VOV4.Bahnar – Sơ năm 2016 đei hơ me\ng j^ 1 sơ năm g^t kăl vă mât lơ\m 1 chăl jang mu\k drăm ‘nao kơ Việt Nam đei jơ nei ‘lơ\ng đơ\ng ro\ng kơ khei ‘năr rơ hyu\ng rơ hyăng 2011-2015. Mă lei, kiơ\ kơ so# ‘nao đei tơ roi ‘no\h tơ drong jang to\k mu\k drăm oei vă dơ\ng dơ\ng, hăm GDP 3 khei blu\ng sơ năm ‘nâu đei 5,46% - lăp lơ [iơ\ GDP kơ plăh khei âu kơ dôm sơ năm 2012, 2014 – j^ khei ‘năr mu\k drăm tơ [âp tôch lơ mơ mat tat yoa [ơm kơ ne# đơ\ng tơ drong rơ hyu\ng rơ hyăng mu\k drăm lơ\m plenh te\h. Hăm tơ drong jang mu\k drăm lơ\m jăl khei mă 1 ưh gan ‘lơ\ng, lơ đon pơ ngơ\t akhan tơ drong vă jang hơ to\k GDP 6,7% lơ\m sơ năm ‘nâu đơ\ng Kuo#k ho#i tơ le\ch to\k bo\k jing tơ drong nol tih.

            Kơ so# chih jo# găh mu\k drăm lơ\m te\h đak lơ\m 3 khei blu\ng sơ năm ‘nâu ăn [ôh, mă đơ\ng mu\k drăm io\k đei m^nh [ar tơ drong ‘lơ\ng nhen: sơ đơ\ng lơ\m te\h đak; kơ jă tơ mam đei vei kơ jăp; kơ so# răt yoa to\k lăp ai; an^h jang pơ vih pơ văn to\k pran [iơ\ kơ khei âu sơ năm sơ\; jên te\ch tơ mam tơ\ te\h đak đe hơ to\ hăm 2% ako\m đ^ đăng jên răt io\k tơ mam đơ\ng te\h đak đe… Mă lei, tơ drong jang mu\k drăm Việt Nam oei tơ [âp lơ tơ drong mơ mat tat, long nol, mă hơ dăh, ako\m đ^ đăng tơ mam lơ\m te\h đak (GDP) lơ\m 3 khei blu\ng lăp đei 5,46% - to\ se\t [iơ\ kơ so# 6,12% kơ khei âu sơ năm sơ\. Kăl kơ năng dơ\ng, GDP lơ\m 3 khei blu\ng âu jur [iơ\ pơ têng hăm khei âu sơ năm sơ\ păng jur tôm găh 3 tơ drong ‘no\h cho\h jang xa, sir io\k tơ mam păng jang kơ măy pơm tơ le\ch tơ mam drăm. Lơ\m no\h, tơ drong cho\h jang xa tơ [âp mơ mat tat dêh hlo\h.

Kiơ\ kơ [ok Nguyễn Bích Lâm, Kơ dră che\p kơ\l An^h chih jo#, cho\h jang xa hơ drol ki tơ gu\m ăn tơ drong jang mu\k drăm tôch lơ mă lei ‘măng mă blu\ng lơ\m lơ sơ năm, tơ drong jang ‘nâu ưh kơ ke\ to\k. Tơ drong jang to\k to\ se\t hlo\h lơ\m jăl khei mă blu\ng kơ sơ năm oei pơ joă truh tơ drong jang ato\k GDP sơ năm 2016 mă Kuo#k ho#i tơ le\ch ‘no\h 6,7%: Lơ\m tơ drong jang to\k kơ jăl khei mă 1, lăng dơ\ng găh tơ drong cho\h jang xa, pơ tăm ‘long, rong ka hơ dang yoa to\ phang pơ đang, đak [o\h mât kơ na ưh ke\ to\k, jur truh 1,23%. Găh tơ drong jang kơ măy kơ mo\k păng ming man to\k pran mơ\n, to\k truh 6,72%, mă lei kơ đe\h [iơ\ kơ tơ drong jang to\k đơ\ng kơ măy kơ mo\k lơ\m 3 khei blu\ng sơ năm 2015. Kơ so# jang xa lơ\m đ^ đăng jang kơ măy to\k 6,7%, lơ\m no\h, kơ măy sir io\k tơ mam jur 1,2%, mă lei, đak dâu kơ tuăl jur 1,2% pơ têng hăm khei âu sơ năm sơ\. Kơ măy kơ mo\k pơm tơ le\ch tơ mam drăm to\k 6,73% mă lei oei to\ se\t [iơ\ pơ têng hăm khei âu sơ năm sơ\.” {ok Nguyễn Bích Lâm ăn tơ băt.

          Ư|h lăp hơ dro# tơ drong cho\h jang xa đe\ch pu\ răm trăp tr^n đơ\ng to\ phang pơ đang, đak [o\h mât pơm ăn tơ drong jang xa jing jur, mă lơ kơ so# chih jo# oei ăn [ôh, tơ drong jang mu\k drăm oei tơ [âp lơ mơ mat tat, pơ long nol. ‘No\h j^ tơ drong te\ch tơ mam tơ\ te\h đak to\k to\ se\t [iơ\ pơ têng hăm khei âu sơ năm sơ\, [ât lăp to\k 4,1% pơ têng hăm khei âu sơ năm sơ\; răt io\k tơ mam đơ\ng te\h đak đe jur 4,8% pơ têng hăm khei âu sơ năm sơ\ ăn [ôh tơ drong ‘me\h răt io\k kơ măy kơ mo\k, tơ mam drăm pơ yoa ăn jang ku\m jur ‘năi. Bơ ngai juăt mu\k drăm Lê Đăng Doanh tơ blang: “Mu\k drăm lơ\m jăl khei mă 1 âu to\k to\ se\t [iơ\ pơ têng hăm adrol ki. Jang kơ măy ku\m to\k to\ se\t [iơ\, te\ch tơ mam tơ\ te\h đe to\k to\ se\t ‘năi. Tơ drong cho\h jang xa ‘no\h ưh kơ ke\ to\k, âm 1,3%. Păng dôm tơ drong mơ mat tat găh jên hu oei đei dơ\ng gô jing tơ drong mơ mat tih hăm tơ drong jang xa, te\ch mơ dro. Ro\ năng kơ jă tơ mam gô to\k hlo\h tơ drong dơ\ng, kơ jă to\k păng pu\ lơ tơ drong thue#, jên nôp hăm an^h te\ch mơ dro gô to\k kiơ\ ‘năi.”

          Mă đơ\ng tơ drong jang to\k mu\k drăm lơ\m te\h đak oei đei lơ tơ drong “krê” yoa đơ\ng lơ tơ drong ưh kơ ‘lơ\ng lơ\m te\h đak păng tơ\ te\h đak đe hai ră. Mă lei, kiơ\ hla ar chih tơ roi găh tơ drong vă jang ato\k mu\k drăm rim sơ năm đơ\ng An^h mong jên ato\k tơ iung Châu Á (ADB) ‘nao âu, mu\k drăm Việt Nam oei đei lơ tơ drong ‘lơ\ng mơ\n, kiơ\ đơ\ng 3 tơ drong tơm ‘no\h j^: jên tơ mât jang đơ\ng te\h đak đe, đon lui đơ\ng bơ ngai răt yoa tơ mam păng tơ drong tơ gu\m jang to\k.

{ok Eric Sidgwick, Kơ dră che\p kơ\l An^h mong jên ato\k tơ iung Châu Á tơ\ Việt Nam akhan: tơ drong jang to\k GDP lơ\m jăl khei mă 1 sơ năm ‘nâu kơ Việt Nam mă kơ đe\h ră mă lei tam mă kơ đe\h dêh mơ\n, tơ drong ‘nâu ku\m đa [ôh hơ nơ\ng lơ\m tơ drong jang to\k GDP prăt sơ năm. An^h mong jên ato\k tơ iung Châu Á tơ che\ng mu\k drăm Việt Nam gô sơ đơ\ng lơ\m sơ năm ‘nâu, to\k dang 6,7% păng kơ jă tơ mam to\k lăp 3%. Vă gơ\h jang đei tơ drong ‘nâu, [ok Eric Sidgwick tơ tă: Lơ\m to\ se\t khei ‘năr, Khul kơ dră te\h đak Việt Nam athei găn đei tơ drong ưh ‘lơ\ng đơ\ng tơ drong jang mu\k drăm lơ\m plei te\h oei to\k hiơ\, atu\m hăm ‘no\h hơ met kơ jăp dơ\ng tơ ring jang mu\k drăm tih gơ\h asong ăn Việt Nam hơ to\k đei jơ hngâm tơ jră hăm rim tơ drong ưh ‘lơ\ng ‘nao găh mu\k drăm tơ\ tơ năp kơnh. Găh đunh đai, athei adrin lơ hlo\h dơ\ng vă sek tơ lang ‘lơ\ng tơ drong jang to\k kơ đe\h đơ\ng Việt Nam păng tơ gu\m ăn dôm an^h te\ch mơ dro lơ\m te\h đak hơ to\k tơ drong mât jang hơ doi lơ\m plei te\h. Vă gơ\h đei tơ drong ‘nâu, athei hu\t le# dôm tơ drong tơ chơ\t đei năng j^ găh trong lơ\m tơ drong jang to\k mu\k drăm tơ\ an^h jang kơ dih kơ Việt Nam lơ\m khei ‘năr pơih ‘măng hrei ‘nâu. Dôm tơ drong tơ chơ\t tro\ gô tơ gu\m vei lăng tơ drong jang xa tơ\ an^h te\ch mơ dro, mă lei tơ dăh vei kơ hret dêh hnang sư găn le# tơ drong pơ che\h rơ gei đơ\ng lơ an^h jang kơ dih tơ\ Việt Nam.

Tơ drong vă jang to\k GDP 6,7% to\k bo\k jing tơ drong nol tih ăn tơ drong jang mu\k drăm sơ năm ‘nâu. Vă gơ\h yak hlo\h tơ drong mơ mat tat âu, ‘nao âu, An^h tơm tơ le\ch nơ\r sơ kơ\t, tơ mât jên jang athei Khul kơ dră te\h đak, Thủ tướng te\h đak pơ gơ\r tơ le\ch lơ trong jang tih. Lơ\m no\h, ako\m bơ\ jang dôm trong jang tơ gu\m ăn tơ drong cho\h jang xa sơ năm ‘nâu athei to\k to\ se\t hlo\h ‘no\h 2,5% ‘mơ\i na gơ\h jang to\k GDP truh 6,7%. Găh no\h dơ\ng, ako\m jơ hngâm hơ met pơ ‘lơ\ng mơ mat tat, hơ to\k tơ drong jang xa, te\ch mơ dro, mă loi hăm tơ drong jang kơ măy sir io\k tơ mam. Kiơ\ dôm bơ ngai juăt jang găh mu\k drăm, vă gơ\h jang to\k pran ‘lơ\ng, trong jang kăl hlo\h ‘no\h j^ athei pơm hơ to\k jơ hngâm pran ăn tơ drong jang mu\k drăm.

Dơ\ng: Tơ blơ\