Tơdrong hơiă blŭng a mưh truh tơ̆ plei Pông, xăh Chư A Thai, dêh char Gia Lai ‘nŏh jĭ rông ƀrông tôch ‘lơ̆ng ƀât tŏk bŏk pơlei. Jŭm dăr ‘nŏh jĭ lơ hnam kơjung kơjăp ‘lơ̆ng kơ kon pơlei Bahnar. Trong lơ̆m pơlei đei tuh yâu hăk, man bê tông kơjăp ‘lơ̆ng, pơm đơ̆ng pơlei truh tơ̆ chŭn na, mir roh. Ƀok Đinh Pơr ‘nao hao gre công nông brŏk đơ̆ng mir, tơroi: hnam ƀok đei 8 tŏ rơmo, hăm 2 ha chŭn mir, jang xa đei iŏk yoa sơđơ̆ng ‘lơ̆ng.

“Hrei arih xa bơ̆n kŭm ‘net ƀiơ̆ bơih, pơ ‘năh jang đei ƀa tôch lơ. Hơdrô̆ hnam bơ̆n dâu kŭm pôm păi mơ̆n, ưh pă đei pơngot nhen sơ̆ bơih. Sơ̆ chă xa bơ̆n hơƀo, xa ‘nhot kư̆ kă đĕch, hrei ‘nâu đei ƀa bơih. Đĭ đăng kon sâu đei hŏk ngăl, hnam hŏk jê̆ dâu đĕch. Kŭm đei kon mon hŏk rơgei năm hŏk tơ̆ Gia Lai ti...” Ƀok Đinh Pơr tơroi thoi noh.

Ngôi tơ̆ hnam ƀok Đinh Mlanh jê̆ rông pơlei. Tơ̆ cham ming tôm kơmăy choh jang, phŏng pơgang vă hơmet ăn pơyan jang ‘nao. Hnam ƀok đei 3ha teh pơtăm ƀum, kơtao, rong 16 tŏ rơmo, 3 tŏ kơpô păng rong nhŭng iĕr hai. Gơnơm băt trong jang xa, arih gơ̆h ‘mơ ‘met hai kơna unh hnam ƀok jing unh hnam đei ƀôh tơ̆ plei Pông. Ƀok Đinh Mlanh tôch hơiă pơma: “Tơring nhôn ‘nâu, sơ̆ jĭ tơring kăn kư̆, đei hơyăt puh vang nhôn jur tơ̆ trong glung sŭng, nhôn ưh kơ chiu, hơnơ̆ng oei tơ̆ âu jang kăch mang. Đơ̆ng rŏng kơ yai phŏng ‘nŏh jang xa, arih xa tơ̆ âu, ưh đei kiơ̆ Fulro kiơ, lăp adrin choh jang, rong kon tơrong đĕch. Sơ̆ nhôn arih xa kŭm tơnap, hrei đei teh đak tơgŭm chă tŏk iŏk jên, ƀơk ăn rơmo, bơbe vă kon pơlei rong, jang xa; đang kơ ‘nŏh tơgŭm pơm trong bê tông lơ̆m pơlei, chă yak vih vât, chơ chuĕn tơmam tôch hiôk, jang xa roi đei ƀiơ̆ nhôn dang ei”.

Gơnơm đei teh đak tơtăm, kon pơlei đei tơgŭm bơ̆n hơdrĕch kon yŏng, đei tŏk iŏk jên hăm jên kon tŏ sĕt vă jang xa, rong kon tơrong kơna tơdrong arih xa kơ đe mih ma duch nă roi tŏk ‘lơ̆ng. Khul drŏ kăn xăh Chư A Thai kŭm adrin pơtho tơƀôh ăn đe mŏ oh trong ‘mơ ‘met jên, oei xa ưh đei brăh brư, pơhuach kư̆ kă. Lăp 1 sơnăm đei unh hnam mong đei truh 25 triu, hnam tŏ sĕt hlŏh ‘nŏh kŭm đei 8 triu hlak jên. Duch Byơnh – 1 ‘nu bơngai oei tơ̆ plei Pông tơroi, gơm pơnam choh jang păng gơ̆h mong jên, kơna tơdrong arih xa kơ kon pơlei roi tŏk ƀiơ̆. Pơtih gia nhen unh hnam mŏ Siu H’Oan đei 1,5 ha teh pơtăm ƀum, 8 sao chŭn na, rong truh mơjĭt tŏ rơmo, jing unh hnam đei ƀôh lơ̆m pơlei.

Duch Byơnh pơma: “Nhôn jang lơ̆m Khul drŏ kăn, hơnơ̆ng chă tơgŭm băl jang xa, jang ăn bu nhôn khan ăn mai oh năm jang đĭ đĭ. Inh ƀôh đe ‘lơ ‘lơ̆p hrei ‘nâu jang xa gơh ngăl, jăh sơ̆ ‘nei băt đơ̆ng yơ. Hrei ‘nei ‘lơ̆p ră mă lei gơ̆h jang xa, jang ƀum dăng, jang kơtao, jang lơ tơdrong. Jang kiơ kŭm đei ƀiơ̆ kơ sơ̆ tơpă. Bơnê kơ ‘lơ ‘lơ̆p gơ̆h jang xa, kiơ̆ kăch mang pơtho tơpă ‘lơ̆p hrei.”

Ƀok Đinh Tuy – Ƀok pơgơ̆r plei Pông tơroi, pơlei đei vă jê̆ 150 unh hnam, hăm dang 700 ‘nu bơngai, mă lơ ‘nŏh jĭ bơngai Bahnar. Tơdrong arih xa lơ̆m pơlei đei tơplih ‘lơ̆ng iŏk đơ̆ng dêh char Gia Lai tơlĕch tơdrong jang pơjing pơlei tơring tơrang ‘nao tơ̆ tơring kon kông đơ̆ng sơnăm 2017. Lơ̆m noh plei Pông đei xăh Chư A Thai, apŭng Phú Thiện (so), dêh char Gia Lai rơih jang pơlong năng, hăm đon pơhnŏng jing pơlei tơring tơrang ‘nao ‘lơ̆ng rŏ. Dôm kueng kon pơlei oei xa lơ̆m pơlei đei chĕng hơmet ‘lơ̆ng hơiă. Trong, unh điên, anih pơtruh đak rơgoh... đei man kơjăp ‘lơ̆ng. Kon pơlei adrin pơtăm ‘long jŭm dăr rông, anih hŏk hôp kơ pơlei, pơjing đei um ai ‘nao ‘lơ̆ng rŏ ăn plei Pông hrei ‘nâu.

Ƀok Đinh Tuy pơma: “Plei nhôn đei teh đak tơlĕch jên man ăn trong, unh điên, hnam trưng đei tôm, tơdrong arih xa kơ kon pơlei ưh pă đei pơngot rơvĕt, tơngiĕt găng bơih. Kon sâu đei năm hŏk tôm. Bơnê kơ Đảng, teh đak pơngơ̆t ăn pơlei pơla, tơlĕch jên pơm trong ăn Plei Pông nhôn, tơdrong arih xa kŭm hiôk ƀiơ̆ kơsơ̆ bơih. Đơ̆ng âu truh ning mônh kơnh, pơlei jang vă kơ ‘lơ̆ng, mât 1 ƀơ̆r đon, kiơ̆ Đảng, Teh đak, pơjing tơdrong arih xa unh hnam hiôk chơt, pơlei pơlei mĭnh jơhngâm, arih xa ‘lơ̆ng liĕm.”

Plei Pông (xăh Chư A Thai, dêh char Gia Lai) hrei ‘nâu hlôi đei tơplih ‘nao ‘lơ̆ng rŏ, đei ƀôh, ‘lơ̆ng liĕm. Trong bê tông rơgŏh ‘lơ̆ng, hnam kơjung pơm tih rŏ, tôch kơjăp, chŭn na, mir pơgar jing ‘lơ̆ng tơƀôh hơdăh tơdrong tơplih ‘nao tôch hơiă tơ̆ tơring kăn kư̆ sơ̆. Đơ̆ng Đảng, teh đak pơngơ̆t ăn kŭm hăm tơdrong mât 1 ƀơ̆r đon, adrin choh jang xa đơ̆ng kon pơlei Bahnar, plei Pông dar dĕh yak tŏk, jing pơlei ‘lơ̆ng rŏ lơ̆m tơdrong jang pơjing tơring tơrang ‘nao.