Đơ̆ng rŏng kơ sŏng sa tơ̆ drơ̆m kơsơ̆, mŏ H Ninh Êban, oei tơ̆ plei Tà Đốp, xăh Ea Hiu, apŭng Krông Pắk, dêh char Đắk Lắk pơkă kơ đe kon sư hŏk ƀai đang kơ ‘noh tơ gĕch năm tơ̆ hơnih pơm tơlĕch yến sào Quế Loan vă dônh tơpu sem pleng. Tơdrong jang âu tơgŭm sư đei dơ̆ng iŏk yua 6 triệu hlak jên 1 khei, păng đei khăm jơhngơ̆m pran hơnơ̆ng ưh kơ hoach jên 2 ‘măng 1 sơnăm.

“Ĭnh jang tơ̆ âu đei 3 sơnăm bơih, tơ gĕch jang thim ‘ngoăih kơ jơ jang hành chính. Pơting hăm hơdrol ‘noh iŏk yua 3 sơnăm âu ki sơđơ̆ng păng lơ hloh kơ hơdrol, măh jên pơhoach lơ̆m ŭnh hnam. Tơdrong jang âu hiôk yua kơ ĭnh oei lơ̆m rơngơp, ưh kơ măh gleh hrat tŏ hang, kŭm ưh kơ măh mơmat, lăp kăl kơ hơdrin ‘noh hoei bơih”.

Hơdai hăm mŏ H Ninh, đei 3 ‘nu mŏ nai kŭm vang jang dônh tơpu sem pleng tơ̆ hơnih pơm tơlĕch yến sào Quế Loan, tơ̆ xăh Ea Hiu, apŭng Krông Pắch Mă đơ̆ng lăp jang thim tơ̆ gơmăng dăh mă jơ năr rơ hơi, tơdrong jang âu kŭm hơnhăk ăn kơ đe mŏ jên iŏk yua sơđơ̆ng đơ̆ng 5 - 7 triệu hlak jên 1 khei. Oh Lê Bảo Anh Niê, oei tơ̆ plei Roang Dơng, xăh Ea Hiu, ‘nao 16 sơnăm mă lei đĭ đei 3 sơnăm gơh dônh păng tăh hơmet tơpu sem pleng.

 “Ƀơ̆t oei ‘lơ̆p ‘noh ĭnh lăng đang đei mĕ pơtho ‘noh ĭnh hŏk dang 1 giĕng ‘noh ĭnh dônh gơh đĭ bơih. Tơdăh mĕ dônh tơpu sem pleng ‘noh ĭnh gô tơgŭm mĕ dônh sŏk păng dônh kơcheh sem pleng, kŭm đei tŏ sĕt jên vă tuh đak xăng, sa pơgê”.

Anih pơm tơlĕch yến sào Quế Loan yua đơ̆ng klo kăn Mó H’Loan pơm tơ ‘ngla. Mŏ H’Loan rơneh sơnăm 1983, dang ei ‘noh bŏk bŏk pơm kô pơtho tơ̆ hnam trưng hŏk jăl 1 Nguyễn Đức Cảnh, xăh Ea Hiu. Đunh kơ âu 7 sơnăm, lơ̆m kơplăh vei lăng bơngai lơ̆m ŭnh hnam jĭ pơlŏ ăl, mŏ H’Loan băt truh tơdrong bek ‘lơ̆ng păng mŭk drăm đơ̆ng yến sào. Đơ̆ng rŏng kơ chă hơlen găh dôm tơdrong jang pơhlŭ sem pleng, hơtuch sơnăm 2018, klo kăn măr sư pơ̆n tŏk bŏk jên anih mong jên tơmơ̆t jên jang pơm hnam pơhlŭ sem pleng păng hŏk pơhrăm ki thuơ̆t iŏk, pơm tơpu sem pleng. Dăr deh pơjing hơnăn, gơh băt anih tĕch mơdro ‘moi kiơ̆ lơ hơnih roi tơƀôh, pơtrŭt tĕch mơdro, truh sơnăm 2023 tơmam Yến sào Quế Loan hlôi jing tơmam mă blŭng kơ xăh tơring III Ea Hiu iŏk đei 3 hơ nglŏng OCOP. Kŭm lơ̆m sơnăm ‘nâu, mŏ H’Loan tơgoăt hơdai hăm kŏng ti yến sào Thành Dung tơ̆ thị trấn Phước An, apŭng Krông Pắch, vang jang hơdai tĕch tơpu sem pleng kiơ̆ trong tơm tơ̆ anih tĕch mơdro Trung Quốc păng đei tĕch đei tơmam kiơ̆ trong tơm mă blŭng tơ̆ Trung Quốc. Ƀok Trần Ngọc Dũng, Kơdră Anih vei lăng kon pơlei xăh Ea Hiu roi tơbăt: mŏ H’Loan jĭ 1 lơ̆m dôm bơngai kon kông jang hơgei, jĭ đảng viên mơlôh đei lơ tơdrong hơdrin yak tŏk lơ̆m hơtŏk tơiung mŭk drăm ŭnh hnam păng pơm tơdrong jang ăn bơngai jang kơtă hơnih tơ̆ tơring.

“Dang ei kŭm đei 4-5 ‘nu mŏ lăng kăl hơtŏk tơiung choh jang sa kơjăp, tơring tôch kơ bơngơ̆t truh păng pơtrŭt vă kon pơlei kơchăng. Xăh kŭm hlôi tơgoăt hơdai hăm apŭng, hơdai hăm tơgŭm ŭnh hnam Mó H’Loan pơjing tơmam OCOP păng truh dang ei đĭ đei tơchơ̆t đei drơ̆ng ăn. Pơlung pơtrŭt mŏ pơih să tơdrong jang, rim sơnăm, rim jăl khei, lơ̆m dôm jơnŭm kơchơ pơdă tơƀôh kơ apŭng, kơ dêh char ‘noh xăh kŭm pơm gơng tơƀưh hơnhăk tơmam lĕch tơ̆ anih tĕch mơdro tơ̆ ‘ngoăih apŭng, ‘ngoăih dêh char”.

Hŏk pơhrăm tơdrong jang đơ̆ng mŏ H’Loan, dôm jĭt ŭnh hnam tơ̆ xăh Ea Hiu hlôi vang rong păng pơhlŭ sem pleng. ‘Ngoăih kơ hnam sem pleng tơ̆ Đắk Lắk, mŏ H’Loan hlôi pơih dơ̆ng 3 hnam sem pleng nai tơ̆ apŭng Ia Grai, dêh char Gia Lai. Mŏ hơdrin vang tơroi ki thuơ̆t, tơgŭm anih tĕch ăn kơ dôm ŭnh hnam pơm hnam sem pleng păng pơm tơdrong jang hơnơ̆ng ăn kơ 4 ‘nu mŏ bơngai kon kông. Mŏ H’Loan tơroi, chĕp lơ̆m hơkâu 2 kơloăi pham Ê Đê păng Bru-Vân Kiều, mŏ gơh kloh klĕch pơđĭ 2 nơ̆r kơna ƀônh kơ pơma dơnuh hăm đe mŏ oh lơ̆m kơplăh bơ̆jang. Mŏ hơdrin chă hŏk pơhrăm kơdih, chă hơlen lăng dôm tơdrong hlôh vao lơ̆m Internet vă tơmơ̆t yua ăn kơdih kâu hai, pơtho dơ̆ng ăn đe bu ‘meh chă hơlen lăng hai. Mă đơ̆ng tŏk bŏk bơ̆jang tơ̆ lơ̆m anih jang pơtho pơhrăm, mŏ oei tơlĕch tơdrong hơgăt gô hơnơ̆ng pơih să pơm tơlĕch, ming man hnam rong, jang să hloh vă gơh pơm tơdrong jang ăn kơ bơngai.

“Ĭnh tŏk bŏk hơdrin hơnhăk tơmam tŏk 4-5 hơnglŏng, gơh pơm tơdrong jang ăn kơ 12 ‘nu bơngai jang, hơdrin vă tơmam gơh tĕch tơ̆ anih tĕch mơdro ‘lơ̆ng hloh. ‘Meh vă kơdră chĕp kơ̆l tơring hơnơ̆ng bơngơ̆t truh, pơm tơdrong hiôk tơgoăt hơdai, pơtrŭt tĕch mơdro, hơnhăk tơmam lĕch tơ̆ anih tĕch mơdro teh đak đe lơ hloh”.

Dang ei, mưh 3 khei mŏ H’Loan iŏk đei 12kĭ tơpu sem pleng, ‘nao tĕch kơtă ăn kơ dôm anih pơm tơlĕch tơpu sem pleng hơdrih tơ̆ pơlei tơm Hồ Chí Minh, ‘nao pơm tơlĕch jing dôm tơmam pơm ‘lơ̆ng vă tĕch ăn anih tĕch mơdro. Hăm kơjă 30 triệu hlak jên 1 kĭ tơpu sem pleng hlôi pơm rơgoh, 1 sơnăm ŭnh hnam mŏ H’Loan iŏk đei dang 1 ti hlak jên. Ưh khan lăp pơih ăn trong hơtŏk tơiung mŭk drăm kơjăp, tơdrong jang âu oei jing tơƀôh hơdăh ăn tơdrong tơplih ‘nao đon tơchĕng, tơiung pơjing tơdrong jang sa hơgei đơ̆ng kơdih tơring teh mơmat vă pơm pơdrŏng.