VOV4.Bahnar  -  vang klăh asong d^h băl đe\i io\k yua đơ\ng bri hăm kon pơle\i vă đe sư bơ\ jang ‘lơ\ng hlo\h dơ\ng lơ\m ve\i lăng bri ‘no\h m^nh lơ\m dôm trong jang mă trong bơ\ jang kla ăn jang ve\i lăng cham char bri lăng tru\h, gơnơm đơ\ng no\h tơ\ lơ pơle\i pơla kơ dêh char Kon Tum, kon pơle\i đơ\ng mă ko\h pơra\m bri hlôi tơ pl^h jing ve\i lăng bri, ;ăng ‘nau nhen m^nh tơdrong jang hơnhăk ba đe\i io\k yua kơ jăp, tơgu\m ăn kon pơle\i er^h sa sơđơ\ng.

Đơ\ng 3 sơ năm kơ âu, u\nh hnam [ok A Me, plei Ba Tu 2, xăh Ngọc Yêu, apu\ng Tu Mrong, de#h char Kon Tum đei dơ\ng tơ drong jang ‘nao. ‘Ngoăih kơ tơ drong jang mir ro\h [ok oei io\k vei lăng bri ăn kơ An^h vei lăng bri tang găn Tu Mrong, mă đơ\ng athei hiong dôm jơ vă năm tru\h đei tơ\ bri, mă lei pơ têng hăm tơ drong jang mir ro\h tơ drong jang âu ư\h kơ gan gle\h hrat de#h mơ\n. {ok A Me tơ roi tơ băt:“U|nh hnam io\k đei 20 hec tar, mư\h hlôi io\k bơ\ih ‘no\h athei năm vei lăng hơ nơ\ng, 1 khei ‘no\h athei năm 1 tru\h 2 ‘măng vă vei lăng bri vă kơ đei ‘long jing rơ ngơp păng đei tu đak rơ go\h ‘lơ\ng. Đ^ io\k jên bơ\ih ‘no\h athei vei lăng bri mă ư\h pă phă bri dơ\ng bơ\ih.”

Vei lăng bri đei dơ\ng jên io\k yua, [ơ\t mă tơ drong jang ư\h kơ gle\h hrat de#h mơ\n, kơ na lơ kon pơ lei tơ\ xăh Ngọc Yêu hlôi đei tơ che\ng pha. Tơ drong năm tơ\ bri kiơ\ khu\l ư\h khan lăp tơ gu\m kon pơ lei ke\ tơ jră mư\h tơ [ơ\p mu\h măt hăm bơ ngai ko\h tơ tông ‘long bri ma\ kiơ\ đơ\ng no\h roi pơm ăn kơ kon pơ lei tơ je# băl, tơ goăt pôm nơ\r [ơ\r đon hlo\h dơ\ng. Mo\ Y Xe, bơ ngai pơ gơ\r pơ lei plei Tam Rinh, xăh Ngọc Yêu, apu\ng Tu Mrong tơ roi tơ băt:“&nh ‘no\h j^ bơ ngai pơ gơ\r pơ lei athei đei sơ nong jang mư\h rim ho\k hôp pơ lei ‘no\h athei tơ tă ăn kơ kon pơ lei năm vei lăng bri, mư\h rim ‘măng năm đoa năm kiơ\ khu\l đơ\ng 10-15 ‘măng, 1 khei năm 1 ‘măng, bơ\n athei hơ nơ\ng kơ năm yua kơ pơ yan ‘nâu kon pơ lei ku\m đoa chong hơ met ro\h.”

Xăh Ngọc Yêu, apu\ng Tu Mrong dang ei đei vă je# 8.000 hec tar bri tang găn găh te\h bri kơ an^h vei lăng bri tang găn Tu Mrong, tơ drong pơ jao vei lăng bri ăn kơ kon pơ lei hlôi đei an^h jang vei lăng bri jang kiơ\ đơ\ng lơ sơ năm hơ drol. Mă loi, tơ drong kla jên ăn kơ kon pơ lei io\k jên vei lăng đơ\ng 3 sơ năm kơ âu ‘no\h tơ tom [iơ\, kơ so# jên to\k rim sơ năm kơ na hlôi [ơm ‘lơ\ng tru\h kon pơ lei. Ku\m hăm ‘no\h An^h vei lăng oei pơ gơ\r lơ ‘măng tơ [ơ\p pơ ma dơ nu\h tơ roi tơ băt kơ tă ăn kơ kon pơ lei hlôi [rư\ [rư\ tơ pl^h đon hlo#h vao đơ\ng kon pơ lei. ‘Nho\ng A Thao, plei Ba Tu 2, xăh Ngọc Yêu, apu\ng Tu Mrong tơ roi tơ băt: “Rim u\nh hnam hơ nơ\ng băt kơ năm dăr joang bri kơ d^h, băt kơ vei lăng. ba năm mơ\t lơ\m bri [o#h bơ ngai ko\h pha\ bri, ba gô tơ roi tơ băt hloi ăn kơ an^h vei lăng bri kơ xăh, vă xek tơ lang pơ ‘lơ\ng hloi tơ drong ko\h phă bri.”

Dang ei tơ\ xăh Ngọc Yêu, apu\ng Tu Mrong đei 240 u\nh hnam io\k jên vei lăng bri ăn kơ An^h jang vei lăng bri tang găn Tu Mrong hăm hơ găt bri  vă je# 5.000 hec tar, jo# păh lăp 1 u\nh hnam io\k đei đơ\ng 20-30 hec tar. Hăm kơ so# jên kla hlo\h 400 rơ bâu hlak jên 1 hec tar, 1 u\nh hnam io\k jên vei lăng bri 1 sơ năm io\k đei đơ\ng 8-12 triệu hlak jên. Hăm io\k yua đơ\ng [um [lang, tơ [a\r, che\h phe, vei lăng bri hlôi tơ pă hơ nha\k ăn io\k yua sơ đơ\ng ăn kơ đe sư. Mo\ Y Xe, bơ ngai pơ gơ\r pơ lei plei Tam Rinh, xăh Ngọc Yêu, apu\ng Tu Mrong tơ roi tơ băt: “Io\k jên vei lăng bri ‘no\h kon pơ lei tôch kơ chhôk hơ iă yua kơ sư hơ to\k dơ\ng kon jên yua ăn kơ kon pơ lei, tơ dăh apu\ng oei đei te\h ‘no\h kon pơ lei ‘me\h io\k dơ\ng vă vei lăng, yua kơ lơ\m pơ lei kơ so# u\nh hnam đei io\k vei lăng bri lăp đei 34 u\nh hnam đe\ch, mă ako\p đ^ đăng kơ so# u\nh hnam lơ\m pơ lei ‘no\h j^ 84 u\nh hnam, kơ na lơ\m kơ so# dôm u\nh hnam nai dơ\ng ‘no\h kon pơ lei ku\m ‘me\h vang jang vei lăng bri.”

Đơ\ng [ơ\t kon pơ lei ư\h kơ gan bơ ngơ\t tru\h tơ drong vei lăng bri, [ơ\t lăp đei đăi pơ jao vei lăng bri ‘no\h đe sư ku\m pơm pơ hơi ư\h kơ bơ ngơ\t, ‘no\h dang ei đe sư ‘no\h hưch hanh vang jang vei lăng bri. Tơ drong ‘nâu ăn [o#h, mư\h đ^ đei io\k yua đơ\ng kon pơ lei đei vei lăng sơ đơ\ng ‘no\h, đon băt kơ chăng kơ d^h đơ\ng đe sư lơ\m tơ drong jang vei lăng bri gô đei hơ to\k ‘lơ\ng, bri gơ nang đơ\ng no\h ku\m đei vei lăng ‘lơ\ng hlo\h [iơ\, kơ jăp hlo\h [iơ\. 

Bơngai tơblơ\ nơ\r: Thuem