Tâm ngih jay têh kuăng ta nklang phường Lang Biang- Đà Lạt, wa Păng Ting Sin, rnoi Cơ Ho dôl geh rƀet dng tŏ dak mir kao bâh ngai đah điện thoại. Wa nkoch, ntơm nơh ta nkual neh aơ hôm nha ach o ngăn, ăp năm tăm ba lŏ, tăm cà phê ma nău geh mô tŏng sa. Ntơm tât năm 2009, rnôk wa ndrel đah du đê̆ ƀon lan rgâl tăm kao hồng. “Ntơm nơh ƀon lan kanŭng tăm ba lŏ, tăm mbo, lôch nĕ geh tăm cà phê yơn nău geh mô âk. Bâh năm 2009 du đê̆ rnăk ƀon lan rnoi đê̆ ta jâng yôk Lang Biang aơ lĕ rgâl tơm tăm, ntil rong ngăn lah tăm kao hồng. Săk rnglăy ma mât chăm tơm kao hồng lĕ geh ăp nău mhe dŭt âk geh gĭt khoa học kĩ thuật gay ma mât chăm. Kao hồng ueh, rêh, tâm di đah nău ŭch bâh năch”.

Bâh ntơm bar pe sào neh rlong tăm, tât aƀaơ rnăk vâl wa Păng Ting Sin lĕ pơk hvi, mât rnoh neh tăm 2 ha kao hồng. Ăp khay du ha kao hồng an geh klâp ma 150 rbăn n’ging kao. Kanŭng tăch bâh 1.200 tât 1.500 prăk/n’ging ăp khay rnăk vâl wa Sin geh tât rhiăng rkeh prăk hôm.

Ta phường Lang Biang- Đà Lạt, n’gor Lâm Đồng, mô êng rnăk vâl wa Sin, âk rnăk vâl êng dôl ƀư sâm geh bâh ntil kao ntĭt nău tâm rŏng aơ đŏng. Wa Lương Văn Tuấn, du rnăk tăm kao hồng jo năm an gĭt.  “Tơm hồng an nău geh âk lơn đah tơm sa play, tơm cà phê, tơm kao cúc mô lah ăp ntil kao êng. Nô tăm cà phê rĭ geh du đê̆, lah kao hồng nô ƀư klâp ma 3 sào, 5 sào nău geh rnăk nô lah lĕ âk ngăn hôm rnoh khlay kao hồng geh rnôk tăch tât 5 rbăn, 6 rbăn, 4 rbăn geh đŏng”.

Mô di  hu ma phường Lang Biang- Đà Lạt, n’gor Lâm Đồng geh ntơ lah ntŭk geh tăm âk ao hồng ta Tây Nguyên. Lam phường aƀaơ geh rlău 3 rbăn ha rnoh neh tăm ăp ntil kao, tâm nĕ êng kao hồng geh tât 800ha. Wa Nguyễn Thị Cẩm Giang, Groi Bí thư way kan Đảng uỷ phường Lang Biang- Đà Lạt an gĭt, ta ntŭk geh uănh năl kao hồng lah tơm tăm tơm, geh ndrel đah hun hao wăng sa rnăk vâl n’hanh nău ntơ ta ntŭk.  “Mpôl hên way geh ƀa ƀơ mbơh tơih, rgŏ jă ƀon lan rnoi đê̆ uănh khlăy nău tăm kao hồng gay ma nkre hun hao wăng sa rnăk vâl nkre lah mât rbăy nău way ueh êng bâh ta ntŭk ndrel đah nău ntơ kao hồng Lang Biang. Mpôl hên uănh năl gay ma ƀon lan rnoi đê̆ geh pơk hvi tay rnoh neh tăm biăp, kao lah nsum, rnoh neh tăm kao hồng lah êng rĭ gưl uỷ, n’gâng kan ta ntŭk geh mât uănh, kơl an ƀon lan ngăn lah nău ndơ̆ mbơh nti nău kan khoa học kĩ thuật, kơl an manh prăk gay ma ƀon lan ntuh kơl ƀư ngih bil pơk hvi rnoh neh tăm, n’hao nău geh ueh an tơm kao hồng.

Năm 2021, nău ntơ kao hồng Lang Biang ntơm geh mbơh dăn mât dŏng, mpơl na nê̆ nău ntơ bâh nkual neh yôk prêh. Aơ  mô dơn lah nău kơp- dơn an nău ueh ntil ndơ, ma hôm nha lah nău rhơn n’hao bâh rbăn rnăk ăp nuĭh lĕ geh tâm rgop săk soan ƀư jêng ueh ntơr têh ndrŏng an ƀon tơm. Kao hồng Lang Biang aƀaơ mô do9wn lah ntil ndơ tuch tăm, ma nha lah nău ntĭt bâh nău knơm, bâh săk soan n’hanh nău ŭch hun hao bâh nuĭh ƀon lan ta nkual neh aơ.

Gay kơl nuĭh ƀon lan pơk hvi tay neh tăm, n’hao lơn đŏng rnoh khlay, nsĭt geh wăng sa bah tơm kao hồng, phường Lang Biang-Đà Lạt hŏ geh ăp trong rƀŏng, trong nkra tâm let năp tay. Bah kơi aơ, wa Hồ Công Định, Kruanh Hội Nông dân phường Lang Biang-Đà Lạt mbra nkoch kloh lơn, jă kônh wa n’hanh băl mpôl djăt ndrel.

- Hơi wa, rnoh khlay ntuh kơl đah trong ntĭt leo tăm kao hồng aƀaơ mhâm dơi uănh năl, lơn lah đah ăp rnăk ƀon lan rnoi mpôl đê̆ mêh wa?

Wa Hồ Công Định: Du sào kao hồng rnoh khlay ntuh kơl wăng sa dŭt têh, mô tŏng geh ndơ gay an ăp rnăk, lơn lah rnăk ƀon lan rnoi mpôl đê̆ geh ndơ ma rgâl. N’gâng kan ta ntŭk geh âk trong ntop kơl đŏng, ntĭt kơt ntop kơl mpeh tơm prăk bah tơm prăk nkrem ntop kơl ƀon lan kan lŏ mir, tơm prăk manh ngân hàng chính sách, ăp nuĭh lŏng nuih n’hâm way kơl ndơ ta ntŭk, ndrel ăp bôk nău kan khoa học – công nghệ bah ăp đơn vị kan nsum ntop kơl kỹ thuật, ntil, ndop măt, mât chăm.

- N’gâng kan ta ntŭk hŏ geh moh trong ntop kơl na nê̆ đah nuĭh ƀon lan tâm rnôk rgâl jêng tăm tơm kao hồng mêh, hơi wa?

Wa Hồ Công Định: Đah du rnoh ntuh kơl rlău 1.000 m² aƀaơ lĕ ma jay jal, ndơ dŏng tuch tăm, ntil tơm tăm tâm ban kơt tŏ djrah, phân poh đŏng ri rnoh khlay ntuh kơl nklăp 700 rkeh prăk tât 1 rmen prăk/sào. Đah tơm prăk têh âk kơt nê̆, hội nông dân tâm ban kơt n’gâng kan ta ntŭk nta trong dơh đŏng, bôk năp lah mpeh ngân hàng chính sách mbra ntop kơl tơm prăk du rnăk dŭt đêt lah 100 rkeh prăk. Hôm prăk nkrem ntop kơl ƀon lan kan lŏ mir, rnôk ăp rnăk ƀon lan geh bôk nău kan, đề án ri Rnâng kan Hội nchih đề án mbra ntop kơl rĭng du rnăk geh nklăp ntơm bah 50 tât 200 rkeh prăk uănh tĭng trong ntĭt leo.

Ndrel đah nê, hội geh tâm nkrêp kan nsum đah ăp tơm ntŭk pă an ntil, ndơ dŏng kan tuch tăm, phân poh, tâm ban kơt ndơ ntrŭp dŏng lor n’hanh rnôk rnăk ƀon lan nsĭt geh wăng sa ri mơ trok tay bah kơi n’hanh mô geh kơp deh prăk kon. Nê lah du trong nkra gay he dăp rgum tơm tăm, lơn lah đah nuĭh ƀon lan rnoi mpôl đê̆.

- Mpeh tơm ntil n’hanh kỹ thuật tăm kao hồng, n’gâng kan ta ntŭk hŏ moh geh trong nkra gay sơch, yơng âk ntil kao uĕh, chŏl dơi đah bu tuh uĕh mêh, hơi wa?

Wa Hồ Công Định: Mpeh tơm ntil, he ân joi dơi ntŭk tơm pă an di rnoh uĕh mpeh ndơ geh ƀư luh n’hanh bên di uĕh đah tu ndrŭng chuh sa. Ăp ndơ gŭ mĭn khoa học ta phường tâm ban kơt ta n’gor Lâm Đồng geh âk nkô̆ geh tât nău dja đŏng. Geh du đêt ntŭk tơm pă an tât ôp đah Hội nông dân, n’gâng kan ta ntŭk đŏng. Lôch sơch, rƀah gĭt ta ăp mir ntĭt leo lor, hôm ăp mir di rnoh uĕh jêng bah ăp ntŭk tơm pă an nkoch mbơh tay du đêt ntŭk an ăp rnăk ƀon lan kan lŏ mir đŏng. Bôk năp he mbra nkoch mbơh an ăp rnăk geh ndơ lor gay khân păng rlong tăm rlău 1ha mô lah rlău 1.000 m², lôch nê he sơch dơi ntil I dŭt uĕh jêng dăng chŏl đah tu ndrŭng gay an tât ăp rnăk tăm.

- Hơi wa, Rlău ma ntuh kơl n’hanh kỹ thuật, nkô̆ nău trong tăch luh bah kao hồng mhâm dơi uănh khlay gay kơl nuĭh ƀon lan kan lŏ mir deh bah bu mpet rnoh khlay mêh?

Wa Hồ Công Định: Ăp trong leo tăm ntơm nơh, lơn âk ƀon lan kan lŏ mir bah he geh bu mpet rnoh khlay, mô đăp mpăn rnoh khlay ngăn. Pah kan hội n’hanh trong leo ƀon lan kan lŏ mir hŏ joi geh trong luh, tâm nkrêp kan nsum bah rêng tuch tăm tât rnôk geh ndơ tăch, đăp mpăn mpeh rnoh khlay tăch gay geh đăp mpăn nău rêh an ƀon lan kan lŏ mir. Ăp rnăk ƀon lan mô hôm geh bu mpet rnoh khlay rnôk tăch ndơ. Lơn âk rnăk rgâl bah tăm kao hồng geh nău rêh mbơm oi da dê, mô dơn nê geh rnăk ndrŏng đŏng. Rĭng geh an 1 sào lah 1.000m2 nklăp 1 rmen prăk du năm geh rnăk hŏ dơi tât đŏng.

Đà Lạt lah tơm me kao, ăp doanh nghiệp pă an tơm ndơ tăch, pă an tơm ndơ dŏng kan, ƀư rhŏ dŏng kao dŭt âk n’hanh ăp du ntŭk kan geh du nău mha êng ngăn. Gay đăp mpăn nău dơi geh an kônh wa ƀon lan lah tâm ton, tâm ton pă an tơm ndơ rhŏ dŏng lah dŭt khlay. Nuĭh ƀon lan ri bu rêh ngăn, bu mô njrăng uănh djăt ma tăch dơi dơm hôm nău khlay bah pah kan hội lah ta nău ƀư ndranh, gŭ ta n’gul gay đăp mpăn nkre pă an tơm ndơ tăch, nkre rhŏ dŏng n’hanh tơm geh wăng sa bah ƀon lan kan lŏ mir đăp mpăn.

- Tâm nău hun hao wăng sa- rêh jêng kon nuĭh bah phường Lang Biang – Đà Lạt, pah kan hội nông dân moh geh nău khlay tâm nău rgâl si tăm, ndơ mât n’hanh rdâk njêng săk ntơ lư tuch tăm ta ntŭk mêh, hơi wa?

Wa Hồ Công Định: Tâm Nghị quyết Đại hội Đảng bộ phường Lang Biang – Đà Lạt lor bôk năp, năm kan 2025–2030 geh ntrŏng ăp rêng kan đăt ndal tâm hun hao wăng sa – rêh jêng kon nuĭh, lơn lah geh tât pah kan hội n’hanh trong leo ƀư ƀon lan kan lŏ mir. Ta ntŭk phường Lang Biang – Đà Lạt geh nklăp 70% rnoh nuĭh lah tuch tăm jêng Hội Nông dân phường an ƀư kan nsum ăp bôk nău kan đah Jrô kan wăng sa- ntŭk ntô ndơ dŏng n’hanh Đô thị gay rgâl ntil nkre đah dăp rgum si tăm ndơ mât bah tơm tăm jong nar tât glêh nar, đăp mpăn ăp tŏng geh nău rêh jêng kon nuĭh. Phường hŏ ntrŏng du đêt tơm tăm, ndơ mât rƀŏng trong hun hao tuch tăm, thôn ƀon tâm nê geh tơm kao hồng lah rup uĕh dŭt mha êng bah Lang Biang –  Đà Lạt. Rnâng kan Hội mbra kan nsum đah Jrô kan wăng sa ntŭk ntô ndơ dŏng rdâk njêng săk ntơ lư “Kao hồng Lang Biang” geh nău dŭt mha êng bah phường Lang Biang –  Đà Lạt.

- Dăn lah uĕh wa!