VOV4.Bahnar – An^h tơm vei lăng găh jang pơ gang ‘nao pơ gơ\r Hop ako\m găh tơ drong răm đơ\ng tơ drong io\k yua hơ lăk [ier, sek phak păng hơ met pơ nhu\l hơ lăk đei methanol lơ. Tơ\ hop ako\m, rim nơ\r tơ gop pơ ma hơ dăh, tơ drong vei lăng pơm tơ le\ch, te\ch mơ dro hrei ‘nâu oei lơ ư\h kơ ‘lơ\ng. Mă loi ‘no\h j^ [ơ\t dôm bơ ngai joăt jang pơ gang păng Khu\l ạng vei lăng bơ ngai răt yua akhan đei tơ drong tu\h hrau kôn methanol hăm đak [lăng vă jing hơ lăk, mă lei bơ ngai tang măt An^h tơm vei lăng găh mơ dro sa ‘no\h akhan tam mă chă [o#h đei tơ drong ‘nâu.

Tơ\ hơ năp tơ drong pơ nhu\l yua đơ\ng huch [ơm hơ lăk đei kôn Methanol lơ to\k bo\k roi to\k, [ok Nguyễn Phú Cường, Kơ dră An^h jang Khoa ho\k kơ măy kơ mo\k, An^h tơm vei lăng mơ dro sa akhan, dôm bơ ngai pơ nhu\l kơ hơ lăk âu ki yua đơ\ng huch lơ de#h hnang, kơ so# Methanol mong ako\m lơ\m hơ kâu jăn hơ drol ‘no\\h hlo\h tơ drong ăn phep. Yua kơ, lơ\m hơ lăk đei hơ găt ‘lơ\ng ku\m oei đei to\ se\t Methanol kiơ\ tơ drong hơ găt. {ok Nguyễn Phú Cường tơ roi hơ dăh:

“Ư|h kơ đei hơ lăk tu\h hrâu đơ\ng kôn Methanol, ư\h kơ đei tu\h o#h yua kơ Methanol tôch kơ măk, athei răt tơ mơ\t đơ\ng te\h đak đe ‘mơ\i. Methanol ‘no\h j^ pơ gang hoă chơ\t đei vei lăng. Rim an^h jang mơ dro sa răt tơ mơ\t Methanol athei tơ roi tơ băt.”

Mă lei, lơ bơ ngai joăt jang pơ gang tơ roi tơ băt, pơ tôch hơ len lăng hăm dôm bơ ngai j^ pơ nhu\l hơ lăk khei ‘năr tơ je# âu ăn [o#h, kơ so# kôn Methanol lơ\m pham lơ hlo\h dôm j^t, kơ hre\ng, [ơ\t lăp rơ bâu ‘măng kơ so# ăn phep. Tơ drong ‘nâu ăn [o#h, hơ lăk athei đei tu\h pơm đơ\ng kôn ko\ng ngiêp Methanol. Dôm kơ loăi hơ lăk âu đei te\ch hăm kơ jă re\h kơ na pă jor tu\h pơm hơ lăk đơ\ng kôn ko\ng ngiêp răt tơ mơ\t ôn, re\h jên.

M^nh ‘nu bơ ngai pơ nhu\l kơ hơ lăk to\k bo\k đei hơ met tơ\ hnam pơ gang viện Bạch Mai

Vang tơ che\ng lei lăi ‘nâu, [ok Nguyễn Mạnh Hùng, Pho\ kơ dră Jơ nu\m vei lăng bơ ngai răt yua tơ roi tơ băt:“Tơ drong yua kôn ko\ng ngiêp Methanol pơm jing hơ lăk, ro\ khan dang ei ‘nao chă [o#h lei. Đunh kơ âu dôm sơ năm, bơ\n kơ măy kơ mo\k kơ tơ\ng ang hlôi tơ roi tơ băt, mă loi ‘no\h j^ tơ\ Nghệ An, đe te\ch lơ\m tơ nô, te\ch măk ai, dôm yơ ku\m đei, tơ mam Methanol đơ\ng Trung Quốc.”

Tơ drong kăl kơ bơ ngơ\t ‘no\h j^ dang ei an^h jang kơ pal păng rim tơ ring tam mă vei lăng đei tơ drong pơm hơ lăk đơ\ng kôn ko\ng ngiêp Methanol, ku\m nhen tam mă vei lăng đei hơ lăk pai lơ\m rim u\nh hnam. {ok Nguyễn Văn Việt, Kơ dră Jơ nu\m jang găh tơ drô, [ier, đak ‘ngam Việt Nam akhan:

“ &nh tơ che\ng tơ drong tơm pơm ăn pơ nhu\l hơ lăk Methanol roi to\k ‘no\h j^ yua đơ\ng đe pơm hơ lăk đơ\ng kôn Methanol păng athei đei trong jang vei lăng... Gie\ng hơ drol đei năm hôp tơ\ Ninh Bình (m^nh lơ\m dôm de#h char dơ\ng hơ drol lơ\m te\h đak găh pơm tơ le\ch hơ lăk pai kơ d^h). De#h char tơ roi tơ băt đei 2.500 an^h pơm tơ le\ch hơ lăk chă pai kơ d^h mă lei ‘nao asong đei 6 hla ar phep đe\ch. {lep tơ pă vei lăng hơ lăk chă pai kơ d^h, pơm tơ le\ch lơ\m kon pơ lei to\k bo\k đei tơ drong pă”. 

Kiơ\ kơ [ok Nguyễn Viết Tiến, Pho\ kơ dră An^h tơm vei lăng găh tơ drong jang pơ gang, sơ\, tơ drong pơm kôn Methanol vă yua lơ\m tơ drong jang kơ măy kơ mo\k, athei tăh kơ chơ\t jơk-mê-thy-len, pơm kơ mâu jơk vă lăng băt hăm hơ lăk pai kơ d^h. Mă lei dang ei, tơ drong ‘nâu ư\h pă đei pơm kiơ\ dơ\ng bơ\ih, kơ na tôch kơ [ônh hơ nhăk tru\h tơ drong io\k yua kư\ kă, tơ mơ\t hơ lăk methanol lơ\m te\ch mơ dro hrâu hăm hơ lăk huch:

“Hrei ‘nâu, kôn ko\ng ngiêp Methnol đei tăh vă pơm keo, véc-ni, mă lei yua kơ yua kơ loăi kôn âu glăi kơ na pơm ăn pơ nhu\l, lôch bơ ngai. Vei lăng tơ drong ‘nâu găh An^h tơm vei lăng mơ dro sa”.

{o#h hơ dăh, tơ drong vei lăng pơm tơ le\ch hơ lăk oei ư\h kơ ke\ tơ răn hlôi tơ gu\m ăn dôm bơ ngai ư\h kơ đei jơ hngơ\m đon ‘mêm, kơ dâu kiơ\ sa yua, pơm dăh mă te\ch kơ loăi hơ lăk đơ\ng kôn Methanol pơm pơ nhu\l ăn bơ ngai huch.  

Hơ lăk ư\h kơ băt hơ dăh đơ\ng yơ pơm tơ le\ch đei An^h jang vei lăng găh jang pơ gang Hà Nội chă [o#h

Lăp jo# đơ\ng ro\ng kơ Têt nguyên đán tru\h dang ei, tơ\ Hà Nội păng Lai Châu đ^ đei tru\h kơ hre\ng ‘nu bơ ngai pơ nhu\l kơ hơ lăk methanol, lơ\m no\h to\ se\t hlo\h 18 ‘nu lôch. Kiơ\ ch^h jo# đơ\ng An^h vei lăng rơ go\h tơ mam sa ( An^h tơm vei lăng găh jang pơ gang), 10 sơ năm âu ki, lơ\m te\h đak đei 382 ‘nu bơ ngai đei pơ nhu\l yua đơ\ng huch hơ lăk ư\h kơ sơ đơ\ng, pơm 98 ‘nu lôch. Vă đ^ đăng ‘no\h j^ yua đơ\ng huch hơ lăk ư\h kơ băt đơ\ng yơ pơm, ư\h kơ đei asong hla ar sơ kơ\t hơ dăh tơ drong ‘lơ\ng đơ\ng tơ mam păng hơ lăk đei te\ch tơ\ rim an^h mơ dro et sa, an^h  te\ch tơ mam ie\ le\h, te\ch tơ\ trong dăh mă yua đơ\ng bơ ngai huch chă pơm kơ d^h. Lơ\m no\h, kơ so# bơ ngai lôch yua đơ\ng hơ lăk đei Methanol lơ đei lơ hlo\h, vă je# 50%. 

Thuem tơ blơ\