VOV4.M’nông – Tây Nguyên dôl ta rnôk kop ji luh mham rih đah âk nău tât jêr jrăng. Tâm rnôk ne\, jur tiểu cầu lah nău way geh tât ta nu^h ji luh mham rih. Rnôk jur mham glô nting, nu^h ji mbra luh mham muh, mham jâng sêk, luh mham ba dâng ntô săk, geh rnôk lah kh^t ndal đo\ng. Gay ma hao mham glô nting rnôk geh nău ji luh mham rih, nu^h ji mhâm [ư. Bah kơi aơ lah du đê| ntrong kan kơl săm rnôk jur mham glô nting kônh wa an kah g^t rnôk geh ji luh mham rih.

 Mham glô nting lah ăp tế bào mham jêt dơi geh tâm glô nting. Mham glô nting lah nkô| nău khlay tâm rnôk mô an luh mham. Rnôk rnoh glô nting tâm mham hu\ch mbra ntoh nu nău hoch mham (luh mham rih). Hu\ch mham glô nting lah nu nău way mâp ta nu\ih ji luh mham rih. Dơi [ư ko\t mham n’hanh dơi rchăng n’gang bih grăi bah nu\ih ji mbra hu\ch.

Mham glô nting ring tâm mham bah du hê nu\ih dăng tâm nklăp 150.000-450.000 du microlít mham (du gâl rkeh bah du lít). Nu\ih ji dơi uănh lah hu\ch mham glô nting tâm mham rnôk rnoh mham glô nting đêt lơn 150.000. Rrnoh klach hu\ch mham glô nting lah ju\r tât 50.000, yơn lah, yan srê duh luh mham rih năm aơ le\ djôt dơn âk nu\ih ji hu\ch mham glô nting tât rnoh jru (<10.000-20.000 mham glô nting/microlít). Rnôk geh hu\ch mham glô nting, t^ng rnoh mbăn n’gơch, nai dak si mbra nt^m trong săm tâm di.

Du đêt trong ntop kơl săm hu\ch mham glô nting kônh wa ân njrăng:

- Ngêt dak n’ha play mhung: Ăp enzyme geh tâm n’ha play mhung [ư hao rnoh mham glô nting, rgâl ueh ăp nkô| nău ko\t mham n’hanh rlơ\ rgâl ăp nău khuch klơm yor virus [ư.

- Ngêt du ka chok păt dak play du nar kơl hao rnoh mham glô nting rnôk geh duh luh mham rih dengue. Ăp ntil play geh âk chất rchăng n’gang oxy hoá yor r^ pơng kơl [ư ueh tâm ban ăp tu tơm dah ro\ng n’hanh kơl săk n’hao nkra njêng mham glô nting.

- Dak blân srat mô lah ngêt dak blân srat: Lycopene tâm blân srat dơi kơl săk hao rnoh mham glô nting. Vitamin A kơl ntop nău hun hao mham glô nting n’hanh rgâl ueh ăp protein dơi nkra njêng yor ăp tế bào.

- Dak păt nha đam kơl e n’hao rnoh mham glô nting tâm săk.

- Ntop vitamin C: Vitamin C lah du chất rchăng n’gang oxy hoá dăng n’hanh vitamin C dăng mbra nking n’gang khuch tu tơm dah ro\ng bah mham glô nting. Ăp ndơ sa âk vitamin C he dơi ntop an săk lah: Cam, play kroch, dâu tây, kiwi.

- Ntop vitamin B12 n’hanh acid folic: Vitamin 12 n’hanh acid folic lah 2 ndơ kah khlay an nău nkra njêng bah âk nkô| nău tâm mham, geh n’ăp mham glô nti. Gay n’hao rnoh B12 n’hanh acid folic tâm săk, he dơi sa biăp bina, play geh blok, dak toh ndrôk…

Lah geh hu\ch mham glô nting mbăn, he an tât ngih dak si gay dơi nai dak si but uănh n’hanh săm:

- Do\ng dak si corticosteroids: Le\ rngôch nu\ih ji geh hu\ch mham glô nting mbra dơi nchih tâm sam [u\t ăp ntil dak si corticosteroids.

- Chuh ntop mham glô nting: Chuh ntop mham glô nting lah du trong hôm e tam gay rchăng n’gang mô lah săm luh mham an ăp nu\ih chuh hu\ch mhâm glô nting mô lah geh khuch tih mham glô nting. Ăp nu\ih geh HIV, nu\ih dôl an hoá trị mô lah nu\ih ntôp klơm mô an do\ng kơt trong mkra chuh ntop mham glô nting.

- Rek koh la: Nău aơ dơi [ư t^ng rnôk nu\ih ji mô tâm di đah dak si săm mô lah rnôk la koh jăng lơi ăp tế bào mham glô nting luh tâm săk [ư săk geh mô to\ng mham glô nting.

Nu\ih rblang: Y Sưng Phê Ja