp tơm prăk ntuh kơl nsum ri mbrơi, du đê| nau kan do\ng prăk ntuh kơl nsum săk rnglay ê prêh n’hanh nau rnon bah ndâk njêng hôm têh. Kan ndâk tay âk nau kan, nau [ư hôm mbrơi, rklaih rnon mô dơi so\k n’hanh ăp ngân hàng [ư nau kan ê nâp mâp âk nau jêr, nau săk geh mô prêh. Êp nê, rnoh rnon nar lơn prêh n’hanh mra rlet nau dơi ân. Bol ma lah rjăp Việt Nam mra to\ng nau dơi trok 100% rnoh rnon rnôk tât nar, yơn âk nu\ih kan văng sa rvê lah rnôk nau mpeh đă trok rnon tơm n’hanh prăk kon hao khlay. Wa Bùi Ngọc Sơn, Groi Kruanh N’gâng kan văng sa lam ntur neh, Viện văng sa n’hanh chính trị lam ntur neh ân gi\t:

                ‘ Rnoh rnon nsum ndrel ma rnoh rnon dak ba dih ho\ tât rnôk geh âk brôi nar lơn hao âk. Yơn nau rvê ngăn lah nau kan r[o\ng trong văng sa bah phung he ê geh du ntil ang ơm. Ngăn lah rnôk phung he ân manh âk ir, nau gay ân n’gâng kan gay so\k nsi\t gay ma do\ng ân rnoh rnon tâm rnôk nau do\ng bah Chính phủ, tâm tơm prăk ngih dak kơp tât năm ba kơi mra hao tât 30% lah nau rvê ngăn. Lah kơt nê ri du\m aka geh ri hăn trok rnon le\, mô hôm tay prăk, mô lah mô geh nau dơi plơ\ joi ri hăn  trok rnon nkre”.

               Năm 2017, nkô| nau hun hao văng sa GDP lam dak nsôih geh 6,7% rnoh hao khay ndơ tâm dâng 4% n’hanh rnoh tơm prăk gay đăp mpăn lam Trung ương n’hanh n’gor. Nchră tât nau kan tâm năm 2017, ăp nu\ih kan văng sa lah, Việt Nam hôm tâm rnôk geh nau nơih lơn rđil âk dak tâm nkuăl, chính trị n’hanh văng sa đăp mpăn, geh âk nau nơih rnôk rgum ntuh kơl tă bah dih. Êng nê, tâm năm 2017, rnoh ân manh prăk ntuh kơl hun hao mra ntru\t dăng lơn, tơm prăk ntuh kơl tă bah ba dih nchrăp mra đăp mpăn. Nau tăch luh bah Việt Nam hôm geh nau ntul rlong ntoh ngăn n’hanh geh âk ntu\k tăch, tơm răk mra tât, mra lo\ lah rjăp đah ăp nau ton tăch rgâl ho\ mô lah mra ký ton đah ăp dak kan nsum. Groi Giáo sư –Tiến sĩ Phạm Tất Thắng, nu\ih mi\n nau kan gưl prêh Bộ Công thương, ngơi:

                ‘Năm 2017 lah rnôk mra pơk âk nau nơih lơn ân nau kan văng sa bah  Việt Nam. Ti\ng nê mra geh nau dơi, kơt lah âk nau ton tăch rgâl dah ro\ng geh nau tam. Lah phung he nsing geh na ton dah ro\ng tăch rgâl đah Liên minh Châu Á-Âu, Liên minh Châu Âu đah Nhật Bản, Hàn Quốca ri nau aơ mra pơk luh nau dơi tăch luh ueh. Êng nê du đê| ntil ndơ tơm êng ko\ ntơm geh joi ntu\k tăch n’hanh bonh ueh ăp ntu\k tăch jêr kơt lah byăp, play tât Nhật, Mỹ”.

               Ti\ng nu\ih kan nchră nau văng sa blau, nau hun hao văng sa năm 2017 mra hun hao ti\ng trong ueh, rnơm nau rgâl mhe nau kan, rgâl mhe ntu\k kan ntuh kơl. Ntoh nau ta nar r[u\n nchră ngăn bah Chính phủ geh [ư rơh r[u\n trực tuyến đah ăp n’gor mpeh nau kan văng sa-rêh jêng n’hanh tơm prăk ngih dak năm 2017, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc lah kloh nau tơm bah rđayu kan lah đăp mpăn hun hao văng sa năm 2016 ndrel đah nau ndâk văng sa, rgâl mhe nau kan hun hao, n’hao nau geh jeneg, sakư nâp, sakư geh n’hanh n’hâm tâm rlong bah jâng văng sa…[ư rjăp nau kan tơm prăk-tơm prăk ngih dak. Nsôih rdâng đah nau geh jêng nsum, nau kan dăn, ân, rklaih ngăn ăp nau tih geh tât nau kan tih ti\ng nau ntru\nh bah pháp luật.

               Gay đăp mpăn văng sa [ư nau dơi ân nau hun hao, ntru\t dăng nau kan văng sa nsum đah nau hun hao geh đah 3 nau kan mhe tâm nau kan, mât đăp mpăn nau hun hao ngăch, nâp nâl, ntru\t dăng nau rgâl mhe ntrong kan, n’hao nau njrăng, rdâng đah sa khâm, mpung lir, ndâk njêng jâng văng sa ueh mhe kơl an [on lan n’hanh ntu\k kan tăch rgâl./.

                                                Nu\ih rblang: H’Thi