VOV4.M’nông: Ntru\t dăng ăp nau mi\n kan n’hanh [ư ăp nau kan mhe tâm kan tuch tăm lah nau u\ch geh ndal. Ta nkuăl Tây Nguyên, geh geh nau kan tuch tăm âk ngăn tâm lam dak, [ư ti\ng nau kan rgâl mhe ê âk, [ư nau geh jêng, săk nâp n’hanh n’hâm tâm rlong bah ntil ndơ tuch tăm ê prêh. Nkô| nau lah yor ê to\ng nau kan, geh nau khuch ngăn tât gay ntru\t dăng nau kan [ư ti\ng ntrong kan mhe.

            Công ty TNHH Viết Hiền, ta nkuăl [on têh Buôn Ma Thuột, n’gor Dak Lak lah ngoai tâm ăp ntu\k kan geh nau kan cơ khí, ê nkra ăp ntil máy móc kơl an ăp nau kan tuch tăm, ê nkra cà phê, kơt lah máy pâr sơh, máy ki\n li\t…Âk ntil ndơ bah ntu\k kan aơ ho\ geh nau nkhôm khoa học công nghệ n’hanh [ư ti\ng nau kan khoa học công nghệ lah nau u\ch ngăn đah ăp ntu\k kan. Yơn ti\ng wa Nguyễn Thị Huệ, Giám đốc Công ty TNHH Viết Hiền, ntu\k kan hôm ê geh trong luh đah nau rgâl mhe nau kan. A[aơ, ta ntu\k kan hôm mâp ơm ăp nau [ư máy móc ơm, nau  trok tâm ân nau tuch tăm prêh mhe [ư rnoh tuch khlay lơn jêng lah nau nking lơi ăp ntil ndơ nkra mhe aơ tât đah nu\ih [on lan:

             ‘Mpah đah ntu\k kan, a[aơ mô to\ng ndoh ndơ gay ma ê nkra ân âk, ko\ mô geh ndoh ndơ do\ng mhe gay nau pah kan jan sa ân jêng geh ntrong. Lah phung hên geh du ntrong ndoh ndơ [ư kan, máy móc pah kan mhe ri phung hên mra n’huch lơi đo\ng rnoh tăch ân kônh wa, ri gâp mi\n gay geh nau kơl an tă bah ngih dak n’hanh nau nkoch mbơh n’hanh mpeh tơm prăk”.

            Rơh  rlau aơ, [ư ti\ng apư nau kơl an bah Đảng n’hanh Ngih dak mpeh nau hun hao nau kan mhe, n’gor Dak Lak ho\ geh âk nau kan, bôk nau kan kơl an ân ăp ntu\k kan [ư ti\ng ăp nau kan mhe tâm nau pah kan, ê nkra, tăch kơt, kơt nau ntru\nh 176 ân [ư bôk nau kan “N’hao nau geh jêng, nau nâp nâl bah apư ntil ndơ bah ăp ntu\k kan tăch rgâl bah găp n’hanh jê\ tâm n’gor lvang năm 2014-2020’ đah rnoh prăk bơi tata 65 rmen. Bôk nau kan ndâk njêng ăp nau kan mpeh nau săk geh, [ư ti\ng ntrong kan mât nau kan mhe n’hanh ăp ntil ndơ kan mhe, săk nâp, kơl an ntu\k kan tăch rgâl geh mhe, [ư mhe nau kan bah oi roh hoach ndơ do\ng, unh nar, n’huch hô ngăn nau khuch tât ntu\k ntu gu\ âm. Êp nê, lvang năm 2008-2014, n’gor Dak Lak ko\ ho\ ntru\nh [ư ăp đề tài khoa học công nghệ geh nau râng bah ăp nu\ih tơm kan đah rnoh prăk rlau 11 rmen.

            Yơn bol ma ho\ geh kơl an, yơn nau kan mi\n rvê khoa học, rgâl mhe nau kan bah ăp ntu\k kan ta Dak Lak hôm nau ê dơi. Tâm rnoh lrau 5.800 ntu\k kan dôl pah kan tâm lam n’gor, di\ng le\ lah ntu\k pah kan jê| n’hanh du\t jê| ê geh nau kơp tât nau săk geh bah nau ntuh kơl gay rgâl mhe nau kan, [ư ti\ng nau kan mhe tâm nau ê nkra, tăch rgâl mô lah, lah u\ch ko\ “phah lah kơt nê đo\ng”. Mặt êng, yor tơm prăk mô âk yor ri âk ntu\k kan do\ng nau kan ơm, máy móc, ndơ do\ng kan ơm, [ư nau kan pah kan, nau ntul rlong bah ntil ndơ ê dơi. Wa Vương Hữu Nhi, Groi Gíam đốc Sở Khoa học n’hanh Công nghệ n’gor Dak Lak, ngơi:

             ‘Âk ngăn lah ntu\k kan  tâm n’gor lah ntu\k kan bah găp n’hanh jê|, mô lah du\t jê|, yor ri nau săk geh văng sa ko\ hôm đê| ko\ gay u\ch geh nau kơl an bah ngih dak mpeh tơm prăk, ko\ kơt lah du đê| nau kan khoa học gay ntuh kơl, [ư kơl an khân păng geh n’hâm hun hao n’hanh njêng luh ăp ntil ndơ ndơ geh săk rnglay lơn”.

            Nau kan aơ dôl lah nau kan nsum tâm ăp n’gor ta Tây Nguyên. Wa Trần Văn Tùng, Kruanh n’gâng kan Khoa học n’hanh Công nghệ lah rjăp, Chính phủ ho\ ntru\nh âk nau kan ân nau [ư ti\ng ntrong kan mhe tâm nau tuch tăm, kơt nau ntủ\nh 677, nau ntru\nh 2441, nau ntrủ\nh 721, nau ntủ\nh 2457…yơn lah nau kan [ư ti\ng nau kan mhe bah ăp ntu\k kan tâm nkuăl Tây Nguyên ê prêh. NKô| nau lah yor nau kan mât kan mhe ê tâm di, ê pơk ntrong nơih ân ăp ntu\k kan bu rvatư ndơ n’hanh tâm rgop nau mi\n rvê, kan [ư ti\ng ăp nau kan mhe bah ăp ntu\k kan [ư nau kan  mhe ê âk hôm âk nau jêr jot, tơm prăk ngih dak ân nau kan khoa học công nghệ mô âk. Wa Trần Văn Tùng, ngơi:

             ‘ Ăp ntrong kan kơl an geh nau kơl bah ngih  dak ân nau hun hao n’hanh [ư ti\ng nau kan mhe ta Tây Nguyên ri âk ngăn n’hanh lah nsum nau kan tuch tăm ko\ ndơ\ luh âk ngăn. Yơn ti\ng nau nchră uănh nsum ri ê ho\ to\ng. N’hanh tâm rnôk [ư ngăn ri ko\ geh âk nau kan gay ma geh rklaih đo\ng”.

            Ntơm nau tă blau geh bah du n’gor dôl dâk bôk mpeh nau kan [ư ti\ng nau kan mhe tâm nau tuch tăm, Groi Gíao sư, Tiến sĩ Lê Xuân Thám, Giám đốc Sở Khoa học n’hanh Công nghệ n’gor Lâm Đồng, ngơi:

             ‘ Gay [ư ân kloh nau u\ch đah nau rgâl mhe lah ntu\k geh, ntu\k gu\, moh nau kan geh kơl an tât ntil ndơ nơm geh nkra ri nau kan bah ăp bôk nau kan bah phung he, ăp tơm prăk ngih dak ma N’gâng kan Khoa học n’hanh công nghệ dôl nau nau gay pă gay rgum tâm ăp nau kan nê. Tal 2, gay joi luh ăp nau kan rgum tơm prăk mô dơi [ư ntoch jo\, yor tơm prăk khoa học công nghệ mô di lah tơm prăk n’huch ach o, nê lah du nau kơl an nau rêh jêng kon nu\ih, gay nsing tâm ăp nau ntuh kơl êng. Tal 3, săk êng ăp nuih kan khoa học ko\ gay doh rklaih ăp nau kan gay [ư ti\ng ăp nau kan tă bah nau ngăn geh bah nau kan tuch tăm”.

            Lah nkuăl pah kan tuch tăm tơm ngăn bah lam dak mpeh ak ntil ndơ tuch tăm leo bôk mpeh rnoh geh tăch luh dak ba dih tă bah âk năm aơ, nau [ư ti\ng ntrong kan khoa học hôm dơi uănh lah ngoai tâm ăp nau kan ê dơi bah ntu\k kan tuch tăm Tây Nguyên, n’ăp ma tâm nau kan pah kan tuch tăm n’hanh ê nkra. Aơ ko\ lah nkô| nau [ư ân nau săk geh, rnoh geh tuch tăm ê âk, ê [ư ân dơi lôch nau kan, nau dăng bah nơm. Tây Nguyên u\ch ngăn geh âk nau kan êng gay rgum nau kan tăch rgâl [ư ti\ng nau kan hoa học công nghệ mhe tâm nau tuch tăm./.