VOV4.M’nông –  Wa Hoàng Đình Anh-Kruanh ntu\k rnoh nu\ih [on lan-trong nchrăp rnăk wâl deh kon đêt nkuăl Bát Xát, n’gor Lào Cai an g^t: gay [ư nsrôih du\t n’hâm đah ăp nu\ih mhe tâm nsông mô to\ng năm deh ta [on lan, n’gâng kan rnoh nu\ih đă le\ rngôch cán bộ, đảng viên thôn xă, mô an tât râng tâm nsông, n’ăp rnôk ne\ lah nu\ih ndrel rnoi mpôl nơm. Ndr^ yơn mô di cán bộ, đảng viên dơi g^t wât nău ne\.

Bu mpôn, mô ndơ\ tât tư pháp dăn tâm nsông, mô lah mbơh đah bu êng. Khân pơng kanu\ng tâm rkleh ndrel, mbơh lah nar aơ geh nău aơ, kônh wa tât đah gâp du [lit. Bu mô mbơh kloh an nê| lah [ư, mô lah tâm nsông ôh.

Tâm gu\ mô geh di, đê| đo\ng lah, cán bộ, đảng viên hôm e v^ ve\ an nău rmal an nău [ư tih geh tay. Nghị định 110 ntru\nh rmal bah 500 rbăn tât 1 rkeh prăk đah ăp nău tih ndranh so\k sai, gu\ ur an nu\ih mô ho\ to\ng năm deh. Ndre^ yơn n’hêl na nê| lah du\t âk nu\ih me bơ\, u\ch an nău rmal aơ. Bôl ach o, njê rngot, du rkeh prăl ndơ\ rmal hăn manh, ndr^ ma khân pơng an lah: gay oh kon khân pơng dơi tâm gu\ ơm t^ng nău way, ri rmal 3 mô lah 4 rkeh prăk khân pơng ndơ\ đo\ng prăk rmal. T^ng wa Hoàng Đình Anh, nău [ư aơ ntu\k nău klach:

Rnôk bu hăn ndơ\ prăk, ri bu m^n lah: à, ndr^ lah bu jao an gâp, gâp dơi [ư nău ne\.

Aơ lah du nkô| nău [ư an năm dăch aơ, rnoh gu\ ur sai mô to\ng năm deh ta âk ntu\k geh âk [on lan rnoi mpôl đêt hao du\t âk. Uỷ ban ăp nău rêh jêng kon nu\ih bah Quốc hội mhe lôch rơh hăn uănh ta 3 n’gor Điên Biên-Sơn La-Hoà Bình le\ nt^m kơt ne\. Geh du nkuăl nkual prêh, knu\ng tâm 6 khay bôk năm aơ, le\ geh nklăp 300 kôp ur sai tâm gu\ mô to\ng ndăm deh. N’hanh lah hăn jru, ri mbra rnoh aơ mbra mô rlu ta 300.

Du nău n’gluh an trong kan ua\nh nđôi, nking n’gang nău ur sai tâm gu\ mô ho\ to\ng năm deh n’hanh tâm nsông êp rnoi mham me deh lah rnoh kơp mô ho\ to\ng ăp, knu\ng du đêt ntu\k N’gâng kan rnoh nu\ih mbơh [ư ntrong leo nking n’gang tâm âk năm bah năp. Wa Lục Thị Thắng-Kruanh chi cục rnoh nu\ih ji nuih nkoch:

            Lah ngăn gay rgum joi nu nău to\ng ăp ri mô geh trong gay rgum joi. Mpôl hên kanu\ng uănh n’hanh rgum joi nău ur sai tâm gu\ mô to\ng năm deh bah 12 xă [ư t^ng ntrong kan geh ntu\k [ư dơm. Trong nu nău mât uănh mpeh nău way kan bah rnoh nu\ih [on lan-trong nchrăp rnăk wâl deh kon đêt ri trong uănh joi mô geh rnoh nu\ih ur sai tâm gu\ mô to\ng năm deh. Nklăp lah nu nău ur sai tâm gu\ mô to\ng năm deh pơng mô di lah nău mbơh tât ta lam dak, mô di lah rnoh kơl an.

Wa Đỗ Sỹ Hùng-Kruanh ntu\k kan rnoh nu\ih [on lan n’gor Lào Cai an lah: N’gâng kan rnoh nu\ih [on lan mât uănh trong n’hao ueh rnoh nu\ih [on lan, hôm trong mât uănh ngih dak mpeh nău kan ur sai rnăk wâl lah yor N’gâng kan Tư pháp mât uănh.

Mpôl hên mô di lah ngih pah kan hăn uănh nđôi, kơp mpeh nău ur sai tâm gu\ mô to\ng năm deh n’hanh ur sai êp rnoi mham me deh. Mbơh [ư ntrong kan ri uănh nđôi geh tâm nkual du đêt xă, hôm nu nău ngăn mpeh ur sai tâm gu\ mô to\ng năm deh ta bah dâng lah mô geh nu\ih dơi hăn kơp uănh.

Ơi kônh wa n’hanh le\ băl mpôl ! nău nkoch ma yuh Lục Thị Thắng-Kruanh chi cục rnoh nu\ih n’gor Cao Bằng nkoch an kônh wa bah kơi aơ lơ an saơ: mpêr n’gar hôm e geh âk nău tâm srah ndrel, kon se geh mpeh tâm gu\ ur sai mô to\ng năm deh jêr ma dơi dun nău way ơm rluk mâl:

Du hê mon bu ur ta du ngih sam [u\t dân tộc nội trú ta nkuăl Bảo Lạc kuăl kơl yor mon dôl nchâp đah gu\ sai ơm. Lah mô kơl mon ri mon mbra nkh^t săk. Mon tâm ngơi đah điện thoại du hê yuh ta Đài tivi. Yuh aơ điện an ntu\k kan rnoh nu\ih. Rnôk mpôl hên đă ntu\k rnoh nu\ih mbơh ban nt^m rđau nkuăl gay lăp, ri ăp ngih pah kan [ư t^ng pháp luật (công an, tư pháp), rmôt bu ur, đêt đo\ng uỷ ban nhân dân xã... lah mô têl geh sam [u\t. Rmal ăp nu\ih aơ mpôl hên an nsing uănh tâm sam [u\t. Mpeh ntu\k rnoh nu\ih ri lah ntu\k kan rnoh nu\ih bah dâng [ư t^ng ntrong aơ đah nău u\ch nkoch trêng rgo\ jă gay n’hao ueh rnoh nu\ih mô di ngih pah kan [ư t^ng pháp luật. Mpôl hên an nt^m mon nchih du păng sam [u\t. Mon mô g^t nchih, nt^m an nai mât nt^m jrô gay ndơ\ UBND xă. UB rnôk dơn sam [u\t ri khân pơng lah nău aơ rnăk wâl 3 nar tay lah tâm nsông hôm jêng du\t jêr mkra n’hanh rmal. Lah nchâp ngăn ri rnăk wâl nkh^t săk nsum. N’gâng kan Lao động thương binh n’hanh xã hội ri lah nău aơ rlău ir năm deh kon se, rlău 16 năm hôm. Nău aơ mô di bah n’gâng kan lao động. Bah meng bu ur ri kâp uănh geh nău rgop bah bu ur xă.

Ơi kônh wa n’hanh le\ băl mpôl ! T^ng uănh nđôi nu nău wa\ng sa-rêh jêng 53 rnoi mpôl đêt năm 2015 bah Uỷ ban Dân tộc, ri rnoh tâm gu\ ur sai mô to\ng năm deh nsum bah ăp rnoi mpôl đêt tât 26,6%. Du đêt rnoi mpôl đêt geh rnoh tâm gu\ mô ho\ to\ng năm deh du\t âk lah: Mông bơi 60%, Xinh Mun rlău 56%, La Ha bơi 53%, mô lah Gia Rai 42%... ur sai tâm gu\ êp rnoi mham me deh geh rnoh du\t âk, geh du\t âk ta du đêt rnoi mpôl đêt geh nău wa\ng sa-rêh jêng du\t jêr jo\t n’hanh rêh nkhah êng kơt Mạ, Mảng, Bunong, Xtiêng... âk nu\ih an lah, gay mkra nău ngăn aơ, trong rmal ân dăng lơn, ân ndâk njêng du trong nking n’gang mkra tâm ăp nu\ih jăch ndăn, n’hao nkoch trêng nău wât rbăng bah kon se mhe têh. Wa Nguyễn Văn Tân-Groi Tổng cục kruanh mât uănh Tổng cục rnoh nu\ih-trong nchrăp deh kon đêt le\ ơh nău ôp bah nu\ih nchih nău Đài TNVN mpeh nkô| nău aơ.

Gâp mô m^n nău n’hao rnoh rmal aơ pơng mbra [ư hu\ch rnoh ur sai tâm gu\ mô to\ng năm deh du trong na nê|. Lor bôk năp, an lah nkô| nău bah ur sai tâm gu\ mô to\ng năm deh a[aơ pơng mô knu\ng ntoh bah ăp nău rluk mâl, nău bên bah nu\ih [on lan oh, ma pơng ntoh bah ăp mon druh ndăm, druh ndăm rchong, nău tâm ro\ng pơng geh bah ơm. Geh nu\ih ăp mon pơng tâm ro\ng hôm, rnăk wâl nking n’gang ri ăp mon geh âk nău [ư du\t n’hâm lah mô ueh, đê| đo\ng lah tât nău nkh^t săk rlă lu\ nău rêh nơm.

Mpôl hên dôl nchih rgum bôk nău rgop an tâm nchră mât uănh săk soan deh nse an druh ndăm n’hanh druh ndăm rchong. Mpôl hên an lah an ntrôl dăng ăp nkô| nău nkoch trêng nt^m nti mpeh n’hâm soan deh nse, ur sai n’hanh rnăk wâl an druh ndăm rchong n’hanh druh ndăm. Yơn knu\ng geh nt^m nti dơm ri mô to\ng ăp, ma an năp ndoh ndơ khlay tâm ăp nu\ih le\ lăn geh.

- Ơi wa, ne\ lah du trong gay mkra du trong jăch ndăn. Hôm du trong tay lah ăp mon geh tâm nchâp ir, kơt lah mon bu ur ta Cao Bằng dăn nkh^t săk. N’hanh n’hêl na nê| ri mô geh ngih pah kan saơ geh nău kan [ư le\, joi sam [u\t aơ sam [u\t ri.

- Lah [ư t^ng di sam [u\t hành chính ri jêr [ư. Mpôl hên m^n lah lor bôk năp lah an hăn ndrel đah nău kan bah n’gâng kan ta bah dâng, lơn lah nu\ih djôt bôk. Lah an geh ri pơng an trok nu nău bah pơng ne\. Lah mô knu\ng uănh m^n tât nău geh nu\ih đo\ng lah mô, geh ngih dak si đo\ng lah mô, trong hăn thôn [on geh kloh ueh đo\ng lah mô, ma ndơ lơh chuêl ăp nău aơ ri he mbra jêr dơi geh du thôn [on mhe di nău m^n an lah. Uănh nđôi ta [on lan ri way uănh âk tât nău ndâk njêng ntung trong ngih wâl lơn lah nău ndâk njêng nău rêh, ndâk njêng ntung trong rêh jêng kon nu\ih n’hanh văn hoá. He ân nkra dil nău mô tâm di aơ.

- Ơ, le\ tât rnôk an rhăp ndôp nkô| nău n’hu\ch đêt ur sai tâm gu\ mô to\ng năm deh n’hanh ur sai tâm êp rnoi mham me deh tâm nău ndâk njêng n’hanh mbơh [ư ăp nău kơl, dăch ngăn lah nău ntru\nh nkô| nău aơ kơt du nău nkol rnôk ndâk njêng thôn [on mhe, rnôk ua\nh lah rnoh jêh [ư nău kan bah gưl uỷ, n’gâng kan [on lan. Dăn lah ueh wa le\ râng bôk nău ntuh.

Ơi kônh wa n’hanh le\ băl mpôl ! Thủ tướng chính phủ le\ ua\nh an bôk nău rgop an tâm nchră “N’hu\ch nu nău ur sai tâm gu\ mô to\ng năm deh n’hanh ur sai tâm gu\ êp rnoi mham me deh tâm nkual rnoi mpôl đêt lvang 2015-2025). Nău mbo\ng nsum lah tât năm 2025 ntơm dơi nking n’gang, ntrôl ru\ch nu nău ur sai tâm gu\ mô to\ng năm deh n’hanh ur sai tâm gu\ êp rnoi mham me deh tâm nkual rnoi mpôl đêt.

Nău r[o\ng lah ndr^, yơn lah mô geh âk trong [ư rhăt jăp, mô to\ng ăp nu\ih, ngih pah kan ngăn ngên nking n’gang đah nău rngot aơ ta nkual [on lan rnoi mpôl đêt, ri klăch nău r[o\ng bah bôk nău rgop an tâm nchră jêng nău ngăn. N’hanh rnôk ne\, nău r[o\ng hun hao răch năm mhe bah Việt Nam mbra jêr dơi [ư lôch jêh./.

 Nu\ih rblang: Y Sưng Phê Ja