--------------------------------------

            Bah a[aơ rlau 10 nar, ôi 1/8, bât dak thuỷ điện Ia Krêl 2 ta Đức Cơ, n’gor Gia Lai pling. Bah a[aơ rlau du năm ko\ geh pling đo\ng. Nau khuch rơh tal 2 mô geh khuch tât kon nu\ih, yơn nau rvê lo\ lơn ma hô ngăn. Ê lor lah nau ro\ng janh êng bah nu\ih ntuh kơl, janh leo nau rêh n’hanh drăp ndơ bah nyu\ih [on lan nchrăp đah trôk. Du ntu\k nkah thuỷ điện 5.5MW, nau n’gâr dak ma rkeh mết khối dak ma nkra ri mô tâm di nau nchrăp, koh n’huch lơi ăp ntu\k nkra khlay kơt lah chor ngih bê tông mô ân be\. Mô lah, rnôk nglau têh pling, lo\ janh mbât ngăn tôr nglau gay ma têm dak tâm yan mih Tây Nguyên, bol ma nau đă bah ăp ntu\k kan n’gâng kan tâm ntuk mô ân. Wa Lê Vinh, Giám đốc n’gâng kan ndâk nkra ta n’gor Gia Lai, ngơi:

            ‘Khân păng dah ro\ng ma [ư ta ta ntu\k nê. Khân păng klach jêng nkra nglau dak têh lah dak tâm nglau nê mra suăt, jêh ri yan mih mô hôm dak gay ma do\ng nchuăt máy. Rnôh nglau dak jêh ri gay geh dak do\ng tâm nê, khân lah khân păng u\ch têm dak đê| yơn mô u\ch ân hoch lơi, yơn yor nau kơp bah khân păng mô tâm di. Nau u\ch so\k kah du đê| gay ma têm dak”.

            Nau pling n’gar dak Ia Krêl 2 mô êng geh tât nau u\ch tât văng sa bah êng nơm bah nu\ih ntuh kơl mô jêng geh ma hôm khuch tât drăp ndơ bah [on lan ndrel rlau 400 ha tơm tăm ko\ geh dak klôn rdu đo\ng.

            Mô êng thuỷ điện Ia Krêl 2 ma âk năm dăch aơ, nau khuch tât thuy điện jê| ta Tây Nguyên ho\ geh khuch mro, năm 2011, thuỷ điện Đạm Bolm, n’gor Lâm Đồng geh chah di\ng n’hoch [ư du hê nu\ih khi\t n’hanh 4 ni\ih rmanh, năm 2013, thủ điện Đắc Mék 3 ta nkuăl Đắc Glây n’gor Kon Tum pling ko\ chah bơi tât ma rhiăng mét jong ma nau khuch jêh nê mô geh nau dơi trok tâm.

            Êp ăp nau mô geh đăp mpăn đah nkuăl mpeh ba dâng bah ăp nglau thuỷ điện ri âk ntu\k trong hoch dak tâm nkuăl Tây Nguyên ko\ mro geh ăp nau khuch [ư jêng ăp play [om dak. Kơt ta n’gor Dak Lak, đah ma rhiăng ntu\k nkra thuỷ điện kon jê| (prêh nglau ê tât 12 mét, nglau dak dâng rlau 3 rkeh mét khối dak dôl tâm rnôk mât mô nâp bah ăp xã, mô lah ăp Thôn, [on ri nau khuch tât mra âk lơn. Knu\ng tâm yan mih năm e, nglau hoch dak Ea Đrăng geh khuch, [ư lam nkualư mpeh ba dâng ntơm Ea Hleo tât Ea Súp lip, [ư 11 nu\ih khi\t, rhiăng rbăn ha tơm tăm roh dơm. Ko\ tâm rơh aơ năm e, 3 nglau dak êng ta Dak Lak ko\ gay pơk pling êng bât gay ma bah pling le\. N’hanh nau tât khuch kơt aơ hôm ơm tâm yan mih năm aơ.

            Wa Lê Gia Dậu, Giám đốc Công ty mât trong họch dak n’gor Dak Lak, mi\n lah: U\ch dăp mpăn nglau dak, gay geh nau tâm di, pă dak tâm ndrel du nkuăl du trong khoa học:

            ‘Nau khlay ngăn lah ăp nglau dak mro tâm ndrel du trong hoch dak, kơt lah păng geh nau tâm nthoi, ri nau kan mât mhâm [ư gay đăp mpăn lah nau kan du\t n’hâm khlay, yor lah tâm yan mih rnôk ma păng geh ntoh luh nau tât ri mra têk nsum đah âk ntu\k hoch dak tâm njok trong dak n’hanh [ư geh nau khuch tâm mpeh ba dâng. Nua kan lah ăp nu\ih mât gay geh nau blau n’hnah gi\t ngăn tât păng. Du đê| ntu\k nglau dak geh nau nkra têh geh jao ân ăp thôn, [on mô lah ân hợp tác xã mât rong ka gay mât, yor ri nau ma ân dak hoch ler nglau ri mô geh lah nau mô tât”.

            Wa Lê Gia Dậu ko\ ân gi\t nau ngăn, kan nchrăp mbơh dak lip a[aơ ta Dak Lak ko\ mbrơi rđil nau ngăn. Yor nau geh mô hvi, nchrăng hoch dak têh, yor ri rnôk gay ma rgum dak hoch tâm ăp nglau thuỷ điện nklăp 3 tât 7 mông jêh mih. Yơn a[aơ, nau mbơh yor ntu\k kan nchroh lor mih nar pă ân geh rnôk lah 12 mông, yor ri mô dơi do\ng nau pă pơk dak ngăn yor dak lip ntoh tât.

            Ti\ng wa Mai Trọng Dũng, Kraunh ntu\k kan mât trong hoch dak Dak Lak, n’gor aơ a[aơ geh 140 nglau hoch dak djơh, khuch, rnoh prăk ntuh kơl mra geh nkra nchrăp 700 rmen. Yơn n’gor knu\ng to\ng geh 20 rmen dơm.

            “N’gor ho\ rđau N’gâng kan tuch tăm n’hnah hun hao [on lan ko\ kơt lah ăp ntu\k kan geh tât n’hanh ăp nkuăl gay tâm rgop geh nau kan nkre gay ma ntu\k bât dak mô geh nau pling. Kơt lah bôk yan mih gay ăhn mêt n’ôi, kơp uănh di\ng le\ ăp ntu\k bât dak, ngăn lah ăp ntu\k bât dak djơgh, gay geh nau kan rgop gay nkra, jêh ri ăp nkuăl ko\ nchrăp do\ng rnoh prăk bah nơm gay ma ê nkra ân nâp, jêh ri ndal tơm prăk, kơt lah tơm prăk rchăng nau mô to\ng dak, gay nkra ăp nglau dak djơh ndal. N’hanh ngăn lah ăp ntu\k djơh khuch hô ri mô ân têm dak, kơt lah năm 2013 lah geh 3 ntu\k nglau dak ho\ kor lơi nglau dak ân n’hoch yơn mô dơi pling chah ơm”.

            Nkuăl Tây Nguyên geh nklăp 1.400 nglau dak n’hanh thuye điện. Tâm nê nglau ê geh roh đăp mpăn, ngăn lah ăp thuỷ điện jê| n’hanh bah găp. Wa Hoàng Văn Thắng, N’gâng kan tuch tăm n’hanh hun hao [on lan mi\n lah:

            ‘Nau đăp mpăn nglau dak mô êng lah nkra ân nâp mhe ăp nglau dak, ma hôm gay n’hao n’ăp nau blau mât kan bah nu\ih mât. Ăp nau kan nê mra dơi [ư nkre. Yor ri, ko\ u\ch ăp ntu\k kan tuch tăm n’hnah hun hao [on lan n’hao nau kan mât đăp măpn nglau dak tâm ănm aơ. Yor nglau dak mra khuch năm e ntoh luh ngăn”.

            Trong dak thuỷ điện, ngăn lah ăp trong hoch ho\ leo nau săk rnglay âk đah ăp nau kan hun hao pah kan tuch tăm, đăp măpn nau rêh ân rhiăng rkeh nu\ih tuch tăm tâm lam Tây Nguyên. Yơn lah păng ko\ geh aka nau mra ntoh luh nau khuch mô dơi rdâng đah drăp ndơ, kon nu\ih tâm nkuăl ba dâng. Nua tât khuch aơ mra dơi der rnôk geh du rnoh tơm prăk âk, năn n’hnah geh nau nau nchrăp mât ân n’hêl tă nau kơp uănh, nkra, do\ng ân geh nau rjăp. Yor ndri ma tâm rơh pa kan đah UBND n’gor Gia Lai jêh nau khuch thuỷ điện Ia Krêl 2, N’gâng kan Bộ Công thương Vũ Huy Hoàng ho\ đă gay [ư kloh nau kan bah ăp ntu\k, ntu\k kan geh tât, mra dơi do\ng ăp nau kan pháp luật lah geh nau khuch hô:

            ‘ Bol nau nkra ntu\k mô têh, yơn ko\ gay uănh n’hêl ân du ntrong rjăp ngăn gay đăp mpăn ân nau [ư ti\ng pháp luật ân păng rjăp ngăn. Ăp nau tih tâm nau nkra aka thuỷ điện, ngăn lah ăp ntu\k mô geh đăp mpăn, khuch tât ntu\k ntu, khuch tât ân nu\ih [on lan gay geh rklaih lơi ân du\t n’hâm rjăp n’hanh ndal, [ư nau ti\ng nti ân ăp nu\ih ntuh kơl êng êng”./.