VOV4.Bahnar - Đơ\ng sơ năm 2011 tru\h dang ei, vă je# 900 u\nh hnam kon pơ lei tơ\ apu\ng Đức Cơ, de#h char Gia Lai đei asong rơ mo yo\ng kiơ\ rim tơ drong jang vei lanưg sơ đơ\ng tơ drong ar^h sa tơ pôl. Mă lei, yua đơ\ng tơ drong joăt vei rong đơ\ng lơ u\nh hnam kon pơ lei tam mă tro\ [lep, tru\h dang ei, kơ hre\ng to\ rơ mo asong đei lôch dăh mă hiong, kơ so# rơ mo tu\h tam mă lơ. Tơ drong ‘nâu pơm ăn kơ rim tơ drong jang asong rơ mo yo\ng lơ\m tơ ring tam mă hơ to\k io\k yua tơ pă.  

Găh u\nh hnam dơ nu\h hin kơ na lơ\m khei 6 sơ năm sơ\, u\nh hnam mo\ Kpuih H’Tiên, tơ\ Plei Mook Trang, xăh Ia Dom, apu\ng Đức Cơ, de#h char Gia Lai đei asong 1 pôm rơ mo đơ\ng tơ drong jang 135. ‘No\h j^ mu\k drăm đei kơ jă t^h hlo\h, ku\m jing 1 tơ drong hơ me\ng hlo\h vă kơ u\nh hnam yak hlo\h klăih đơ\ng pơ ngot rơ ve\t dơ nu\h hin.

Tơ\ pơ gê, mo\ hơ chăng rơ mo lơ\m mir ăn sa ‘nhe\t. Tơ\ kơ sơ\ H’Tiên pu\h rơ mo bro\k tơ\ hơ drong mă ư\h kơ ăn rơ mo sa thim dôm kơ loăi tơ mam sa kiơ dơ\ng. Ư|h kơ jo# ‘năr to\ ‘mi, rơ mo đei ch^t lơ\m hơ drong pơ gia đei pơm hăm 4 to\ kram tơ\ 4 păh, tơ\ pơ bu\ng đei klơ\p 1 pôm [ao kak hơ tăng , jum dăr ư\h kơ đei chă pe\ng găn. Rơ mo yua thoi no\h mă đoa ư\h kơ sa lơ\m dôm năr to\ ‘mi tơ pl^h, hơ kâu kơ ke\ hơ kong, pă ke\ đang kơ ‘no\h lôch. Tơ drong hơ pơi ‘me\h klăih đơ\ng dơ nu\h hin đơ\ng u\nh hnam mo\ H’Tiên pơ chăh pơ che\h bơ\ih: “Đei asong rơ mo 1,2 năr ‘no\h ^nh ăn rơ mo mơ\t lơ\m mir, đơ\ng ro\ng kơ ‘no\h [o#h sư j^, ‘no\h ăn bro\k tơ\ hnam dơ\ng. Thú y [et pơ gang, klăih bơ\ih, ‘no\h ăn dơ\ng mơ\t lơ\m mir, mă lei sư j^ dơ\ng. 1,2 năr đơ\ng ro\ng rơ mo lôch. Mă lơ vei rơ mo ‘no\h j^ hơ chăng kư\ kă đe\ch, ar^h sa mơ mat tat kơ na ư\h kơ đei jơ rơ vơn vei lăng rơ mo ‘lơ\ng đei, rơ mo roi ‘năr roi ư\h kơ jăng, hơ nhăk tru\h tơ drong rơ mo lôch. Đei pơm hơ drong, mă lei chă pơm pơ gia đe\ch, pe\ng hăm [ao kak vă ve\h ver kơ pơ yan ‘mi. Ku\m ‘me\h đei hơ drong ‘lơ\ng vă kơ rơ mo hoei kơ to\ ‘mi ră, mă lei mơ mat tat de#h, ư\h ke\ bơ ngơ\t đei”.

Đơ\ng sơ năm 2011 tru\h dang ei, vă je# 900 u\nh hnam dơ nu\h hin apu\ng Đức Cơ đei asong rơ mo kiơ\ Tơ drong jang 135 păng tơ drong jang vei lăng sơ đơ\ng tơ drong ar^h sa tơ pôl đơ\ng An^h pơ gơ\r jang Tây Nguyên. Hơ drol kơ pơ jao ăn kơ tơ ring, kơ so# rơ mo âu adoi vei lăng sơ đơ\ng 3 tơ drong kăl: tam mă tru\h 1 sơ năm, loi 110 k^ păng đei [et rim kơ loăi pơ gang vắc-xin tang găn j^ kăl. Kiơ\ kơ an^h jang pơ tru\h asong, ‘no\h hăm tơ drong kăl âu, tơ dăh đei vei lăng ‘lơ\ng, ‘no\h đơ\ng ro\ng 1 sơ năm, rơ mo gơ\h tu\h. Mă lei, đơ\ng ro\ng 5 sơ năm io\k rơ mo asong kiơ\ tơ drong jang 135, lơ\m apu\ng ‘nao đei 134/811 to\ rơ mo đ^ tu\h, kơ hre\ng to\ rơ mo nai đ^ lôch dăh mă hiong.

Kiơ\ kơ [ok Phan Đình Hải, Kơ dră an^h jang vei lăng găh cho\h jang sa păng hơ to\k tơ iung tơ ring tơ rang apu\ng Đức Cơ, đei 2 tơ drong tơm hơ nhăk tru\h tơ drong rơ mo đei asong kiơ\ rim tơ drong jang đei tơ jur. Mă 1, kon pơ lei u\nh hnam dơ nu\h hin, mă loi ‘no\h j^ u\nh hnam bơ ngai kon kông tam mă băt trong vei lăng rơ mo. Hơ dai hăm ‘no\h, tơ drong joăt kơ vei hơ chăng rơ mo kư\ kă, ư\h kơ đei tơ drong vei lăng đơ\ng kon bơ ngai pơm ăn kơ rơ mo [ônh kơ đei hiong, dăh mă sa [ơm tơ mam sa hl^ch pơm ăn ư\h kơ ‘lơ\ng tru\h jơ hngơ\m jăn kon tơ rong. {ok Phan Đình Hải, Kơ dră an^h jang vei lăng găh cho\h jang sa păng hơ to\k tơ iung tơ ring tơ rang apu\ng Đức Cơ pơ ma:“ Kon pơ lei vei hơ chăng tơ\ j^h đak glung, mă 1 ‘no\h j^ hiong, đang kơ ‘no\h đei rơ mo ‘no\h hoch, đei rơ mo ‘no\h hơ l^h trôm, đei rơ mo ‘no\h sa bơ\n kơ du\ng chai, kơ đo\h [um [lang ‘no\h rơ mo đoa vei hơ chăng. Găh lơ ‘no\h j^ pơ pông klak ‘no\h rơ mo sư lôch. Hmă hmă ‘no\h rơ mo đei ‘lơ\ng đơ\ng 1 tạ 3 tru\h 1 tạ 4 ‘no\h j^ 1 năm đơ\ng ro\ng ‘no\h sư tu\h bơ\ih. Mă lei đei 1.2 to\ rơ mo [ơ\t asong ư\h kơ hơ to\ băl. U|nh hnam kon pơ lei kon kông ‘no\h ku\m tam mă tơ re\k tru\h, rơ mo ‘nao ư\h kơ sa, mă lei tơ roi tơ băt ăn kơ thú y tơ\ tơ ring ư\h kơ tơ tom, hơ nhăk tru\h rơ mo j^ ư\h jăng, lơ năr bơ\ih mă ‘nao tơ roi tơ băt ăn.”

Asong rơ mo yo\ng ăn kơ u\nh hnam dơ nu\h hin ‘no\h j^ tơ drong jang ‘lơ\ng hơ dăh. Yua kơ rơ mo ‘no\h j^ kon tơ rong hơ nhăk ăn io\k yua sơ đơ\ng, [ônh kơ vei lăng dơ\ng, tro\ [lep hăm tơ drong joăt vei rong đơ\ng kon pơ lei jang chu\n mir, mă loi ‘no\h j^ kon pơ lei tơ ring bơ ngai kon kông. Mă lei, vă tơ drong jang âu tơ pă đei hơ to\k io\k yua, tơ gu\m ‘lơ\ng ăn tơ drong jang sut pơ ngot rơ ve\t, tơ jur dơ nu\h hin, ‘no\h mă hơ drol, tơ drong jang tơ roi tơ băt tơ pl^h đon hlo#h vao, đon tơ che\ng, trong jang đơ\ng kon pơ lei lơ\m vei rong kon tơ rong athei đei lăng kăl. {ok Kpă Đô, Kơ dră an^h vei lăng hơ dre\ch kon kông de#h char Gia Lai pơ ma: “ An^h jang vei lăng te\h đak gô vang atu\m hăm khu\l kang [o# thú y jang hơ dai mă kơ jăp hăm khu\l joăt jang tơ\ apu\ng vang pơ tru\t cho\h jang sa, pơ tru\t vei lăng bri ‘long, pơ tru\t jang ka hơ dang gô tơ roi tơ băt ăn kơ kon pơ lei tơ drong hlo#h vao, trong vei lăng vă pơm liơ đei io\k yua, vă sut pơ ngot rơ ve\t tơ jur dơ nu\h hin ăn kơ kon pơ lei.”

Thuem tơ nlơ\