HƠMET KRANG EH

---------------------------------

Hrang eh ‘no\h kơ yuơ ư\h kơ ‘lơ\ng hơ iă lơ\m klak. Tơdrong tơm pơm ăn krang eh kơ yuơ bơ\n so\ng sa ư\h kơ tro\ [lep păng ư\h chă yơ yak au to. Mă đơ\ng ư\h khan m^nh tơdrong j^ hli hlơt mă le\i hăp pơm ăn kơ bơ\n tôch j^ mơ hoal păng ư\h kơ hiôk lơ\m akau jăn. Tơdrong tơroi “Nơ\r pơtho khan đơ\ng [ok thây pơgang” gie\ng au, nhôn tơroi găh m^nh [ar trong tang găn hơlau păng tơgu\m ăn ming hơmet j^ krang eh:

Dôm trong hơ met ^ch krang ‘lơ\ng ‘no\h j^ sa lơ kơ chơ\t prai:

Trong ‘lơ\ng hlo\h vă tơ mơ\t dơ\ng kơ chơ\t prai lơ\m tơ mam sa ‘no\h j^ hơ to\k kơ so# rim kơ loăi plei ‘long păng ‘nhot rim ‘năr. Tơ drong ‘nâu vă khan ‘no\h j^ sa tôch ai 5 kơ loăi plei ‘long păng ‘nhot rim năr. Dôm kơ chơ\t prai kăl đei pơ tơm sa blu\ng a to\ se\t păng sa lơ dar de\h lơ\m dang 1-2 gie\ng ding tru\h io\k yua ‘lơ\ng ‘no\h j^ cha\ pơ yơ\ng [ônh hiôk dăh mă ư\h kơ pơ pông klak pơm ăn ư\h kơ su\k. Tơ\ hơ la âu ‘no\h j^ 1,2 tơ mam sa vă tơ mơ\t dơ\ng lơ\m trong so\ng sa tơ gu\m hơ met ^ch krang:

‘Nhot sa: ‘nhot rơ [ơ\r, hla mơ lăng, ‘nhot hla [um yuăn, ‘nhot pu bơ lang, ‘nhot pơ lang yuăn, ‘nhot hla bey kok, ‘nhot pơ o\ đak, ‘nhot hla huăr, ‘nhot bó sôi, pơ ya, đậu băp, tơ đăh tơ\h…’no\h j^ dôm kơ loăi ‘nhot ‘lơ\ng ăn kơ bơ ngai to\k bo\k j^ ^ch krang.

Plei ‘long: Tơ ne\h, plei gu ga, kro#i pu\ng, kam kuich, prit, chik, táo, lê….

{um , plei ‘nhot: {um hla bey kok, tôl, pia đak, [um yuăn, [um tây….

Ngũ cốc, tơ\h: Rơ ngâu, tơ\h hơ tu\h, tơ\h [rê, tơ\h găm, phe [rê…

Mă kăl ‘no\h athei nhă lơ đak:

Nhă to\ xe\t hlo\h 6-8 kơ cho\k đak to\ rim năr ( dang 1500 ml). Tơ dăh ư\h kơ joăt nhă lơ đak, athei nhă lơ ‘măng lơ\m năr, gơ\h tơ pl^h hăm trong huch dôm tơ mam huch nai nhen đak to\h, đak pe\t plei ‘long dăh mă huch lơ đak ‘nhot.

Hơ io\h oei mo\m, ‘ngoăih kơ dôm ‘măng so\ng sa kăl kơ đei nhă thim đak, ‘lơ\ng hlo\h ‘no\h j^ đak kam, đak chanh…Hăm hơ io\h năm ho\k, kăl bơ ngơ\t tru\h ăn kơ đe mon nhă tôm đak. Bơ ngai kră ‘ngoăih kơ ‘măng so\ng sa kăl kơ nhă to\ xe\t hlo\h 1 kơ lich đak rim năr, tơ dăh ar^h sa tơ\ dôm tơ ring to\ gơ\h kăl tru\h 2 kơ lich đak 1 năr. Bơ ngai to\k bo\k đei j^ đơ\ng ro\ng kơ đ^ yu\h đoa ^ch krang, hiơ\ kơ prăih. Kơ l^h thoi no\h, mư\h to\k bo\k yu\h, athei hơ nơ\ng ăn nhă đak dăh mă dôm tơ mam sa đak nhen chao, sup, đak plei ‘long, râu câu, plei ‘long đei lơ đak nhen mơ kai, lê, cam, kuit.

Lơ\m tơ drong ar^h sa, m^h ma duch nă ku\m kăl tơ re\k tru\h:

Pơ tâp akâu jăn hơ nơ\ng rim năr, [ônh [o\ ‘no\h j^ năm jơ\ng ho\h rim năr.  Pơ tâp tơ drong joăt năm cha\ pơ yơ\ng lơ\m 1 jơ hơ nơ\ng, ‘lơ\ng hlo\h j^ lơ\m pơ gê hro#ih. Gơ\h nhă 1 kơ cho\k đak tơ ngie\t tơ\ pơ gê hro#ih vă pơ tâp pơm ăn ‘me\h chă pơ yơ\ng. Bơ ngai kră gơ\h pơ tâp pe\t u\h tơ\ klak vă tơ gu\m hơ to\k klak pơ pơ\. Ưh kơ gơ\h e\nh chă pơ yơ\ng.

Kơ chăng tru\h ăn bơ ngai ^ch krang kăl ve\h ver dôm kơ loăi tơ mam sa pơm ăn pơ pông klak, ph^ nhen tơ\h, hla [ey krôp, pơ kao hla [ey kok... M^nh [ar kơ loăi pơ gang đei kơ chơ\t canxi ku\m ư\h kơ ‘lơ\ng ( nhen pơ gang hơ met j^ hlu\ng).

                                                Thuem: Tơblang păng đo\k