VOV4.Bahnar - Tơ drong hơ le\nh pơ dăr, te\ch mơ dro bơ ngai, mă loi j^ dro\ kăn păng đe hơ io\h hlôi jing tơ drong tôch tơ to\ tơ\ lơ tơ ring. Tơ\ de#h char Gia Lai, Ko\ng an de#h char Gia Lai ‘nao phă đei 1 tơ drong hơ le\nh pơ dăr ăn dro\ kăn năm jang tơ\ te\h đak đe kiơ\ đơ\ng pơm kơ dranh ăn đe io\k u\nh om, ro\ năng đei hloi tơ drong te\ch bơ ngai. Kăl pơ ma ‘no\h, bơ ngai đei đe hơ le\nh pơ dăr lơ\m tơ drong ‘nâu ‘no\h j^ đe dro\ kăn kon kông tơ\ tơ ring atăih yăih. Hăm tơ drong vang jang đơ\ng lơ an^h jang kơ pal, lăp đơ\ng ro\ng 1 khei ‘năr, đ^ đăng dro\ kăn âu đei vih dơ\ng hăm u\nh hnam đe sư. Mă đơ\ng tơ\ Gia Lai ‘măng mă blu\ng ‘nao chă [ôh păng phă đei tơ drong hơ le\nh pơ dăr ăn dro\ kăn năm jang tơ\ te\h đak đe, mă loi hăm kon pơ lei kon kông tơ\ tơ ring atăih yăih, mă lei ‘nâu j^ tơ drong tôch krê, kăl kơ đei đon kơ chăng.

 Hnam kơ jung kơ u\nh hnam oh Đinh Thị Hiền (rơ neh sơ năm 1999), bơ ngai Bahnar, oei tơ\ Plei Broch, xăh Đông, apu\ng Kbang dôm năr âu ki sơng lơ kon pơ lei năm ngôi, pơ lung păng hmach chơt hơ iă. Hơ dru\h păh iung 17 sơ năm âu ‘nao bro\k oei hơ dai hăm u\nh hnam đơ\ng ro\ng hlo\h 1 khei đei 2 ‘nu dro\ kăn hơ le\nh pơ dăr ba năm tơ\ te\h đak Trung Quốc. Hiền tơ roi tơ băt, dang to\k bo\k khei 9, kiơ\ đơ\ng 2 ‘nu bơ ngai joăt oei hơ dai lơ\m xăh hơ năn ‘noh j^ Đinh Thị Lại, oh drơ\ng nơ\r năm tơ\ Hà Nội jang thuê hăm jên khei tôch kơ lơ ‘no\h j^ 15 triệu hlak jên 1 khei. Mă lei, o\h đei dôm bơ ngai năm ba tơ\ te\h đak Trung Quốc. Tơ\ âu, dôm bơ ngai ba o\h tơ [ơ\p 1,2 ‘nu dro\ nglo Trung Quốc vă kơ dranh pơm klo mă lei o\h pơ jăng ngăl păng pơ kue\l bro\k tơ\ hnam mă lei ư\h kơ gơ\h. Băt kơ hơ le\nh bơ\ih, Hiền phuăng kơ đon mơng điện thoại đơ\ng 1 ‘nu bơ ngai ch^h tơ roi ăn kơ u\nh hnam:  

“{ơ\t blu\ng 2 ‘nu dro\ kăn chông năm tơ\ Hà Nội, akhan ‘no\h năm jang, an^h ‘no\h Hà Nội. Mă lei ‘no\h 2 ‘nu măr sư chông ba năm tru\h tơ\ Trung Quốc hloi. Mon mơng điện thoại đơ\ng 1 ‘nu bơ ngai Trung Quốc păng ch^h tơ roi ăn kơ u\nh hnam. Ch^h tơ roi ‘no\h “ nhôn đei ba năm tơ\ Trung Quốc bơ\ih, đe hơ le\nh bơ\ih, do\ng nhôn lăng”.

{ă o\h Đinh Thị Hiền, [ok Đinh Hiếc blo\k dơ\ng, [ơ\t io\k đei tơ roi kon đei hơ le\nh te\ch tơ\ Trung Quốc, pơ đ^ u\nh hnam [ok tôch kơ bơ ngơ\t. Lăp lơ\m gơ măng io\k đei tơ roi, ư\h bơ ngơ\t kơ ‘mi t^h kial jăng, [ok hao gre hon đa tơ păt hlo\h 50km vă tơ roi tơ băt tơ drong âu ăn kơ Ko\ng an apu\ng Kbang. Pu\n ai ‘no\h lăp đơ\ng ro\ng hlo\h 10 năr, hăm tơ drong hơ drin mơ\t jang đơ\ng an^h jang ko\ng an, kon dro\ kăn [ok hlôi đei bro\k oei hơ dai hăm u\nh hnam:

“Kơ tơ\ng tơ roi akhan ‘noh j^ kon dro\ kăn đei năm kle\ch Trung Quốc, vă te\ch mon bơ\ih ‘noh ^nh tôch kơ bơ ngơ\t. &nh năm tơ\ Ko\ng an apu\ng, tơ [ơ\p dôm đe ma ko\ng an apu\ng đang kơ ‘no\h tơ [ơ\p 2 ‘nu bơ ngai ‘no\h hloi. Đơ\ng ro\ng kơ ‘no\h, kon ^nh gơ\h bro\k tơ\ hnam, ^nh chhôk de#h”.  

Tơ\ apu\ng Kbang, ku\m đei pơ hlu\, hơ le\nh ăn năm tơ\ Trung Quốc oei đei 6 ‘nu dro\ kăn, hơ dru\h păh iung ‘nai ‘no\h j^ yă Đinh Thị Én (rơ ne\h sơ năm 1963), mo\ Đinh Thị Bin (rơ ne\h sơ năm 1980), păng đe oh Đinh Thị Huyền (rơ ne\h sơ năm 1993), Đinh Thị Hậu (rơ ne\h sơ năm 1996), Đinh Thị Hanh (rơ ne\h sơ năm 2000), Đinh Thị Diên (rơ ne\h sơ năm 2001). Kiơ\ pơ tôch dăr hơ len blu\ng a đơ\ng Ko\ng an de#h char Gia Lai, pơ đ^ 7 ‘nu dro\ kăn âu tă kơ pơ hlu\, hơ le\nh pơ dăr yua đơ\ng 1 gru\p ngăl. Lơ\m no\h, đei Nguyễn Thị Hạnh păng Đinh Thị Lại ku\m rơ ne\h sơ năm 1972 păng ku\m oei hơ dai tơ\ Plei Muôn xăh Kông Bờ La, apu\ng Kbang; Lương Thị Hồng (rơ ne\h sơ năm 1971, đ^ chă klo bơ ngai Trung Quốc păng oei sa tơ\ te\h đak buăl). Hồng j^ bơ ngai tơ le\ch tơ drong, pơ jing trong jang păng pơ gơ\r vă ăn 7 ‘nu dro\ kăn bơ ngai kon kông oei tơ\ apu\ng Kbang kơ dâu kle\nh glăi năm tơ\ te\h đak Trung Quốc. Oei Hạnh păng Lại ‘no\h j^ bơ ngai pơ hlu\, ăn bơ ngai đei răm năm tru\h tơ\ ‘măng jang sơ lam Móng Cái đang kơ ‘no\h pơ jao ăn kơ Hồng. Tơ drong pơm glăi pơ hlu\, hơ le\nh pơ dăr đơ\ng dôm bơ ngai âu tôch kơ [ônh hiôk yua kơ Đinh Thị Lại ‘no\h j^ bơ ngai lơ\m tơ ring, đei tơ drong pơ vei joăt băl hăm dôm bơ ngai răm âu.  

Tru\h dang ei, hăm tơ drong mơ\t jang đơ\ng Ko\ng an de#h char Gia Lai păng Ko\ng an apu\ng Kbang, pơ đ^ 7 ‘nu dro\ kăn bơ ngai kon kông oei tơ\ xăh Đông đei đe pơ hlu\, hơ le\nh pơ dăr ăn năm tơ\ Trung Quốc đ^ bro\k hơ lơ\k tơ\ hnam oei hơ dai hăm u\nh hnam. Găh khu\l kơ dră tơ ring to\k bo\k pơ gơ\r krao hơ vơn, tơ roi tơ băt vă sơ đơ\ng tơ drong lơ\m tơ pôl păng hơ to\k đon kơ chăng ăn kơ kon pơ lei. Yă Nguyễn Thị Liên, Pho\ kơ dră an^h vei lăng kon pơ lei xăh Đông, apu\ng Kbang, de#h char Gia Lai, tơ roi tơ băt:

 “Ding tru\h jơ năr âu, kon pơ lei lơ\m dôm pơ lei đ^ sơ đơ\ng đon tơ che\ng păng đe o\h đ^ bro\k hăm u\nh hnam păng hrei ‘nâu đon tơ che\ng đơ\ng dôm đe o\h đ^ sơ đơ\ng bơ\ih. Kiơ\ đơ\ng tơ drong ‘nâu, Khu\l kơ dră tơ ring ku\m athei kon pơ lei, mă loi ‘no\h j^ kon pơ lei kon kông ‘ne\ kơ lui lơ\m dôm bơ ngai ư\h kơ joăt păng mă khan đơ\ng jing bơ ngai joăt ‘no\h đe sư pơ hlu\ năm jang dôm tơ drong jang đei jên lơ mă bơ\n tam mă ‘no\h ‘ne\ lui kiơ\. Tơ dăh [o#h dôm bơ ngai ư\h kơ joăt năm mơ\t lơ\m pơ lei vă hơ vơn, tơ roi tơ băt đe o\h năm jang sa hơ tăih ‘no\h athei tơ roi ăn kơ khu\l kơ dră tơ ring.”

Ơ m^h ma duch nă păng bôl buăl, mă đơ\ng tơ\ Gia Lai ‘nao lăp ‘măng mă blu\ng chă [o#h păng rôp đei bơ ngai hơ le\nh dro\ kăn năm jang tơ\ teh đak đe, mă lei ‘nâu oei jing tơ drong kăl kơ chăng, mă loi ‘no\h j^ hăm kon pơ lei kon kông tơ ring hơ tăih hơ to\.   

Thuem tơ blơ\