{ao hiem y te# kon pơle\i – kăl ming hơmet đơ\ng trong bơ\ jang tru\h pơgơ\r jang kiơ\

--------------------------------------------------------

Tơdrong tơm lơ\m trong tơle\ch jang {ao hiêm y tế kon pơle\i vă sơđơ\ng ăn rim bơngai đe\i io\k yua ‘lơ\ng hơ iă lơ\m tơdrong chă khăm ming hơmet j^ jăn dă [iơ\ tơhoach lơ kon jên. Tơ\ Việt Nam, {ao hiêm y tế kon pơle\i oe\i đe\i lăng jing m^nh trong jang vă sơđơ\ng ăn rim răih kon pơle\i je\i đe\i gơ\h chă khăm ming hơmet j^ jăn, ato\k kơtang rim trong tơle\ch jang Ato\k tơ iung Anglo\ sơnăm. Vă io\k đe\i trong tơle\ch jang au kăl kiơ\ yok trong jang hơlau lơ\m ve\i lăng năng tông jơhngơ\m jăn ‘măng blu\ng ‘lơ\ng păng khu\l bơ\ jang pơgang tơring gơ\h hơge\i. Kiơ\ đơ\ng lơ kơdră tang măt apu\ng ple\nh te\h, Việt Nam kăl đe\i dôm tơdrong tơpl^h lơ\m trong bơ\ jang, trong tơgu\m djru tru\h hăm rim an^h bơ\ jang [ao hiêm ytế kon kon pơle\i. {ai ch^h tơ\ ala au ch^h tơroi găh tơdrong ‘nau:

Lơ\m hop ako\m vang pơ tho tơ roi tơ drong hlo#h vao apu\ng ple\nh te\h găh jang kiơ\ đ^ đăng kon pơ lei vang răt bao hiêm y tế, GS Keizo Takemi, Thượng nghị sỹ Nhật Bản akhan: Tơ drong jơ nei đơ\ng te\h đak Nhật Bản lơ\m tơ drong đ^ đăng kon pơ lei vang răt bao hiêm y tế ‘no\h j^ tơ pl^h ‘lơ\ng hơ to\ hơ nơ\ng lơ\m tơ drong jang pơ gang, pơ\ih xă bao hiêm ăn kơ kon pơ lei păng vei lăng đei rim kon jên kla ăn pơ gang. Io\k đei jơ nei âu ‘no\h j^ yua đơ\ng Khu\l kơ dră te\h đak Nhật Bản hlôi pơ jing đei jên tơ gu\m lơ lăng tru\h tơ drong hơ to\k tơ iung khu\l bơ ngai io\k yua păh lăp đei pran jăng, đơ\ng no\h tơ iung mu\k drăm, tơ gu\m klăih song dơ\ng io\k yua đơ\ng rim răih bơ ngai lơ\m tơ pôl. Ku\m hăm ‘no\h j^ tơ drong pơ jing păng jang kiơ\ tơ drong jang khôi luơ\t tôm te\ch păng rim tơ drong. Kiơ\ kơ giáo sư Keizo Takemi ‘no\h tơ drong hơ to\k tơ iung đơ\ng gru\p jang pơ gang pơ jing kơ d^h, ku\m hăm tơ drong kla jên đơ\ng bao hiêm y tê tơ\ an^h jang pơ gang âu ‘no\h j^ trong jang ‘lơ\ng vă tơ jur hrăt hrot de#h hnang tơ\ hnam pơ gang, tơ jur jên tơ mơ\t jang kơ te\h đak, ku\m hăm ‘no\h j^ dôm tơ drong tơ mơ\t dơ\ng khôi luơ\t tro\ [lep. ‘Nâu j^ tơ drong jang mă Việt Nam gơ\h tơ mơ\t yua. Giáo sư Keizo Takemi pơ ma: “Pơ\ih xă đ^ đăng kon pơ lei pran jăng ư\h khan lăp jing sơ nong jang đơ\ng hơ dro# an^h jang pơ gang, mă kăl kơ đei trong jang tơ gu\m mu\k drăm t^h. Vă io\k đei đ^ đăng kon pơ lei vang răt bao hiêm y tê kăl tơ drong pơ kăp đơ\ng khu\l kơ dră te\h đak ku\m nhen rim bơ ngai jang păng lơ\m khôi luơ\t yua đơ\ng Quốc hội k^ ăn. Tơ gu\m ăn kơ jang pơ gang lơ\m jên jang te\h đak, ku\m hăm tơ drong hơ to\k tơ iung đơ\ng mu\k drăm, ‘no\h j^ tơ drong tơm g^t kăl vă pơ\ih xă tơ drong đ^ đăng vang răt bao hiêm. Tơ mơ\t jên jang lơ\m bơ ngai jang vei lăng jơ hngơ\m jăn blu\ng a hơ nhăk ăn io\k yua ăn kơ jơ hngơ\m pran”.

Tơ\ lơ te\h đak lơ\m apu\ng ple\nh te\h ‘no\h tơ drong jang kiơ\ Luơ\t bao hiêm y tê đei io\k yua ‘lơ\ng ‘no\h j^ tơ drong tơm g^t kăl vă io\k đei jơ nei lơ\m tơ drong đ^ đăng kon pơ lei pran jăng. Tơ\ Việt Nam, tru\h dang ei lơ\m te\h đak đei dang 60 triệu ‘nu bơ ngai vang răt bao hiêm y tê, io\k đei dang 70% kơ so# măt kon pơ lei lơ\m te\h đakmă lei tơ ring mơ dro sa ‘nao đei  53% kơ so# bơ ngai jang vang răt bao hiêm y tê. Tơ drong kle\nh kơ nôp, hre jên nôp bao hiêm y tê đei [o#h tơ\ lơ tơ ring. 1,2 tơ ring tam  mă băt tôm găh an^h dơ\ng, sơ nong jang păng tơ drong g^t kăl đơ\ng bao hiêm y tê lơ\m tơ drong jang vei lăng sơ đơ\ng tơ drong ar^h sa tơ pôl, tam mă băt hơ dăh kơ so# kon pơ lei vang răt bao hiêm y tê nhen le\ 1 tơ drong tơ chơ\t găh hơ to\k tơ iung mu\k drăm tơ pôl. Tơ drong tơm pơm ăn ‘no\h j^ yua đơ\ng ư\h kơ đei ch^h kơ jăp, hơ dăh lơ\m Luơ\t bao hiêm y tê păng rim hla ar kăl tơ\ Luơ\t lơ\m vei lăng, io\k yua jên mong bao hiêm y tê, păng dăr hơ len, xek phak pơm glăi. Hơ doi hăm ‘no\h, tơ drong khăm, hơ met j^ tam mă pơm lăp hăm tơ drong ‘me\h vă, hla ar khăm, hơ met j^ oei mơ mat, tơ hlăk tơ hl^n  lơ\m kla jên khăm , hơ met j^. Kơ l^h thoi no\h, yă  Phạm Khánh Phong Lan, Bơ ngai tang măt Quốc hội, Pơ lei tơm Hồ Chí Minh akhan tơ drong tơm đơ\ng hơ met ming Luơ\t bao hiêm y tê ‘no\h j^ pơm liơ athei hơ to\k đei tơ drong hơ iă đơ\ng bao hiêm y tê: “Hăm bao hiêm y tê ‘no\h tơ drong tơm ‘no\h j^ tơ drong pơ v^h pơ văn tam mă đei pơm lăp kiơ\ chang gô đơ\ng kon pơ lei. Đơ\ng no\h hơ nhăk tru\h lơ tơ drong kăl nai. Kơ l^h thoi no\h dang ei bơ\n athei pơm liơ vă hơ to\ jên mong, ‘no\h j^ hơ to\k jên thu io\k păng jên mong đmă tro\ [lep, tơ drong ‘nâu athei đei jang ‘lơ\ng. Lơ\m kla jên ‘no\h an^h tơm vei lăng jang pơ gang tơ che\ng hơ len 1 kon jên ‘lơ\ng. Kon jên ‘lơ\ng ‘no\h nôp jên jing ‘lơ\ng ‘nâu ‘no\h j^ bao hiêm răt pơ go\ lơ\m kon pơ lei. Hơ doi hăm ‘no\h đei jên bao hiêm tơ mơ\t thêm. Jên âu gơ\h hơ vơn rim kơ loăi bao hiêm ư\h khan hơ dro# đơ\ng te\h đak  păng đơ\ng kơ d^h hloi”.

Tơ drong jang kiơ\ yak tru\h đ^ đăng kon pơ lei vang răt bao hiêm y tê jăl jang đơ\ng xơ năm 2012 – 2015 păng xơ năm 2020 hlôi đei Thủ tướng te\h đak k^ ăn tơ roi hơ dăh; Pơ\ih xă rim gru\p bơ ngai vă kơ tru\h xơ năm 2015 io\k đei kơ so# hlo\h 70% , tru\h xơ năm 2020 đei hlo\h 80% kơ so# măt bơ ngai vang răt bao hiêm y tê. Kiơ\ kơ yă Trương Thị Mai, Kơ dră an^h jang vei lăng rim tơ drong tơ pôl kơ Quốc hội, ‘me\h jang kiơ\ đei tơ drong tơm ‘nâu ‘no\h kăl kơ hơ nơ\ng tơ mơ\t dơ\ng trong jang tơ gu\m kiơ\ tơ drong tơ chơ\t hơ to\k tơ drong đei io\k yua, tơ jur tôch ai jên kla kơ d^h đơ\ng bơ ngai j^. Hơ doi hăm ‘no\h hơ to\k loi tơ drong pơ v^h pơ văn jang pơ gang ‘lơ\ng vă kơ kon pơ lei đei hơ to\ hơ nơ\ng lơ\m hơ met j^. ‘me\h thoi no\h, Luơ\t bao hiêm y tê hơ met ming oei pơ tru\h ăn kơ Quốc hội kăl pơ jing trong jang vă tơ mơ\t yua tơ drong tơ chơ\t pơ go\ vang răt bao hiêm y tê vă vei lăng sơ đơ\ng tơ drong hơ to\ hơ nơ\ng păng kơ jăp đơ\ng jên mong bao hiêm y tê: “Hăm Việt Nam ‘no\h bơ\n hơ to\k pran hlo\h gru\p đei io\k yua jo# păh lăp tơ\ kơ pal vă hơ to\k tơ drong tơ gu\m ư\h kơ pu\n ai mă ư\h kơ s^ lăp hơ dro# te\h đak vang tơ gu\m ăn kơ dôm bơ ngai mơ mat tat mă oei jing tơ pôl vang tơ gu\m ăn kơ dôm bơ ngai bơ ngai. Kơ l^h thoi no\h mă ke\ vei lăng sơ đơ\ng đei kon jên hơ to\ păng kơ jăp ăn kơ jên mong bao hiêm y tê lơ\m khei ‘năr tơ\ hơ năp kơnh. Bơ\n gô hơ met vă vei lăng sơ đơ\ng tơ drong tơ pl^h hơ met ming tro\ [lep hlo\h hăm rim kon pơ lei oei sa, g^t kăl hlo\h ‘no\h j^ hơ met vă kơ pơ jing trong jang pơ tru\t pơ\ih xă tơ dỏng đ^ đăng kon pơ lei vang răt bao hiêm”.       

Việt Nam to\k bo\k dơ\ng tơ\ hơ năp dôm tơ drong pơ long nol t^h găh tơ drong ‘lơ\ng pơ tru\h jên pơ v^h pơ văn, kơ sô\ jên nôp bao hiêm ku\m nhen tơ drong tơ je# hiôk hian hăm pơ v^h pơ văn bao hiêm y tê. Hăm kơ so# jên io\k yua nhen dang ei ku\m hăm jên jang te\h đak păng khu\l jang pơ gang ‘no\h Việt Nam oei kăl hơ nơ\ng tơ mơ\t dơ\ng, hơ met ming, tơ mơ\t jên vă io\k đei tơ drong ‘lơ\ng lơ\m bao hiêm y tê. Hăm tơ drong ch^h pơ ke\h Luơ\t Bảo hiểm y tế hơ met ming tơ roi tơ\ ‘măng hop ako\m mă 7, Quốc hội jăl 13 hơ len lăng, hơ mo\ ‘nâu gô jing hơ yak g^t kăl lơ\m tơ drong yak tru\h tơ drong tơm đ^ đăng kon pơ lei vang răt bao hiêm y tê.