Dak Lak: Bơ ngai tăh hla ‘me\h io\k đei tơ drong tơ gu\m lơ\m tơ drong

che\p răk, tơ [ăk vei dôm tơ drong jo\h ayo\ kơ do\ xoang ‘lơ\ng đơ\ng kră sơ\.

Ve\i răk tơ [a\k mong tơdrong oe\i sa joăt joe đơ\ng sơ\ kơ kon kông to\k bo\k jing tơdrong kăl hlo\h tơ\ tơring năm mơ\t oe\i ‘nao. Atu\m hăm tơdrong kơ [a\h kơ [ôch găh mu\k drăm ‘no\h dôm tơdrong hlo#h vao lơ\m oe\i sa jo\h ayo\ joăt joe đơ\ng sơ\ pă gan đe\i lơ vă vang chă pơtho tơbăt ăn jơhnơr kơlo#h. Tơdrong tơroi năr au ch^h tơroi tơbăt hơdăh găh tơdrong ‘nau tơ\ pơle\i Ea Sar, tơring Ea Sar, apu\ng Ea Kar, dêh char Dak Lak.

Plei Ea Sar đei pơ jing sơ năm 2005, mă lơ ‘no\h j^ u\nh hnam jur kơ dih đơ\ng dôm xăh lơ\m apu\ng Ea Kar. Vă je# 10 sơ năm pơ jing mă lei an^h jang, trong, hnam ho\k tam đei tơ le\ch jên man ‘lơ\ng, nhen trong tih lơ\m pơ lei tơ tă trong te\h ngăl, pơ yan phang ‘no\h ‘mui, pơ yan ‘mi ‘no\h trôk, rơ bơ\r yơ yak tôch mơ mat. An^h kon pơ lei ho\k hôp ‘no\h đei man bơih mă lei ưh đei tơ mam kiơ vă pơ gơ\r ngôi pơ chơt ăn hơ io\h lơ\m pơ yan he. Tơ drong mă kon pơ lei tơ tăm hlo\h dang ei ‘no\h j^, tơ drong jo\h hơ ri hơ xoang so xơ\ đ^ vă hiơt hiong đ^ bơih. Khul druh dăm hrei ‘nâu nhen lăp băt truh dôm tơ drong jo\h hơ ri chăl ‘nao, [ai hơ ri te\h đak đe đe\ch. Lơ\m plei lăp đei 1,2 u\nh hnam đei ch^ng chêng yoa me\ [ă yă [ok ‘măn ăn, lơ\m plei lăp đei 2,3 ‘nu bơ ngai gơ\h tôn ch^ng, ưh tôm bơ ngai vă pơ jing khul tôn ch^ng. Kơ lih thoi no\h, lơ\m plei ưh biơh kơ tâng đe tôn ch^ng, dôm tơ drong et xoi, nhen et jur xa [a ‘nao, soi kôch đak, kơ de\h [a… hiơt hiong kiơ\ ‘năi. H’Del Niê tơ roi, o\h ku\m nhen lơ druh dăm lơ\m plei ưh gan băt găh tơ drong jo\h ayo\ kơ do\ xoang so sơ\ bơih: “Găh tơ drong jo\h ayo\ kơ do\ xoang nhôn, o\h ưh gan băt ‘năi, lăp băt dơ\ng đơ\ng chă mơ\ng đe kră pơ đo\u đe\ch, tơ drong juăt so đ^ vă hut hiong đ^ bơih, nhen tôn ch^ng chêng dăh mă tanh brai vai khăn. O|h hơ pơi ‘me\h đei bơ ngai pơ tho tanh brai, đei bơ ngai pơ tho tôn ch^ng, hơ ri kơ bơ ngai Rađe”.

Oei Y Do Niê Kdăm, Bí thư chi đoan plei ăn tơ băt: tơ drong pơ gơ\r ho\k hôp đơ\ng chi đoan oei pơ gơ\r hơ nơ\ng rim khei, mă lei ‘ngoăih kơ tơ le\ch tơ drong jang đoan ‘no\h ưh đei tơ drong nai kiơ dơ\ng vă ăn druh dăm vang jang. Y Do akhan: tơ dăh đe tơ dăm gơ\h tôn ch^ng, re\h t^ng n^ng, hlôm đing năm ‘no\h khul druh dăm gô chơt hơ iă [iơ\ mưh chă pơ gơ\r ho\k hôp: “Hơ pơi ‘me\h dang ei đei bơ ngai kră pơ tho tôn ch^ng, druh dăm tôch ‘me\h ho\k tôn ch^ng, hlôm đing-năm, đing-puốt. Plei nhôn ‘nao pơ jing, ưh đei bơ ngai kră. Nhen plei Tring âu, j^ plei so, đei lơ bơ ngai kră chă pơ tho ăn jơ hnơr đơ\ng ro\ng dơ\ng, yoa thoi no\h đe sư oei vei kơ jăp tơ drong juăt ‘lơ\ng hơ iă đơ\ng sơ\ kơ dơ dre\ch kơ dih”.

‘Nho\ng Y Tri MLô 1 lơ\m hui bơ ngai gơ\h tôn ch^ng tơ\ plei Ea Sar mă lei đ^ đunh bơih ‘nho\ng ưh đei tôn ch^ng, ‘nho\ng ‘me\h pơ tho dôm tơ drong mă kơ d^h kâu gơ\h ăn đe o\h ‘lơ\p ră mă lei ưh đei bu chă pơ gơ\r ăn. Y Tri pơ ngơ\t: “Kiơ\ tơ drong juăt đơ\ng yă [ok sơ\, mưh đei bơ ngai lôch, et soi ‘no\h athei tôn ch^ng, kơ tâng ch^ng ‘no\h đe mih ma duch nă gơ\h băt lơ\m plei đei tơ drong kiơ, sư tơ roi ăn rim bơ ngai băt, mă lei hrei ‘nâu pă đei kơ tâng đe tôn ch^ng bơih. Nhôn [ôh tơ drong tôn ch^ng âu đ^ vă hiơt hiong đ^ bơih, pă đei bơih. Inh hơ pơi ‘me\h Te\h đak tơ gu\m ăn nhôn vă nhôn gơ\h vei kơ jăp dôm tơ drong jo\h ayo\ ‘lơ\ng hơ iă đơ\ng sơ\, athei đei bơ ngai chă pơ tho tôn ch^ng dơ\ng. Yoa ‘nâu j^ tơ drong juăt ‘lơ\ng đơ\ng sơ\.”

Plei Ea Sar đei 105 u\nh hnam, lơ\m no\h đei 49 u\nh hnam tơ nuh, tơ drong erih xa mơ mat tat, chă xa rim năr kơ na nhen hlôi hiơt hiong le# dôm tơ drong jo\h ayo\ kơ do\ xoang, tơ drong juăt ‘lơ\ng đơ\ng kră sơ\. An^h vei lăng jo\h ayo\ kơ do\ xoang, tơ roi tơ băt apu\ng Ea Kar răt ăn Plei 1 sơ mru\k ch^ng chêng mă lei tam mă đei lai yơ io\k tôn, yoa chăl mơ lôh hrei ‘nâu ưh gơ\h tôn, bơ ngai ‘lo\ gơ\h tôn ku\m ưh kơ đei dôm ‘nu ‘năi. Mo\ Võ Thị Hợi, Pho\ plei Ea Sar tơ roi: “Druh dăm, sơ năm mơ lôh tơ\ âu năm ho\k ưh kơ lơ, khul druh dăm pơ gơ\r ho\k hôp ku\m ưh gan chơt ‘năi yoa tơ drong juăt kơ bơ ngai Rađe roi đunh roi hiơt hiong, lơ tơ mam ưh đei ngăl. Rim ‘măng inh pơ gơ\r ăn Plei năm thi lơ\m năr lêh, et xa âu to ‘no\h athei năm tơ\ pơ lei tơm thuê bơ\n hơ kăt, hơ băn ao, đ^ đăng tơ mam vă năm thi.”

Tơ drong hơ pơi ‘me\h đơ\ng mih ma duch nă tơ\ plei Ea Sar, xăh Ea Sar, apu\ng Ea Kar j^ tơ drong hơ pơi ‘me\h đơ\ng lơ bơ ngai oei tơ\ dôm plei hle lơ\m dêh char Dak Lak ‘năi. Khul kơ dră pơ gơ\r tơ ring athei đei trong tơ gu\m ăn kon pơ lei găh bơ ngai pơ tho, jên jang vă chă krao bơ ngai kră pơ tho ăn đe druh dăm sơ năm mơ lôh tôn ch^ng, hlôm đing năm, hơ ri hơ xoang… ‘Nâu j^ tơ drong blu\ng a vă tơ gu\m ăn kon pơ lei vei jăp dôm tơ drong juăt ‘lơ\ng hơ iă đơ\ng kră sơ\ kơ hơ dre\ch kơ dih.