Aƀaơ, ta xã Khánh Sơn, n’gor Khánh Hòa, nkual geh nchrăp ƀư an hun hao tuch tăm đah tơm sầu riêng lah tơm tăm ngăn, ăp mir tơm dôl play rklê play têh kah njŭng. Yơn lah, nuĭh ƀon lan tât ta aơ ê hŏ geh dŏng lĕ nău geh pah kan bâh nơm yor nău tăch rvăt mô hŏ geh âk.

Mô dơn sầu riêng dơm, ăp ntil ndơ tuch tăm ntoh lư kơt ƀăng, prit, play đŭr, play bŭng bâh ƀon lan gôl yôk way geh tup ta nău mô geh ntŭk tăch rvăt đăp mpăn đŏng. Nău nchoăn rdeng geh mâp âk nău jêr jŏt, mô tŏng nău nkret ƀư n’hanh mô tŏng ăp ntŭk doanh nghiệp ƀư tơm mpeh tăch rvăt. Wa Lê Thị Bé, ƀon lan tăm sầu riêng, lah ntŭk tơm rvăt ta thôn Du Oa, xã Tây Khánh Sơn an gĭt, ăp yan sầu riêng, play đŭr mô lah măng cụt geh âk play, nuĭh ƀon lan kâp bu tât rvăt, rnoh rvăt rgâl tĭng ăp nar ƀư an âk rnăk ƀon lan mĭn rvê ntih kơl jŏ jong.

“Trong hăn ta aơ hôm nha jê̆, du đê̆ bôk ndeh công ten nơ hao tât ntŭk lĕ geh dŭt jêr ngăn hôm. Bâh âk ntŭk nkoăch nkoe, nuĭh ƀĭt ndeh an geh mât nâp ti ƀit mơ dơi tât ta ntŭk. Lah dơi ƀư trong hăn aơ an têh lơn, ueh lâng lơn, rĭ ndeh công ten nơ mơ dơi geh hao, mơ geh rdeng ndơ. Aƀaơ rĭ jêr ngăn, rdeng jêr, prăk khlay, nglâ̆ dŭt rnoh ndơ tuch tăm mô khlăy. Rnoh mô khlay lah yor trong mô ueh nơih, prăk nchoăn rdeng khlay ir”.

Nkuăl Khánh Sơn ơm, aƀaơ lah pe xã Đông Khánh Sơn, Khánh Sơn n’hanh Tây Khánh Hòa bâh n’gor Khánh Hòa, geh klâp ma 3 rbăn ha sầu riêng. Bơi tât du n’gul tâm rnoh nĕ lĕ an nău geh lêh play. Hôm e ta n’gor Khánh Vĩnh, geh rbăn ha play bŭng ntô nđir dôl tât ta yan lêh. Play njŭng, rnoh geh âk, nău dơi tăch an dak bah dih âk. Yơn lah, yor dôl mô tŏng ngih máy nkret ƀư, mô tŏng ntŭk an nđik, n’hanh trong hăn mô ueh, dŭt âk ndơ tuch tăm hôm nha tăch rêh tĭng trong tăch êng. Wa Nguyễn Trọng Minh, ndơn kan an du doanh nghiệp way rvăt play sa an gĭt, ta ntŭk tăch rgâl aƀaơ an geh nău mpŏng kan ăp nar lơ  ma âk, nuĭh ƀon lan dut ŭch geh nău hăn ndrel bâh doanh nghiệp n’hanh n’gâng kan ta ntŭk.

 “Mpeh nău rmeh dak si mât tơm tăm, vi sinh, dak si kơt cadimi geh tâm play sầu riêng n’hanh ăp ntil ndơ tuch tăm êng rĭ lĕ rngôch an geh tâm rnoh dơi an dŏng, mô dơi âk rlău ir đah nău nchrăp an. Ta ntŭk tăch rvăt Trung Quốc aƀaơ mât uănh dŭt na nê̆ ngăn ăp nău aơ. He ƀư rĭ an geh ntŭk tăch, an geh ngih máy, geh ntŭk tăch rvăt. Lah ma nchoăt tĭng nău geh êng nơm ma ƀư mô ueh, rlău đah nău mât đăp mpăn rĭ tât jŏ jong, mbra khuch âk tât nău knơm n’hanh rup ueh ueh ndơ tuch tăm Việt Nam ta ntŭk tăch rgâl lam ntur neh.

Ngoăy tâm âk nău kŏ văk têh ƀư an doanh nghiệp mĭn rvê ntuh kơl ta gôl yôk Khánh Sơn nĕ lah ndơ dŏng ntung trong ê hŏ tâm ban. Trong hăn mô ueh, điện n’ahnh dak ê hŏ đăp mpăn an nău pah kan têh. Wa Bùi Hoài Nam, Bí thư xã Khánh Sơn an gĭt, mô tŏng điện ƀư an nău mât dŏng ăp ntŭk nđik, máy pâr, ngih nkret ƀư mâp âk nău jêr. Mô tŏng dak rĭ mô dơi pơk hvi nkual tuch tăm mô lah dŏng công nghệ mhe. Tâm rnôk nĕ, ta nkual gôl yôk ƀư an nău ƀư trong , têk rse điện, ƀư dak bât lơ ma jêr lơn. Bâh nău nĕ ƀư mbrơi tay trong kan geh âk doanh nghiệp n’hanh hun hao wăng sa ta nkual gôl yôk. Wa Bùi Hoài Nam an gĭt.

 “Mpôl hên lĕ dăn đă nuĭh leo kan n’gor n’hanh n’gâng kan điện an geh ơm ntuh kơl ƀư trạm điện 110kV gay ma mât đăp mpăn rnoh điện an nău pah kan jan sa n’hanh nău rêh jêng. Ta meng nĕ, lĕ geh dăn đă ntuh kơl tay dak bât, ngăn lah dak dŏng n’hanh tŏ djrah tuch tăm. Yor lah ba kơi tay ŭch geh âk ntuh kơl ta nău nkret ƀư na nê̆ rĭ an geh điện dak tŏng ăp mơ dơi ƀư”.

 Tĭng nău mbơh bâh wa Nguyễn Ngọc Sơn, Groi Giám đốc Sở Dân tộc n’hanh Tôn giáo n’gor Khánh Hòa, nău kan tơm khlay gay ma doh rklaih nău hun hao tuch tăm gôl yôk lah nău kan tâm di n’hanh tŏng geh nău ntuh kơl. Kanŭng rnôk geh doanh nghiệp ƀư pah kan na nê̆ rĭ drăp ndơ, ntil ndơ ƀư bâh ƀon lan mơ geh n’hao nău khlăy. Aƀaơ, nău kơl hôm nha nsum nsum, ê hŏ geh pă na nê̆ ta ăp ntil doanh nghiệp, ta ăp nkual pah kan way ơm. Ăp ntŭk an geh uănh năl na nê̆ mơh ntil ndơ tơm tăm khlăy, mơh nkual tăm i tâm di mơh ndơ hun hao jêng. Bâh nău nĕ, ngih dak an geh rđâk njêng nău kơl lor êng mpeh neh ntu,. thuế, an manh prăk gay ma doanh nghiệp ntuh kơl na nê̆. Bâh du play sầu riêng, lah geh ƀư na nê̆, mbra geh njêng âk ntil ndơ geh rnoh khlăy kơt sầu riêng an nđik, banh, dak, ngi...Lah geh ƀư tay gay ma ƀon lan mât tăm nchrai, knơm ta ntŭk tăch rvăt rĭ ndơ tuch tăm gôl yôk hôm nha dŭt jêr ma hăn ngai. An geh doanh nghiệp, geh nkret ƀư na nê̆, geh nău kơl kan an nkual jêr jŏt, mơ dơi geh tăch đah dak bah dih, rgâl nău geh n’hanh nău rêh pah kan jŏ jong an ƀon lan. Wa Nguyễn Ngọc Sơn, nkoch mbơh nău tâm rgop.

 “Nău mĭn bâh gâp lah bôk năp Ngih dak an geh uănh năl na nê̆, mơh nkual dơi hun hao jêng tơm mơh ntil tơm. Lôch nĕ mơ geh jă doanh nghiệp ƀư tĭng di  nău nchrăp kan nĕ. Ma lĕ geh uănh năl hôm rĭ an geh nău kơl kan tŏng, an geh nău kơl an na nê̆, tâm di đah ăp ntil doanh nghiệp na nê̆. Păng aơ hăn rvăt ƀăng êng đah nuĭh hăn rvăt ndơ êng ƀư nkret sầu riêng. An geh săch tĭng nău kan tĭng doanh nghiệp tâm di đah nău ŭch hun hao ta nkual.

Thái Bình