VOV4.Bahnar – Hrei ‘nâu, điên j^ tơ drong ‘me\h vă ưh kơ gơ\h th^u lơ\m tơ drong erih, yoa sư pơ yoa ăn tơ drong erih xa rim năr hai, pơ yoa ăn tơ drong jang xa hai. Đei ư j^ oei xa lơ\m pơ lei tơm ră mă lei dang ei lơ tơ ring lơ\m pơ lei tơm Kon Tum, dêh char Kon Tum oei ưh kơ đei u\nh điên păng tơ drong cho# u\nh điên ăn dôm tơ ring âu ku\m ưh đei [ônh kiơ. ‘Nâu j^ tơ drong tôch tơ to\ đon đơ\ng lơ bơ ngai tăh hla tơ\ Kon Tum:

            Vă je# 30 sơ năm erih xa tơ\ trong Nguyễn Thiện Thuật găh kueng kơ pho# 2, phường Duy Tân, plt Kon Tum, [ok Đinh Xuân Trường ưh kơ băt dôm ‘măng iung pơ ma lơ\m rim hop ako\m tơ [âp bơ ngai tăh hla, ku\m nhen ưh kơ băt dôm ‘măng k^ măt lơ\m hla ar chih hơ dai apinh cho# u\nh điên ăn tơring âu. Đơ\ng ro\ng lơ sơ năm tơ le\ch nơ\r apinh, mă hơ tuch [ok ku\m hăm hlo\h 40 u\nh hnam erih xa tơ\ âu pơ tơm đei điên, tơ drong erih xa kơ kon pơ lei tơ\ âu ưh jor gô đei lơ tơ drong tơ plih gơ nơm đơ\ng u\nh điên âu:

“27 sơ năm ‘nâu bơih, kon pơ lei chă cho# chăi unh điên kơ dih, hrei ‘nâu đei te\h đak, khul kơ dră tơ ring, mă loi j^ An^h jang u\nh điên hlôi cho# tơ lei u\nh điên truh tơ\ pơ lei pơ la. Apinh bơ nê kơ Khul kơ dră tơ ring tơ re\k truh tơ\ kon pơ lei, nhôn hơ iă dêh, lơ lou nhen thoi ‘nao [ôh măt ‘năr đe\ch. Đei tơ lei u\nh điên cho# truh ‘no\h ưh jor điên sư jăng [iơ\, kon pơ lei chă jang xa, rong kon tơ rong [ônh [iơ\, tơ drong erih xa kơ pơ lei pơ la gô đei [ôh [iơ\.”

‘Nâu j^ 1 lơ\m lơ tơ ring kon pơ lei oei tơ\ pơ lei tơm Kon Tum tôch pu\n đei yoa u\nh điên te\h đak. Oei kơ hre\ng u\nh hnam kon pơ lei nai tơ\ pơ lei tơm Kon Tum mơ\n, ‘me\h đei u\nh điên tơ\k, đe sư athei cho# io\k u\nh điên kơ dih đơ\ng hơ tăih, tơ lei athei răt kơ jung hai, ưh kơ sơ đơ\ng hai, găh u\nh điên ‘no\h bril nh^p, bril nh^p, lăp gơ\h tơ\k đe\ch, ưh gơ\h yoa ăn tơ drong nai lơ\m hnam. Hăm dôm tơ lei u\nh điên cho# pơ gia thoi âu lăp đei kial tak, dăh mă 1 ‘măng ‘mi tih đe\ch, tơ lei u\nh điên kơ te\ch đei hơ nơ\ng.

Hăm u\nh hnam ‘nho\ng Bùi Văn Quang, tơ\ thôn 2 xăh Hòa Bình, mă đơ\ng io\k đơ\ng jrăng điên truh tơ\ hnam tôch hơ taiưh, mă lei ‘nho\ng oei adrin cho# u\nh điên, yoa mưh ưh đei cho# ‘no\h hnam ‘nho\ng ưh đei điên vă yoa, kơ lih thoi no\h rim khei athei kla jên điên lơ [iơ\ pơ têng hăm kơ so# u\nh điên đơ\ng u\nh hnam yoa:

“Tơ\ âu cho# u\nh điên hơ tăih đơ\ng 700-800m truh tơ\ âu điên pă jăng bơih, ưh kơ gơ\h yoa. 1 khei athei kla đơ\ng 400-500 rơ bâu jên điên. Hơ pơi ‘me\h te\h đak pơm jrăng je# [iơ\ vă kon pơ lei đei u\nh điên yoa.”

Dôm sơ năm tơ je# âu, [ât Công ty TNHH Thái Hòa pơm hnam kơ măy tơ\ krang Sao Mai, u\nh hnam [ok Nguyễn Hữu Phước, tơ\ thôn 2, xăh Hòa Bình păng lơ u\nh hnam erih xa ju\m dăr apinh cho# u\nh điên, kla hăm jên lơ [iơ\. Mă lei yoa điên ưh kơ jăng kơ na ưh gơ\h yoa lơ\m tơ drong cho\h jang xa. Mă lei ku\m pôm păi yoa ‘nâu j^ tơ drong đe sư hơ pơi đơ\ng lơ sơ năm ‘nâu [ât oei gô an^h jang u\nh điên hơ tâp jrăng cho#  ăn u\nh điên.

{ok Nguyễn Hữu Phước ăn tơ băt: “Pơ ma atu\m kon pơ lei tơ\ âu pôm hơ pơi kơ te\h đak tơ gu\m ăn 1 păh yơ ‘no\h vă gơ\h cho# tơ lei u\nh điên truh tơ\ âu ăn kon pơ lei, mă 1 ‘no\h vă tơ\k hơ dăh, vă roi rơ gei, mă 2 ‘no\h đei u\nh điên te\h đak sơ đơ\ng vă pơ yoa ăn cho\h jang xa.”

Đơ\ng ro\ng lơ sơ năm pơm hla ar apinh păng đơ\ng ro\ng kơ đei hla ar chih ‘năr 4-5-2015 đơ\ng Dơ no\ an^h vei lăng kon pơ lei pơ lei tơm Kon Tum găh tơ drong adrin cho# u\nh điên ăn kon pơ lei, lơ\m no\h đei hlo\h 20 u\nh hnam kon pơ lei tơ\ krao Sao Mai găh Thôn 2, xăh hòa Bình, kle\p truh khei 5-2016 ‘mơ\i, an^h jang u\nh điên pơ lei tơm Kon Tum ‘nao pơ gơ\r sir sơ lu\ng jrăng vă cho# u\nh điên ăn tơ ring âu.

Yă Nguyễn Thị Yến, tơ\ thôn 2, xăh Hòa Bình, pơ lei tơm Kon Tum ăn tơ băt: “Điên dôm sơ năm ‘nâu ưh kơ đei, pơm hla ar pinh ‘no\h brei drou ‘nao đei 2, 3 ‘nu bơ ngai chơ jrăng truh, đe sư krao kon pơ lei vang tơ gu\m cho# dăng tơ lei hai. Kon pơ lei tơ\ âu ‘me\h đei u\nh điên vă tơ\k, kla jên to\ se\t [iơ\ kơ u\nh điên bơ\n cho# io\k đơ\ng đe nai.”

Kon pơ lei gô chang chơt hơ iă yoa nge\h ngăi vă đei u\nh điên bơih, mă lei tơ drong cho# dăng tơ lei u\nh điên tơ\ tơ ring âu tơ tă pơm glăi tơ drong vei lăng sơ đơ\ng tơ\ jih trong kơ na athei pơ dơ\h le#. {ok Lê Minh Tuân, Kơ dră An^h vei lăng trong gre kơ so# 3 ăn tơ băt: “{ât an^h jang u\nh điên pơ lei tơm bơ\ jang tơ\ âu, khul dăr lăng đơ\ng An^h nhôn [ôh, pơm hla ar tơ tă păng pơ tho ăn an^h jang u\nh điên pơ lei tơm pơm hla ar apinh mă tro\. Tơ drong ‘nâu ku\m đei An^h vei lăng tơ ring kơ drâm pơ lei tơm pơ gơ\r hôp păng An^h vei lăng kon pơ lei pơ lei tơm đei hla ar athei an^h jang u\nh điên pơ lei tơm le# tam mă bơ\ jang gô pơm hla ar apinh đang ‘mơ\i. Mă lei, an^h jang u\nh điên plt ưh đei pơm kiơ\ nơ\r pơ tho đơ\ng pơ lei tơm oei pơ gơ\r jang hơ nơ\ng, pơm ăn khul dăr lăng kơ An^h nhôn athei pơm hla ar sek phak tơ drong glăi. Truh dang ei An^h vei lăng trong gre kơ so# 3 hlôi tơ le\ch hla ar sek phak bơih. Mă lei tơ drong phak âu tam đei pơm kiơ\.”

{ok Lê Minh Tuân ăn tơ băt dơ\ng, kiơ\ tơ drong Tơ chơ\t 11, sơ năm 2010 đơ\ng Khul kơ dră te\h đak găh vei lăng trong te\h, trong tơ lei u\nh điên tôch g^t kăl gơ\h asong cho# dăng tơ ter trong gre. Mă lei, adrol kơ cho#, tơ ‘ngla tơ mât jên jang athei bơ\ jang hăm an^h dăr lăng trong gre, vă an^h âu hơ len năng tơ drong hơ tâp jrăng, dăng tơlei hăm lăp ưh, đang kơ ‘no\h [ơk ăn hla ar asong jang.

Oei kiơ\ [ok Nguyễn Xuân Tương, kơ dră che\p kơ\l Công ty jang u\nh điên plt Kon Tum tơ drong hơ tâp jrăng, dăng tơ lei u\nh điên tơ\ lơ tơ ring đunh kơ âu hơ nơ\ng tơ [âp tơ hlăk tăk kơ lih yoa: “Hrei ‘nâu vă pơm lăp hăm tơ drong cho# dăng tơ lei u\nh điên pơ yoa ăn kon pơ lei, an^h jang u\nh điên tơ hlăk dôm tơ drong ‘nâu. Mă 1 ‘no\h trong vă jang đei bơih, mă lei vă apinh hla ar phep bơ\ jang ‘no\h athei pơ ‘ngoăih te\h, ‘moi kiơ\ trong vă jang, păng ‘me\h apinh đei hla ar jang ‘no\h athei apinh đei te\h hai. Pơ tih gia nhen lơ trong gre đe vă pơm tôch xă, mă lei trong dang ei lăp ie\ đe\ch. Kon pơ lei ‘no\h ‘me\h đei u\nh điên, mă lei an^h jang u\nh điên ‘me\h tơ mât jên cho#, dăng tơ lei athei pơm hla ar apinh, oei hla ar hơ nơ\ng tơ hlăk truh tơ drong pơ ‘ngoăih te\h. Lơ tơ ring kon pơ lei oei yoa kiơ mă lơ sơ năm ‘nâu ưh đei u\nh điên ‘no\h kơ lih yoa thoi no\h.”

Hăm nơ\r akhan pơm hla ar apinh ‘no\h ưh đei jên vă chưk pơ ‘ngoăih te\h, kơ na tơ drong hơ tâp jrăng, dăng tơ lei u\nh điên, pơ truh u\nh điên ăn kon pơ lei đunh kơ âu oei hơ nơ\ng đei an^h jang u\nh điên tơ le\ch jang kiơ\ trong gre hlôi đei. Vă akhan trong yak dang ei thoi yơ ‘no\h cho# dăng tơ lei kiơ\ thoi no\h. Đơ\ng ro\ng âu kơnh mưh te\h đak pơih trong tro\ hăm tơ drong che\ng hơ met, ‘no\h an^h jang u\nh điên athei to\h jrăng, dăng tơ lei u\nh điên tơ\ nai kiơ\ trong ‘nao 1 ‘măng dơ\ng, thoi no\h ưh jor tôch kơ huach jên. Păng kơ lih yoa ơm kơ pơm hla ar apinh, mă kon pơ lei erih xa tơ\ tơ ring krang Sao Mai oei athei gô chang hơ nơ\ng klep truh lai yơ an^h jang u\nh điên pơ lei tơm pơm đang hla ar apinh te\h, apinh ming man, hơ tâp jrăng, dăng tơ lei đơ\ng an^h jang kơ pal ‘mơ\i, kơ plăh do\h kơnh kon pơ lei gơ\h đei u\nh điên tơ\k hơ dăh nhen tơ drong ‘me\h vă đunh kơ âu ki.

Dơ\ng: Tơ blơ\

Kơpi io\k đơ\ng An^h Radio -Tivi Kon Tum