VOV4.Bahnar - Kơ yuơ đe\i lơ tơdrong tơhlăk tơ hl^n, {ao hiêm Xah ho#i Việt Nam je\i hlôi tơchơ\t pơdơ\h pơ gia jang kiơ\ tơchơ\t chăb te\ch kơtheh [ao hiêm y te# kơ d^h răt yua kiơ\ u\nh hnam tru\h năr 1/1/2016.

Dôm khe\i blu\ng sơnăm au, đe\i m^nh hơyak kơdu\n ro\ng lơ\m tơdrong vang jang kiơ\ [ao hiêm y te# kơ d^h chă răt tơ\ dêh char Kon Tum. Kiơ\ đơ\ng Dơno\ an^h {ao hiêm xah ho#i dêh char ch^h jo#, jo# đơ\ng ‘năr tơle\ch jang kiơ\ Khôi luơ\t {ao hiêm y te# hơmet ming năr 1/1/2015 tru\h dang e\i, lơ\m dêh char Kon Tum lăp đe\i 7.202 ‘nu bơngai răt [ao hiêm y te#, pơtêng hăm khe\i au lơ\m sơnăm sơ\ tơ jur vă je# 1.200 ‘nu. Kơ yuơ kă kiơ m^nh trong jang tơpôl tôch ‘lơ\ng hơ iă, tơgu\m ăn kon pơle\i gơ\h năm chă khăm ming hơmet j^ ‘lơ\ng hơ iă hlo\h, ve\i lăng năng tông jơhngơ\m jăn ăn kon pơle\i tă ư\h kơ io\k đe\i tơdrong vang tơgu\m djru?

Đ^ hlo\h 1 khe\i bơih, mă le\i mo\ Lê Thị Bích Phượng, thôn Nghĩa An, tơring Ia Chim, pơle\i tơm Kon Tum oe\i ble\k jơhngơ\m đe\ch mư\h tơroi dơ\ng ‘măng năm răt [ao hiêm y te# kơd^h năm răt ăn kơ me\ [a\ po. Mo\ Phượng tơbăt, vă răt đe\i [ao hiêm ăn me\ [a\, tơdrau tơpơ\h ‘măng mo\ kơdau đơ\ng hnam năm tơ\ an^h bơ\ jang tơring, đơ\ng no\h năm tơ\ an^h te\ch [ao hiêm y te# tơ\ Bưu điện dêh char. Ako\p trong mă mo\ chă yak tru\h kơ hre\ng kây so#. Mơmat tat hlo\h ‘no\h tơdrong pơm keh đang hla bơar vă răt đe\i [ao hiêm: “Năm m^nh ‘măng ‘no\h bơ\n vă băt kiơ kăl đe\i hla bơar yă kiơ. Đe sư athe\i chă năm photo hla kơtri. Hla bơar ^nh ‘no\h lơ\m Sài Gòn kơna măh krao điên thoăi vă pơ tru\h ăn hla kơtri hăm [ao hiêm ăn kơ ^nh tơ\ au. Đơ\ng no\h ăn tơ\ phương đe sư k^ tơchơ\t dơ\ng, đơ\ng no\h ăn kơdră tô hơlen. Chă năm măh kơte\ch 5 năr mă le\i oe\i tim mă răt đe\i [ao hiêm ‘mơ\i. Đe\i bơngai đe sư hu\t hloi, pă ‘me\h vă răt hloi bơih”.

Lơ\m m^nh ‘măng tơ [ơ\p ‘nao au hăm rim kơdră tang măt Kuo#k ho#i dêh char Kon Tum, bơngai tăh hla Nguyễn Đức Tuyến, bơngai lơ\m Khu\l [o# đo#i so kơ phương Thống Nhất, pơle\i tơm Kon Tum akhan, chăl 3, apăng 13 Khôi luơ\t {ao hiêm y te# hơmet ming tơchơ\t hơdăh, đ^ đăng bơngai lơ\m u\nh hnam kăl răt [ao hiêm y te# ngăl. Tơchơ\t vau je\i vă pơ tru\t đ^ đăng rim kon pơle\i pơla vang răt [ao hiêm y te# păng jing trong tơle\ch jang tôch ‘lơ\ng hơ iă. Mă le\i mư\h jang kiơ\, tơdrong pơm hla bơar te\ch [ao hiêm tă mơmat tat, ư\h kơ pơm rơvơn ăn bơngai răt: “ ‘Me\h vă răt [ao hiêm ăn pơ đ^ lơ\m u\nh hnam ‘no\h athe\i đe năm photo đ^ đăng kơ the [ao hiêm kơ u\nh hnam hlôi răt. Lơ\m u\nh hnam đe\i m^nh ‘nu năm jang tơ\ anai kơna ư\h kơ gơ\h photo kơ theh [ao hiêm sư ‘no\h an^h jang [ao hiêm ư\h kơ te\ch ăn kơ đe. Lơ lo\h kon pơle\i vă gơnơm kơ [ao hiêm [ơ\t yơ? gơnang kơ [ao hiêm [ơ\t yơ dơ\ng? Lui ngêh [ao hiêm pơ jing rơvơn ăn kơ nhôn, vă kon pơle\i chă răt [ônh ‘no\h tă pơm tơnap tap ăn bơngai năm răt [ao hiêm dơ\ng. ‘No\h m^nh tơdrong tôch tơnap tap ăn kon pơle\i”

Tơ\ dêh char Kon Tum, tơdrong te\ch [ao hiêm y te# kơ d^h răt yua ăn kon pơle\i đe\i {ao hiêm xah ho#i k^ pơkăp jang hơdoi hăm An^h jang Bưu điên chă te\ch tơ\ an^h [ưu điên kơ rim tơring. Mă tơpă yan au đe\i [o#h hăm chă pơm hla bơar lơ lap, mơmat tat ‘no\h tơdrong bơ\ jang kơ dôm bơngai jang [ưu điên – dôm bơngai chă te\ch hloi [ao hiêm au ăn kon pơle\i je\i jing tơdrong kăl lăng kơ jăng. ‘Ngoăih kơ ‘no\h, kiơ\ trong jang nhen tơ\ pơle\i tơm Kon Tum, bơngai ‘me\h vă răt io\k gơ\h năm hloi chă răt tơ\ [ưu điên tơring mă le\i kon pơle\i oe\i năm tru\h an^h te\ch [ao hiêm y te# tơ\ {ưu điên dêh char vă chă pơm hla bơar tuch luch. Yă Lê Thị Quý, kơso# hnam 100, trong Ngô Đức Kế, phường Lê Lợi, pơle\i tơm Kon Tum pơma: “Ro\ khan bơngai bu je\i oe\i lơ\m phương ne\i. Dôm bơngai oe\i tơ\ tơring hơdrin yak năm tru\h tơ\ an^h ‘no\h tă ư\h kơ đe\i. Hơnơ\ng khan dang e\i hơmet pơ ‘lơ\ng tơdrong mă au ro\ năng lăp hơdro# kon pơle\i hơmet pơ ‘lơ\ng ‘no\h vă ke\ đơ\ng yơ. Bu năm je\i pơma ngăl ro\ khan lăp hơdro# ^nh ne\i. Hơdrol kơ bơ\n năm bơ\n răt bơ\n ăn jên tơ\ tơring mă le\i tru\h đe\i [ao hiêm ‘no\h tă yak năm tơ\ {ưu điên dêh char. Mă đơ\ng răt đơ\ng yơ je\i kăl năm tru\h tơ\ {ưu điên dêh char”

Tơ\ anăp dôm nơ\r tơgop đơ\ng bơngai tăh hla tơring, yă Phạm Thị Điệp, Kơdră An^h jang jên hu - {ao hiêm xah ho#i dêh char Kon Tum tơbăt: “ Tơpă yan au dôm tơdrong ư\h hơ iă ‘no\h je\i [o#h tôch hơdăh, mă le\i {ao hiêm xah ho#i je\i pơm kiơ\ dôm hla bơar tơchơ\t đơ\ng kơdră kơpal”

Tơpă yan au đe\i [o#h, tơdrong răt [ao hiêm y te# ‘moi kiơ\ u\nh hnam kon pơle\i đe\i lơ tơdrong hơ iă. Mă hơdăh, bơngai răt blu\ng sa ‘no\h răt hăm kon jên lơ hlo\h 6% jên khe\i, hơto\ hăm 600.000 hlak jên. Tru\h bơngai mă [ar, mă pêng, mă poăn lơ\m u\nh hnam ‘no\h chă răt hăm kon jên 70%, 60% păng 50%. Đơ\ng bơngai mă pơđăm năm tơ\ lơ lăp răt hăm kon jên hơto\ 40%. Băt đe\i io\k yua hơ iă, mă le\i bơngai tăh hla Kon Tum akhan, hăm m^nh u\nh hnam cho\h jang sa đe\i 5 ‘nu bơngai, chă jang sa gơnang lơ\m chu\n na ‘no\h tơdrong vă tơle\ch kon jên 2 tr^u hlak jên m^nh sơnăm vă răt [ao hiêm y te# ăn u\nh hnam ‘no\h ư\h khan kon jên to\ se\\t ôh. ‘Nau je\i jing tơdrong tơm mơ\n pơm ăn vă je# 1.200 ‘nu kon pơle\i lơ\m dêh char Kon Tum lơ\m dôm khe\i blu\ng sơnăm au ư\h kơ vang chă răt [ao hiêm y te# kơ d^h răt yua. 

Tơ\ anăp tơdrong te\ch [ao hiêm y te# kơ d^h răt yua kiơ\ u\nh hnam chă pơm hla bơar oe\i tơ hlăk tơ hl^n, mơmat tat, đe\i băt {ao hiêm Xah ho#i Việt Nam je\i hlôi tơchơ\t pơdơ\h pơ gia jang kiơ\ tơchơ\t chăb te\ch kơtheh [ao hiêm y te# kơ d^h răt yua kiơ\ u\nh hnam tru\h năr 1/1/2016. ‘Nau jing tơdrong jang tôch kơ kăl păng đei bơngai tăh hla Kon Tum tơgu\m djru. Bơngai tăh hla lơ\m tơring ‘me\h vă, m^nh trong bơ\ jang ‘lơ\ng hơ iă, tơgu\m ăn kon pơle\i đe\i chă năm khăm ming hơmet j^ jăn ‘lơ\ng hơ iă hloh, ve\i lăng năng tông jơhngơ\m jăn ăn kon pơle\i vă đe\i jăng kiơ\ [lep lơ\m tơdrong er^h kăl đe\i jang kiơ\ mă ‘lơ\ng hơ iă hlo\h. 

Tơblơ\ nơ\r: Amazư\t