VOV4.Bahnar – Truh dang ei, Khul tang măt Kuo#k ho#i dôm dêh char Tây Nguyên hlôi pơ gơ\r đang tơ drong tơ [âp bơ ngai tăh hla đơ\ng ro\ng kơ Hop ako\mk mă 1, Kuo#k ho#i jăl 14. Bơ ngai tăh hla tơ\ Tây Nguyên pơ ma tơ le\ch lơ tơ drong, pơ truh nơ\r pơ ma, apinh [ơm truh tơ drong vei lăng te\h, vei lăng bri, tơ drong tơ gu\m ăn kon pơ lei jang xa đơ\ng ro\ng kơ to\ phang pơ đang, tơ drong vei lăng cham char…

Tơ\ dôm an^h tơ [âp, bơ ngai tăh hla dêh char Dak Lak tơ [ôh đon hơ iă găh tơ drong jơ nei đơ\ng pôk rơih Kuo#k ho#i jăl 14 păng dôm tơ drong jơ nei g^t kăl đơ\ng ‘măng hop ako\m mă 1, Kuo#k ho#i jăl ‘nao đơ\ng 2016-2021, lơ\m no\h kăl loi j^ set hơ len, tơ chơ\t khu\l gru\p bơ\ jang kơ pal, pôk rơih păng k^ ăn dôm bơ ngai pơm tih tơ\ dôm an^h che\p kơ\l te\h đak. Hơ dai hăm dôm tơ drong ‘me# ‘mach cham char đơ\ng ro\ng kơ công ty Formusa pơ cho\h hu\t đak ‘me#, tơ mam xa ưh rơ go\h, tơ drong pôk hơ to\k, rơih bơ ngai pơm kăn [o#…, bơ ngai tăh hla tơ\ apu\ng Ea Hleo, dêh char Dak Lak tơ re\k truh tơ drong vei lăng bri oei lăng pơ hơi tơ\ lơ tơ ring, mă đơ\ng Thủ tướng te\h đak hlôi tơ le\ch tơ drong tơ chơ\t tang ‘măng bri. Bơ ngai tăh hla Nguyễn Chí Tiến, tơ\ th^ trơ\n Ea Drăng, apu\ng Ea Hleo, pơ ma:

“Tơ drong Thủ tướng te\h đak tơ le\ch nơ\r athei tang ‘măng bri ‘no\h bơ ngai tăh hla nhôn tôch hơ iă, mă lei nhôn oei đei lơ tơ drong pơ ngơ\t ‘năi. Hrei ‘nâu tang ‘măng bri ‘no\h pơ jao ăn bu vei lăng yoa đơ\ng sơ\ truh dang ei, nhôn [ôh tơ drong vei lăng bri tam mă kơ jăp păng oei đei lơ tơ drong pơm ăn ăn kon pơ lei ưh sơ đơ\ng jơ hngâm. Kiơ\ đơ\ng bơ ngai tang măt Kuo#k ho#i inh ‘me\h pơ truh nơ\r apinh đơ\ng lơ kon pơ lei ‘no\h Kuo#k ho#i athei đei trong jang thoi yơ vă bri ‘long đei vei lăng ‘lơ\ng, vei rong, tơ iung dơ\ng vă gơ\h hơ nhăk cham char rơ go\h ‘lơ\ng ăn kon pơ lei.”

Lơ\m ‘măng to\ phang pơ đang âu ki, apu\ng Ea H’leo, dêh char Dak Lak đei hlo\h 11 rơ bâu ha ‘long pơ tăm [ơm kơ ne#, plei ưh lơ [ât lăp ‘no\h ưh đei xa hloi. Lơ\m jơ tơ [âp hăm bơ ngai tang măt Kuo#k ho#i, m^nh [ar ‘nu bơ ngai tăh hla athei pơm hơ dăh dôm tơ drong ưh kơ lăp đơ\ng tơ drong tơ gu\m hiong răm đơ\ng to\ phang âu. Bơ ngai tăh hla Tô Văn Thân, tơ\ xăh Ea Lang, apu\ng Ea Hleo pơ truh nơ\r:

“Kiơ\ hla ar pơ tho đơ\ng Thủ tưởng te\h đak, hiong răm đơ\ng to\ phang đơ\ng 70% to\k tơ\ kơ pal đei tơ gu\m 4 triu/ha, oei hiong răm đơ\ng 30-50% ‘no\h 2 triu mă lei kơ lih yoa kiơ đơ\ng khei 6 âu ki, nhôn ‘nao io\k đei jen tơ gu\m, mă lei lăp 150 rơ bâu 1ha, mưh jo# hơ len ‘no\h lăp đei 15 rơ bâu 1 sao, tơ drong ‘nâu nhôn ‘me\h dôm bơ ngai jang tơ\ an^h kơ pal set lăng găh jên tơ jră hăm to\ phang ăn kon pơ lei, tơ dăh thoi âu ‘no\h hiong lơ dêh.”

Oei tơ\ Dak Nông, đơ\ng ro\ng mơ\ng dôm bơ ngai tang măt Kuo#k ho#i tơ roi dôm tơ drong io\k đei đơ\g Hop ako\m mă 1, lơ bơ ngai tăh hla Dak Nông tơ [ôh đon lui kơ Kuo#k ho#i jăl 14 gô bơ\ jang đ^ jơ hngâm, yoa tơ drong đei yoa kơ te\h đak păng kon pơ lei. Bơ ngai tăh hla pơ ma truh dôm tơ drong oei tơ to\ đon tơ\ tơ ring kăl đei sek tơ lang hrôih, nhen tơ drong ko\h phă bri, tơ gar băl te\h bri, tơ drong te\ch mơ dro pho\ng ya, tơ drong tơ le\ch jên pơm trong, man dơ nâu đak, tơ drong tơ gu\m asong to\k io\k jên hăm kon pơ lei tơ\ tơ ring đei to\ phang păng dôm tơ ring pơ tăm cao su yoa kơ jă jur… Mă loi, lơ bơ ngai tăh hla Dak Nông tơ [ôh đon pơ ngơ\t găh tơ drong jang Alumin Nhân Cơ io\k yoa kơ măy kơ mo\k so kơ na ưh đei yoa ‘lơ\ng ăn cham char, ‘nao kơ dâu pơ long năng đe\ch đ^ đei kơ chơ\t kơ ne# ro le\ch tơ\ thong Dak Jao pơm ăn ka lôch păng kon pơ lei đei tơ drong j^ jăn bơih. Bơ ngai tăh hla Điểu Kré, bơ ngai Mnông, tơ\ plei Bu Bia, xăh Quảng Tín, apu\ng Dak Rlấp, pơ ma:

“Tơ drong jang alumin âu inh [ôh kon pơ lei tơ\ tơ ring tam đei xa yoa yă kiơ, mă lei tơ drong răm găh cham char ‘no\h kon pơ lei nhôn pu\ đ^. Tơ drong le# đei kơ chơ\t kơ ne# ro le\ch tơ\ thong đak hlôi pơ răm truh tơ\ kon pơ lei tơ\ tơ ring. Inh hơ pơi kơ Kuo#k ho#i tơ re\k truh tơ drong ‘nâu, athei dăr lăng mă kơ jăp tơ drong jang ‘nâu, vei lăng rơ go\h ‘lơ\ng cham char.”

Mơ\ng, chih răk tôm nơ\r pơ ma, ap^nh đơ\ng bơ ngai tăh hla lơ\m dôm ‘măng tơ [âp, dôm bơ ngai tang măt Kuo#k ho#i athei Kơ dră che\p kơ\l tơ ring păng m^nh [ar an^h jang kơ pal tơl tơ blang hloi dôm tơ drong [ơm truh tơ drong kơ dih gơ\h tơl. Dôm nơ\r pơ ma, ap^nh đơ\ng bơ ngai tăh hla oei vă pơ truh ăn dôm an^h jang kơ pal hai vă set lăng, tơl tơ blang hăm hla ar hai. Nơ\r pơ ma găh dôm tơ drong tih ‘no\h đei dôm bơ ngai tang măt chih răk vă tơ roi ăn Kuo#k ho#i set lăng lơ\m hop ako\m truh.

Dơ\ng: Tơ blơ\