Kon Tum: DÔM TƠDRONG Ư|H SƠĐƠ|NG TƠ| TƠRING YÔNG LE|CH VE|H ĐƠ|NG AN&H JANG KMĂI ĐAK TƠLE|CH U|NH HƠYU|H ĐAK ĐR&NH

Kơte\ch minh xơnăm kơ âu, vă je# 200 unh hnam kon pơlei tơ\ tơring dơnâu đak hnam kmăi unh hơyuh Đak Đrinh, xăh Đak Nên, apu\ng Kon Plông, dêh char Kon Tum tơplih anih oei ‘nao. Ngêh ngăi tơdrong erih kon pơlei tơ\ tơring oei ‘nao đơ\ng ro\ng kơ minh xơnăm xđơ\ng [iơ\, cho\ng mă tơpă adoi oei đei lơ tơdrong pơngơ\t kơ đon. Atu\m hăm tơdrong pơm jang tơhlăk tơhl^n, yuơ tơdrong axong teh adar, noh lơ tơdrong ưh kơ [lep lơ\m bơ\ hnam oei ‘nao, păng minh [ar tơdrong ming man ưh kơ đei ‘lơ\ng kjăp, hlôi pơm ăn kon poqưlei ưh kơ xđơ\ng jơhngơ\m.

Lăng đơ\ng atăih, 6 pơle\i yông oe\i ‘nao đơ\ng tơring đak lơ\p kơ dơnau hnam kmăi đak tơle\ch u\nh hơyu\h Đak Đrinh, tơ\ tơring Đak Nên, apu\ng Kon Plo#ng dêh char Kon Tum nhen le\ kơpho# to\k bo\k bri kơdrơ\ng đe\ch. Kơ yuơ tơdrong ‘nau kơna găh lơ kon pơle\i “Ư|h kơ lăp đong, “ư\h kơ hlo#h vao” kơ yuơ atăih yăih hăm tơdrong oe\i sa joăt joe kơ kon pơle\i tơ\ tơring. Tru\h dang e\i, mă đơ\ng m^nh sơnăm hlôi yak hlo\h, lơ pơbu\ng hnam nhen le\ oe\i tim mă đe\i tơngla kơ yuơ kon pơle\i oe\i tim mă ‘me\h k^ io\k hnam.

U|nh hnam [ok A Đâih, oe\i lơ\m tơring Xô Thak pơ t^h gia. Mă đơ\ng đe\i pơbu\ng hnam t^h să đe\i an^h bơ\ jang chă ming man tơtil hăm hnam so, mă le\i dôm tơdrong chă oe\i sa kơ u\nh hnam rim năr oe\i hơnơ\ng lơ\m hnam so hrăt hrot kơ d^h tơ iung pơ jing đe\ch. Tơdrong tơm pơm ăn kơ [ok A Đâih ư\h kơ vă sơng io\k hnam ‘no\h tôch hơdăh lơ lau: “ Tơdrong joăt joe kơ kon pơle\i nhôn ư\h kơ gơ\h chă soi tơbe\h lơ\m hnam kơ loăi lơ lau kơ yuơ hnam au chă ming man ư\h kơ ‘lơ\ng. Mă [ar đak so\ nhă oe\i kơ [a\h kơ [ôch đe\i ‘măng đe\i, đe\i ‘măng ư\h, găh kơthu\ng oe\i pơchăh dơ\ng. Mă pêng ‘no\h ư\h kơ đe\i trong hao kơ gre chă kơdau bro\k năm mơmat tat. Mă poăn ‘no\h đe sư akhan hnam au pơm tru\h 450 tr^u hlak jên, ư\h kơ [elp ôh, ư\h kơ pơ\n oe\i”

“Pơja\h ư\h kơ ‘me\h io\k” dôm pơbu\ng hnam să đơ\ng 65 tru\h 85met vuông đe\i hloi hnam go\ păng hnam chă pơyơ\ng kơ jă pêng, poăn hre\ng tr^u hlak jên kơ yuơ Dơno\ an^h vă jang chă tơ iung pơ jing ăn, 11 u\nh hnam hăm 50 ‘nu bơngai oe\i lơ\m pơle\i Xô Luông hre\i au oe\i chă oe\i sa lơ\m pơbu\ng hnam pơgia kơ d^h chă tơ iung pơ jing ‘moi kiơ\ [ar păh j^h trong ve\h ver đak lơ\p. Tơdrong tơm pơm ăn ư\h kơ vă sơng io\k hnam oe\i ‘no\h kon pơle\i akhan, hnam man ư\h kơ jăp, adoi ming man tơ\ groi  kơna chă yơ yak mơmat tat, đak so\ nhă ư\h kơmăh dơ\ng. Tơdrong mă au hlôi pơm ăn dôm tơdrong hơdrin jang pơro# pơrôp, hơvơn dôm u\nh hnam au sơng io\k hnam vă sơđơ\ng er^h sa đơ\ng kơdră che\p pơgơ\r tơring păng rim an^h bơ\ jang kơ tơring Đak Nên tru\h dang e\i oe\i ư\h kơ đe\i jơne\i. Yă Bùi Thị Việt, Kơ ie\ng Kơdră che\p pơgơ\r Dơno\ an^h ve\i lăng kon pơle\i tơring tơroi tơbăt: “ Hlo\h đơ\ng năm dăr lăng ‘no\h dôm pơbu\ng hnam ‘no\h mư\h đe\i ‘mi hnam hnăt găh ‘măng hnam ‘no\h ‘long ư\h kơ ‘lơ\ng, ‘nao oe\i ră mă le\i dôm ‘măng hnam nhen le\ vă bu\k, pơchăh pơ chek bơih. Găh ngơnge\r hnam đe pơm ư\h kơ ‘lơ\ng kơna ‘mi ngăl săi nhen le\ hơ iuih tơnăr hnam. Đak so\ nhă oe\i ư\h kơmăh kơna kon pơle\i măh chă so\ đak hơbong thong đak vă so\ nhă pai sa”.

Tơdrong oe\i sa tơ\ au hlôi lơ lo\h bơih, găh tơdrong jang sa oe\i tơnap tap hlo\h dơ\ng. Tru\h dang e\i vă je# 1 sơnăm yông năm oe\i an^h ‘nao, rim u\nh hnam oe\i tim mă sơng io\k đe\i m^nh met vuông te\h ayơ vă jang [a đak. Lơ\m mă no\h kiơ\ tơdrong vă jang hru\ ăn đơ\ng kơdră che\p pơgơ\r k^ pơkăp, lơ\m m^nh u\nh hnam đe\i [ơk ăn 4 sao chu\n na [a đak 2 pơyan păng 1 hek tar mir kông. Trong jang apu\ng pơgơ\r mu\ih so\h choh klăng [ơk ăn kon pơle\i 2 sao, pă 2 sao ‘no\h pơ jao jên ăn kon pơle\i chă jang kơ d^h hlôi đe\i pơdrơ\ng kiơ\, mă le\i găh chu\n na oe\i lơ\m hla bơar pơ pro\ đe\ch. Te\h vă jang [a hlôi lơ lo\h bơih, hăm hơgăt te\h mir ‘no\h đe\i u\nh hnam đe\i, đei u\nh hnam tim mă đe\i. Lơ lo\h, trong jang lơ\m yông kon pơle\i năm oe\i tơ\ an^h ‘nao ‘no\h “an^h oe\i ‘nao to\ se\t hloh je\i hơto\ dăh mă hiôk hlo\h hăm an^h oe\i so” oe\i tim mă jang kiơ\ ‘mơ\i. Yă Đinh Thị Thân, oe\i lơ\m pơle\i Xô Luông pơma: “ Tơdrong bơ\n so\ng sa, oe\i sa tôch tơnap tap. Te\h pơgar cham bơ\n dau pơtăm yă kiơ je\i ư\h kơ jing ‘lơ\ng ngăl. Chu\n na vă re\i pơtăm [a, đe\i chu\n na vă đe\i kon [a so\ng sa kơ ‘năr gô chang tru\h dang e\i oe\i hơngol đe\ch, [o#h [a\i đơ\ng yơ. Dôm năr au ki ba băt jang yă kiơ, bơ\n lăp băt chă dônh ‘long u\nh oe\i lơ\m hnam chă p^h hơbe\n ao ve\i lăng năng tông kon hơ ‘lơ\p đe\ch.” 

Tơdrong tơm pơm ăn kon pơle\i tơring đak lơ\p Dơnau đak hnam kmăi đak tơle\ch u\nh hơyu\h Đak Đr^nh, oe\i tơ\ tơring Đak Nên, apu\ng Kon Plo#ng, dêh char Kon Tum to\k bo\k tơ jră mu\h măt hăm dôm tơdrong tơnap tap, đơ\ng ro\ng vă je# 1 sơnăm yông năm oe\i tru\h tơring pơle\i hle io\k đơ\ng ‘măng yông kon pơle\i ư\h kơ kăl lơ\m khe\i 7 sơnăm 2013. Pơlăp ăn kon pơle\i lơ\m trong akhan “Mă đơ\ng hnam kmăi ư\h kơ pơtơ\ng đak ‘no\h kon pơle\i je\i oe\i răm đak lip mư\h ‘mi hơbu\t hơbông tru\h”, tơdrong chă yông kon pơle\i [ơ\t do\h sơ\ đe\i kơdră tơring tơle\ch jang kiơ\ te\nh koăng lơ\m mă hnam trong an^h sơng hơvơn kon pơle\i mơ\t oe\i tim mă tơ iung pơ jing keh đang. Đe\i ‘măng lơ\m khe\i năr yông kon pơle\i, apu\ng Kon Plo#ng ‘nao tơle\ch jang chă pơ pro\ vă tơ iung pơ jing chu\n na [a đak. {ok Trương Văn Minh, Kow ie\ng kơdră Dơno\ an^h ve\i lăng yông kon pơle\i năm oe\i tơring sơđơ\ng dơ\ng pơle\i m^nh an^h apu\ng Kon Plo#ng drơ\ng akhan: “ Khe\i 7 sơnăm 2013, pơgơ\r yông kon pơle\i hăt hot hloi, kơ yuơ lơ lo\h bơ\ jang ‘măn răk tơ iung pơ jing chu\n na adoi nhen pơnơ\t đak je\i ‘nao đe\i tơle\ch jang kiơ\. Tơdrong mă au ư\h khan kon pơle\i glăi ôh. Tơdrong mă au kơ yuơ lơ\m khe\i ‘năr yông kon pơle\i hăt hot tơdrong vang jang hơdoi 2 păh Ko\ng ty hăm kơdră tơring tim mă hrơ\p m^nh nơ\r [ơ\r đon pơm ăn tru\h tơdrong hiơ hiơ\ tơle\ch jang keh đang”

Hơmet pơ ‘lơ\ng dôm tơdrong ư\h kơ ‘lơ\ng hơ iă lơ\m tơdrong yông kon pơle\i năm oe\i tơ\ tơring sơđơ\ng le\ch đơ\ng tơring đak lơ\p kơ dơnau đak hnam kmăi đak tơle\ch u\nh hơyu\h Đak Đr^nh, dang e\i Kơdră che\p pơgơ\r apu\ng Kon Plo#ng dêh char Kon Tum to\k bo\k hơdrin sek tơlang pơ ‘lơ\ng dôm tơdrong mă kon pơle\i ư\h kơ lăp đon; pơro# pơrôp tơroi tơbăt dôm tơdrong mă kon pơle\i tim mă hlo#h vao, chă hơvơn kon pơle\i sơng io\k hnam oe\i vă sơđơ\ng er^h sa, adoi ato\k kơtang bơ\ jang dăr lăng pơ pro\ groi te\h chă muih ro\h cho\h klăng pơm chu\n na [ơk ăn kon pơle\i vă kon pơle\i sơđơ\ng jang sa. Mă le\i, kiơ\ đơ\ng Dơno\ an^h ve\i lăng yông kon pơle\i năm oe\i tơring sơđơ\ng dơ\ng pơle\i m^nh an^h apu\ng Kon Plo#ng ‘no\h akhan je\i d^ng tru\h khe\i 9 sơnăm au ‘mơ\i, kon pơle\i oe\i lơ\m rim pơle\i: Vương, Xô Luông, Đak Glei, Đak Lúp mă [ơk ăn te\ch chu\n na jang [a 2 pơyan.