
Tung pơla bâ eăng trĭng dêi rơnó tô mơdrăng Tây Nguyên, mâu idrâp chuât hơniâp ro dêi rơ-rêk kơhnhon xuăng Lăm Vông, idrâp hơkâ, idrâp chêng chuât xơtó, pơlê pơla xiâm rêi mơngế Lếo tiu kố kơdrâm kơdrĕng mot tung roh Leh ki kân má môi tung hơnăm. Têt Bunpimay, lơ Têt kơxế têa cho Têt po apoăng hơnăm nếo tiô Phật Lịch ƀă xuân cho roh vâ pơklêi lôi tơdroăng ki ôh tá mơhúa, rơkâu pâ ai tơdroăng tơniăn lĕm, hơniâp ro.

Pôa Lê Văn Nuôi, Phŏ Kăn hnê ngăn Vi ƀan ngăn tơring Buôn Đôn tối ăm ngin ‘nâi, hơnăm kố, Têt Bunpimay a Buôn Đôn ối cho tơdroăng cheăng tung hneăng tơbâ 30 hơnăm hâi mơjiâng tơring Buôn Đôn, 50 hơnăm hâi châ tơleăng lĕm Pêa Hdroh, tơnêi têa tơrŭm chiâng môi, koh tơdah chal ki mơnhông nếo ƀă ai tá tơdroăng pơkuâ ngăn dêi khu kăn hnê ngăn 2 râ:
“Hơnăm kố, koh tơbâ mâu hâi ki ai roh chal krâ nah cho hơnăm ki tơtro, ai pơxúa nếo mê cho hơnăm kố, cho hơnăm má mơ’nui tah lôi khu râ kăn hnê ngăn tơring, xua mê, vâ pơtối rak vế vâ khu kăn hnê ngăn cheăm, vâi kô pơtối rak vế ƀă pơtối hnê tơdjâ tơdroăng ki ai pơxúa tiô khôi hmâ vâi krâ roh ton nah. Hơnăm kố, xuân tơkŭm po hên tơdroăng cheăng ki ê, môi tiah hnê tối ‘na chuăn Hoàng Sa, Trường Sa cho dêi Việt Nam, ki má péa nếo, kô ai khu ki hơhdruê xuăng ngê̆ thuât dêi tơring Lăk vâ tơrŭm mơhno tối ‘na túa lĕm tro pơla mơngế M’Nông ƀă mơngế Lếo”.
Rơtế ƀă mâu kuăn pơlê ki xiâm rêi cho mơngế Lếo, kơdrâm kơdrĕng mâu hdroâng kuăn no ki ê dế rêh ối, pêi cheăng a Buôn Đôn xuân veăng troh akố vâ rơtế phiu ro tung roh Têt Bunpimay. Nâ Vy Thị Mới, hdroâng Nùng, ối a cheăm Ea Bar ai tối tơdroăng ki hâk vâ dêi tơná drêng châ veăng pêi pro tiô khôi túa môi tiah kât prế a kŏng, mơhum um Xeăng Phop ƀă kơxế têa:
“Roh apoăng á châ veăng troh ngăn môi Têt Lếo cho ro păng ‘nâng, tơdroăng pêi pro akố cho hơniâp ro khât, á châ kât prế a kŏng cho vâ mơhno tối ki xiâm dêi tơdroăng pon mơhúa ƀă vêh tơdjâ mâu tơdroăng ki lĕm tro tung rêh kâ ối”.

Kât prế a kŏng, tiô tơdroăng ki loi tĭng dêi mơngế Lếo, mê cho tơdroăng ki krih tơviah tung hâi Têt, drêng ai ƀok Phop lơ vâi krâ ki hên hơnăm kât prế a kŏng dêi mơngế ki ê ƀă rơkâu tơdroăng ki hơniâp ro, pon mơhúa ăm vâi. Mâu túa ki pro leh mơhum ăm Um Xeăng Phop, tơbêng meăn pro ing prêi lơ kơxế têa xuân pơtroh, mơhno ki kơnía ‘na tuăn i hiâm ƀă tơdroăng ki trâu hơngế tung tơdroăng rêh kâ ối dêi kuăn mơngế. Tối leăng ‘na ki xiâm kối dêi mâu túa pêi pro kố, ngoh Y Nô Ly Kbur, mơngế Lếo rêh kâ ối a cheăm Krông Na, tối ăm ‘nâi:
“Drêng pin kâ prế a kŏng, mâu Ƀok Phop kô rơkâu xối ăm pin vâ pin châ ai tơdroăng rêh ối, cheăng kâ châ pin mơhúa tâ, tơdroăng ki tơbêng prêi, mê pin kô meăn pro kế ing prêi ki mê, cho vâ mơhno túa mơno tơrŭm pơla mâu hdroâng kuăn ngo, tơdroăng ki kơxế têa cho vâ pin tah lôi mâu tơdroăng ki sĭng khéa, mâu tơdroăng ki hơgốu tung rêh kâ ối pin vâ ăm pin ai môi tơdroăng rêh ối châ trâm pin mơhúa ƀă hơniâp ro hên tâ”.
Têt Bunpimay a Buôn Đôn rế hía rế hơniâp ro xua ai idrâp tó rơtế tung idrâp chêng koăng rơ-rêk xuăng Lăm Vông-tiô khôi hmâ. Nâ H’Ưng Êban ối a buôn Yang Lành, cheăm Krông Na, tơring Buôn Đôn ƀriê tung hiâm mơno tối:
“Á veăng lăm mơdĭng Têt Lếo kố hiăng cho hơnăm má 4, hơnăm kố tơring tơkŭm po kân krip ƀă ai hên vâi krâ-nhŏng o ki veăng. Á hlo tơdroăng ki po mơdĭng Têt Lếo kố ga ai pơxúa kân khât, pro kuăn mơngế thăm rế achê, tơrŭm dêi pó. Á tâ ai hên tơdroăng ki hơniâp ro, môi tiah nôkố, tơdrá Lăm Vông dế chuât ro rih ƀă tơná á xuân hiăng rơhêng vâ kơhnhon xuăng”.

Ôh ta xê to tíu ki tơkŭm túa lĕm tro, Têt Bunpimay ối mơhno tối mâu tơdroăng chôu vế nhên ‘nâng ‘na tơdroăng tơrŭm nhŏng o pơla mơngế Việt Nam ƀă Lếo. Pôa Đinh Công Trình, Ngế mô đô̆i hơnăm hiăng krâ, hiăng tơplâ a kong têa Lếo ing hơnăm 1969 troh a hơnăm 1973, ngăn kố cho roh ki vâ koh mơnê krih tơviah khât:
“Hdrối nah, drêng á rêh ối a Lếo, kơnôm châ vâi krâ-nhŏng o Lếo păn roăng, răk ngăn, ing po pŭm, têa, thăm nếo, châi tamo xuân châ vâi krâ-nhŏng lăm ngăn, roăng rak. Hâi kố troh akố châ veăng ngăn leh mơdĭng kố á tâ hơniâp ro ó khât, cho vâ vêh koh mơnê, vêh tơbâ hnoăng kân dêi vâi krâ-nhŏng o mơngế Lếo ƀă xuân rơhêng vâ Đảng, Tơnêi têa péa pâ tŏng gum, ngăn khât tung mơjiâng tơdroăng nhŏng o pơla Việt Nam ƀă Lếo đi đo lĕm ro ƀă krá tơniăn ton tá ah”.
Têt Bunpimay tiô khôi túa, vêa vong chal krâ nah dêi mơngế Lếo a Buôn Đôn-Ôh ta xê to hâi ro dêi môi hdroâng mơngế, mê ối cho um méa ki lĕm tro dêi i hiâm mơno tơrŭm rơrôa, tơdroăng ki tơlôm, hriâm dêi pó ‘na khôi túa, vêa vong lĕm tro pơla mâu hdroâng kuăn ngo ki dế rêh ối a kơpong tơnêi tíu tơkăng kong ki krih tơviah dêi kong pơlê Dak Lak.
Viết bình luận