VOV4.Bahnar – Lơ\m ‘măng hop ako\m mă 10 Kuo#k ho#i jăl 13, dôm bơ ngai tang măt tơ gop nơ\r ăn 1, 2 tơ drong oei đei lơ nơ\r pơ ma pha ra băl lơ\m Luât p^nh nơ\r kon pơ lei. Kiơ\ nơ\r pơ ma đơ\ng 1, 2 ‘nu bơ ngai tang măt Kuo#k ho#i păng bơ ngai juăt jang găh luât, ‘nâu j^ Luât tôch g^t kăl lơ\m tơ drong erih xa kon pơ lei pơm tơm hrei ‘nâu ku\m nhen pơm hơ dăh tơ drong pơm tơm đơ\ng kon bơ ngai lơ\m Khôi luât tơm 2013, yoa thoi no\h athei chih hơ dăh dôm tơ drong kiơ kăl p^nh nơ\r kon pơ lei ku\m nhen trong pơ gơ\r p^nh nơ\r kon pơ lei.

Tơ gop nơ\r ăn Luât p^nh nơ\r kon pơ lei, lơ nơ\r akhan, đon tơ che\ng kon pơ lei tôch g^t kăl, lui kơ kon pơ lei athei tơ [ôh hơ dăh lơ\m tơ drong chih pơ jing luât ‘nâu. Dôm tơ drong đei tơ le\ch vă apinh nơ\r kon pơ lei ‘no\h j^ dôm tơ drong tih [ơm truh tơ drong erih xa kơ đ^ đăng kon pơ lei lơ\m te\h đak ‘mơ\i, oei dôm tơ drong lăp kăl tơ\ tơ ring đe\ch ‘no\h mơ\ng kơ khul kơ dră tơ ring tơ chơ\t. Dôm bơ ngai tang măt oei athei chih mă rơ đăh [iơ\ dôm tơ drong kăl đei p^nh nơ\r kon pơ lei, pơ tih gia dôm tơ drong [ơm truh tơ drong erih xa kơ kon pơ lei, tơ drong g^t kăl kơ te\h đak, dôm tơ drong pơ kăp tơm đơ\ng luât, tơ drong jang mu\k drăm tơ pôl đei [ơm truh tơ drong sơ đơ\ng te\h đak, dôm tơ drong lăp hăm khôi luât tơm mă lei [ơm truh tơ drong đei yoa kơ kon pơ lei păng athei g^t kăl hăm te\h đak ‘mơ\i.

Găh no\h dơ\ng, athei chih hơ dăh an^h jang yơ gơ\h athei pơ gơ\r p^nh nơ\r kon pơ lei. Bơ ngai tang măt Phạm Tất Thắng, khul Vĩnh Long ăn tơ băt: “’Nâu ku\m jing luât đei bơ ngai tăh hla tơ re\k păng truh dang ei luât âu [ôh kăl tơ pă. Inh drơ\ng nơ\r hăm tơ drong pơ jing dôm an^h jang gơ\h athei pơ gơ\r p^nh nơ\r kon pơ lei, ‘no\h j^ dôm an^h jang gơ\h tang măt ăn kon lei, gơ\h chih pơ jing luât thoi no\h sư tôch kơ lăp.

Kiơ\ 1, 2 ‘nu bơ ngai tang măt, tơ drong chih hơ dăh dôm tơ drong yơ vă p^nh nơ\r kon pơ lei ‘no\h athei lăng kiơ\ tơ drong kăl tơ\ yăn âu, tơ drong kăl kơ plăh jơ ‘năr ‘no\h. Yoa thoi no\h, akhan Luât lăp chih tơ [ôh dôm tơ drong gơ\h pơ gơ\r p^nh nơ\r kon pơ lei, le# hăt chih tơ chơ\t rơ đăh. Găh tơ drong io\k đei đơ\ng p^nh nơ\r kon pơ lei, đei nơ\r athei, tơ drong p^nh nơ\r kon pơ lei io\k đei hlo\h 1 puăt kơ ph^u drơ\ng nơ\r gô đei tơ roi hơ dăh vă bơ\ jang kiơ\.

{ok Nguyễn Văn Quyền, Kơ dră vei lăng Khul juăt jang luât Việt Nam – bơ ngai jang lơ\m An^h chih luât akhan: “Đunh kơ âu bơ\n năm pôk rơih io\k đei kơ ph^u tôch lơ, dôm tơ drong tih [ơm truh tơ drong erih xa kơ kon pơ lei đei tơ le\ch vă p^nh nơ\r kon pơ lei mă kon pơ lei ưh đei năm ‘no\h ku\m ưh kơ hơ iă ôh. Kơ na kiơ\ inh trong sek tơ lang ‘no\h lăng kiơ\ 2/3 kơ so# bơ ngai tăh hla năm tăh kơ ph^ ‘no\h tơ drong p^nh nơ\r kon pơ lei âu tro\ luât, păng kơ ph^u drơ\ng nơ\r đơ\ng hlo\h 1 puăt bơ ngai tăh hla đei măt âu tro\ luât ‘no\h, jing kơ so# kơ ph^u p^nh nơ\r kon pơ lei”.

Bơ\ jang kiơ\ trong p^nh nơ\r kon pơ lei jing dang bơ\ jang kiơ\ trong kon pơ lei pơm tơm tơ pă păng trong jang âu đei lơ tơ drong ‘lơ\ng [iơ\ kơ tơ drong tang măt ăn kon pơ lei. ‘Nâu ku\m jing tơ drong lăp hăm trong kon pơ lei pơm tơm chăl ‘nao, [ât mă te\h đak bơ\n oei mât jang hơ doi tôm tơ drong hăm apu\ng plenh te\h. Kơ so# kơ ph^u đơ\ng p^nh nơ\r kon pơ lei tơ [ôh hơ dăh đon hơ pơi, ‘me\h vă đơ\ng lơ kon pơ lei, tơ [ôh hơ dăh tơ drong pơm tơm đ^ đăng đơ\ng kon pơ lei. Mă lei, tơ drong tăh kơ ph^u p^nh nơ\r kon pơ lei ưh kơ đei lei lăi kơ tăh kơ ph^u pôk rơih dăh mă nhen bơ ngai tang măt Kuo#k ho#i t^t kơ măy drơ\ng nơ\r hăm luât, ku\m ưh kơ đei nhen tơ drong io\k nơ\r tơ gop đơ\ng kon pơ lei ôh.

Bơ ngai tang măt Trần Ngọc Vinh, khul Hải Phòng đei nơ\r pơma: “Rim tơ drong athei đei trong jang mă rơ đăh, dôm tơ drong kiơ gơ\h p^nh nơ\r păng tơ drong kiơ dang ei tơ\ Việt Nam ưh gơ\h p^nh nơ\r kon pơ lei sư pha hăm io\k nơ\r tơ gop đơ\ng kon pơ lei. P^nh nơ\r kon pơ lei athei tơ drong tih lơ\m te\h đak, oei io\k nơ\r tơ gop ‘no\h lăp tơ drong kăl tơ\ 1 tơ ring yơ ‘no\h đe\ch. Athei băt hơ dăh io\k nơ\r tơ gop ‘no\h j^ tơ drong ie\ [iơ\, oei p^nh nơ\r kon pơ lei ‘no\h j^ tơ drong tih [ơm jơ\p te\h đak.”

Lơ nơ\r pơ ma nai akhan, ‘nâu j^ luât tôch g^t kăl păng tôch mơ mat kơ na athei chih mă ‘lơ\ng, athei kơ chăng, pơm ‘lơ\ng ăn tơ drong pơm tơm kơ kon pơ lei.

Dơ\ng: Tơ blơ\