VOV4.Bahnar – Đơ\ng ro\ng hlo\h 9 sơ năm “pơ ma nuh hơ lơ\k hơ le”, ‘nao âu Tơ drong jang man Hnam kơ măy u\nh điên Drang Phôk vă man hlom tơ\ to\k bo\k Pơ gar ‘long te\h đak Yook Đôn, dêh char Dak Lak đei tơ le\ch dơ\ng. Tơ drong ‘nâu tơ [âp lơ nơ\r khă, găn ga đơ\ng lơ pang; kon pơ lei tơ\ tơ ring, kơ dră che\p kơ\l Pơ gar ‘long te\h đak Yook Đôn păng dôm bơ ngai jang khoa ho\k.

Sơ năm 2011, Dơ no\ an^h vei lăng kon pơ lei dêh char Dak Lak drơ\ng nơ\r ăn Công ty tơ mât jên ming man păng Tơ mât yoa kơ măy kơ mo\k ‘nao - TECCO (pơ lei tơm HCM) chih tơ le\ch trong man hnam kơ măy u\nh điên Drang Phôk tơ\ tơ ring bri 430, 431 păng 451, găh tơ ring đei vei lăng tôch kơ jăp kơ pơ gar ‘long te\h đak Yook Đôn. Kiơ\ kơ ‘no\h, gô đei 63 ha bri kơ drơ\ng đei io\k tơ plih vă man hnam kơ măy u\nh điên đei kơ sư\k 26MW, tơ che\ng adrol vă man [ât hơ tuch sơ năm ‘nâu. {ât tơ drong ‘nâu đei tơ roi tơ băt ‘no\h io\k đei lơ nơ\r tơ jră, găn ga đơ\ng lơ pang, blu\ng a ‘no\h j^ Pơ gar ‘long te\h đak Yook Đôn.

An^h vă man Hnam kơ măy u\nh điên Drang Phôk

{ok Huỳnh Nghĩa Hiệp, Pho\ Kơ dră vei lăng pơ gar ăn tơ băt, tơ ring vă man hnam kơ măy âu hlom tơ\ lăm; mưh ăn bơ ngai, gre, kơ măy kơ mo\k chơ tơ mam man ‘no\h [ơm kơ ne# truh tơ drong jang vei lăng bri ‘long. ‘Nâu j^ an^h chăt erih, tih vơ\ kơ lơ ‘long bri kăp g^t nhen ‘long trăk, ca te, kơ nhum, ‘long tơ nơ\ng,… păng lơ sem bri brăh đei lơ\m hla ar [rê, athei vei lăng mă ‘lơ\ng kơ Việt Nam păng apu\ng plenh te\h nhen rôih châu Á, djrang, kie\k, rơ mo bri, m^m, ke\h,… {ok Hiệp pơ ma: “Pơ gar dang ei oei pă m^nh tơ ring kơ drơ\ng âu, lơ\m tơ ring âu đei lơ tơ mam bri brăh tôch kăp g^t. Mă 2 j^ tơ mam drăm sem bri păng ‘long tơ\ âu tôch lơ, lăp đei hơ dro# tơ\ tơ ring âu đe\ch. Tơ ring đei vei lăng tôch kơ jăp âu nhen thoi hơ n^h hơ nâm ăn kon sem bri brăh oei xa, tih vơ\, tơ dăh dang ei đei m^nh tơ drong jang man hnam kơ măy u\nh điên tơ\ âu ‘no\h gô phă pơ đ^ cham char, đak, tơm ‘long je# bơ ne#, găn le# trong yak vih vât đơ\ng xem tơ rong thoi tơ ring to\k bo\k kơ pơ gar ‘long te\h đak ưh pă đei bơih, kơ jă kăp g^t đơ\ng sư gô hiong pơ đ^.”

Ku\m hăm phă le# cham char bri brăh tơ\ Pơ gar ‘long te\h đak Yook Đôn, tơ dăh Hnam kơ măy u\nh điên Drang Phôk đei tơ le\ch man ưh jor gô pơm kơ ne# truh tơ drong erih xa kơ kon pơ lei ju\m dăr kơ ‘no\h. Mă loi j^ kon pơ lei tơ\ xăh Krông Na, apu\ng Buôn Đôn, [ât mă đei lơ kon pơ lei erih xa gơ nơm đơ\ng đak krong Sêrêpôk. Tơ drong bơ\ găn đak krong vă man hnam kơ măy u\nh điên gô pơm kơ ne# truh tơ\ đak yoa, tơ drong jang xa păng ka hơ dang, tơ drong ‘nâu nhen dang găn le# tơ drong erih xa kơ kon pơ lei.

{ok Y Thông Khăm Niê Kdăm, Kơ dră vei lăng kon pơ lei xăh Krông Na tơ roi lơ tơ drong răm đei tơ\ yăn âu mưh man dôm hnam kơ măy u\nh điên tơ\ đak krong Sêrêpôk pơm tơ le\ch. “Tơ\ đak krong âu đ^ đei 7 to\ hnam kơ măy u\nh điên bơih, đon tơ che\ng atu\m đơ\ng kon pơ lei, tơ dăh man hnam kơ măy u\nh điên gơ\h hơ nhăk tơ drong đei yoa ăn te\h đak, vei lăng ‘lơ\ng tơ drong đei yoa ăn kon pơ lei, vei lăng ‘lơ\ng cham char bri brăh, sem char kơ mar, cham char bri brăh ‘no\h jang, tơ dăh ưh ‘no\h le#.”

‘Long bri lơ\m an^h vă man Hnam kơ măy u\nh điên

Ưh lăp hơ dro# dôm bơ ngai jang lơ\m Pơ gar ‘long te\h đak pơ ngơ\t kơ cham char tơ\ âu đei phă pơ răm đe\ch mă dôm bơ ngai jang khoa ho\k lơ ‘măng tơ le\ch nơ\r pơ ma găh tơ drong răm mưh man hnam kơ măy u\nh điên lơ\m pơ gar bri ‘long te\h đak Yook Đôn. Tiến sĩ Trần Thế Liên, Kơ dră An^h vei lăng tơ mam bri brăh akhan: kơ lih yoa tơ drong đei yoa găh mu\k drăm kơ plăh dang ei mă phă pơ đ^ cham char bri brăh đei đei đơ\ng kơ hre\ng sơ năm ‘no\h ưh kơ kăl ôh. Hlo\h kơ ‘no\h dơ\ng, Dak Lak đei 24 to\ hnam kơ măy u\nh điên tih, ie\ đei man păng tơ mât yoa bơih, tơ drong man dơ\ng hnam kơ măy u\nh điên Drang Phok ‘no\h ưh kơ kăl: “Lơ\m hla ar hơ len năng tơ drong răm [ơm truh cham char, hmă hmă dôm tơ ‘ngla tơ mât jên jang ku\m nhen dôm an^h jang hơ nơ\ng tơ blang akhan akhan vă pơ tăm ming dơ\ng ‘long, pơ cho\h tôm đak ăn đak krong păng ưh đei pơ răm yă kiơ mă lei mă tơ pă bơ\n [ôh tơ drong ăn đak ro thoi so ‘no\h ưh pă đei bơih. Yoa thoi no\h, nhôn ưh ‘me\h đei 1 anih yơ, hnam kơ măy u\nh điên yơ pơ răm truh pơ gar ‘long te\h đak oei vei lăng lơ sem bri brăh kăp g^t. Kơ lih yoa hrei ‘nâu tơ ring bri ‘long kơ drơ\ng lăp oei đei pă 2,2 triu ha đe\ch. ‘Nâu j^ an^h vei rong lơ gien ku\m nhen lơ kơ loăi ‘long kăp g^t athei đei trong vei lăng mă ‘lơ\ng, tơ le\ch jên kơ jăp păng ato\k tơ iung sư.”  Tiến sĩ Trần Thế Liên pơ ma thoi no\h.

Pơ gar ‘long te\h đak Yook Đôn xă hlo\h 115.000 ha, hăm hlo\h 80.900 ha găh tơ ring bri athei vei lăng tôch kơ jăp, đei chih tơ mât j^ tơ ring kơ loăi A lơ\m dôm tơ ring vei lăng g^t kăl kơ apu\ng plenh te\h găh cham char bri brăh oei dơ\ng tơ\ hơ năp tơ drong krê kơ đe phă pơ răm, tơ dăh tơ drong jang man hnma kơ măy u\nh điên Drang Phôk đei tơ le\ch. Yoa thoi no\h, dêh char Dak Lak păng An^h jang kơ pal athei hơ len năng mă bre\ tơ\ hơ năp tơ drong ‘me\h tơ plih le# âu.

Hương Lý: Chih

Dơ\ng: Tơ blơ\