Kông Chro: Tơnap tap lơ\m ve\i lăng kon pơle\i mơ\t oe\i kư\ kă

Dôm sơnăm au ki, tơdrong jang sek tơlang pơ ‘lơ\ng kon pơle\i mơ\t oe\i kư\ kă đơ\ng rim dêh char găh Tu mơ\t oe\i lơ\m apu\ng Kông Chro, dêh char Gia Lai hlôi đe\i lơ jơne\i ‘lơ\ng hơ iă. Mă le\i tơ je# ‘no\h oe\i đe\i lơ tơdrong tơ hlăk tơ hl^n lơ\m bơ\ jang ve\i lăng, sơđơ\ng an^h oe\i ăn rim u\nh hnam mơ\t oe\i kư\ kă.

Kiơ\ ch^h jo# đơ\ng an^h jang vei lăng kon pơ lei apu\ng Kông Chro, de#h char Gia Lai, lơ\m tơ ring dang ei đei 103 u\nh hnam ‘no\h kon pơ lei oei đơ\ng rim de#h char Lạng Sơn, Cao Bằng, Đak Lak, Đak Nông, Bắc Giang, Quảng Ninh tru\h năm oei sa tơ\ 5 xăh: Chư Krei, Đak Pơ Pho, Chơ Long, Yang Trung păng Yang Nam, apu\ng Kông Chro, de#h char Gia Lai. Đơ\ng  xơ năm 2008 tru\h dang ei, rim u\nh hnam kon pơ lei ar^h sa tơ\ 4 xăh: Yang Nam, Yang Trung, Đak Pơ Pho, Chơ Long hlôi jang kiơ\ te\ch mơ dro te\h vă cho\h pơ tăm hăm ako\p đ^ đăng hơ găt te\h dang 187hec tar; 38 u\nh hnam ar^h sa tơ\ Chư Krei găh te\h bri kơ an^h jang vei lăng kon pơ lei xăh păng Ko\ng ti jang găh bri ‘long Ia Pa vei lăng hlo\h 73 hec tar. Mă đơ\ng hlôi yak tru\h xơ năm mă 7 bơ\ih ră mă lei tơ drong ar^h sa kơ rim u\nh hnam oei tơ [ơ\p lơ mơ mat tat.  

Năm mơ\t oei sa tơ\ xăh Chư Krei đ^ hlo\h 3 xơ năm mă lei tru\h dang u\nh hnam mo\ Nông Thị Phan oei ar^h sa pơ gia lơ\m 1 pôm hnam tơ\r hiăh hiok đei pơm pơ găr lơ\m hơ găt te\h bri ‘long. Pôk răh kon, kon tơ roi răh: “ Hnam đei loi 1 hec tar [um [lang, jang lăp măh vă tơ pl^h phe sa rim năr kơ na klo kăn nhi athei năm se\h ‘nhe\t thuê vă tơ chă thêm kon jên yua.

Tơ je# u\nh hnam mo\ Phan ‘no\h j^ 1 pôm hnam pơm hăm tơ\r hơ grêng hơ grang. Tơ ‘ngla hnam Triệu Tài Quý tơ roi: Sư hlôi đei pơm đunh kơ âu 6 xơ năm. ‘Ngoăih kơ to\ xe\t phe [a tơ\ mum hnam ro\ lăng ư\h kơ pă đei mu\k drăm kiơ kăp g^t. “ Hnam nhôn ku\m jang đei 100 jrăng tiu, 2 sào [a. Tơ drong so\ng sa ư\h kơ bơ ngơ\t mă lei ‘no\h hli kơ mư\h chă j^ pơ lo\ ư\h kơ đei jên va\ hơ met j^” – ‘nho\ng  Quý chă tơ roi. Tơ oei tơ je#, ‘nho\ng Triệu Tài Hùng tơ roi dơ\ng: “ Tơ\ tơ ring âu đei 38 u\nh hnam ar^h sa. Jo# păh lăp 1 u\nh hnam ku\m đei vă je# 2 hec tar te\h. Mă đơ\ng thoi no\h ră, yua đơ\ng trong nơ năm hơ tăih, mơ mat kơ na tơ mam drăm đơ\ng cho\h jang đoa đei tơ jur kơ jă, tơ drong ar^h sa yua đơ\ng no\h mơ mat tat hlo\h dơ\ng. Năm mơ\t oei tơ\ âu đ^ đunh bơ\ih mă lei nhôn oei tam mă đei tơ mơ\t lơ\m hla ar ch^h hơ năn u\nh hnam kơ na kon hơ ‘lơ\p ư\h kơ đei yua rim tơ drong tơ gu\m nhen tơ jur, ư\h kơ đei nôp jên u\nh điên, tơ gu\m ‘măn ăn kơ u\nh hnam dơ nu\h hin,  bảo hiểm y tế…”.

Tơ năp tơ drong tơ pă yan âu ‘no\h, an^h jang vei lăng kon pơ lei apu\ng Kông Chro hlôi hơ drin krao hơ vơn kon pơ lei vơ\t v^h tơ\ tơ ring so ar^h sa. Mă đơ\ng thoi no\h ră, rim u\nh hnam adoi ‘me\h vă đei oei sa kơ tă đunh đai tai xơ năm. Khei ‘năr âu ki, an^h jang vei lăng kon pơ lei apu\ng tơ le\ch lơ trong jang vă tang găn rim u\nh hnam te\ch mơ dro te\h glăi, io\k pha\ te\h bri ‘lo\ng pơm mir, vei lăng kơ jăp vă vei lăng sơ đơ\ng tơ pôl lơ\m tơ ring. Hơ doi hăm ‘no\h, pơ gơ\r dăr hơ len păng pơ jing trong jang hơ met te\h vă che\ng hơ met, xơ đơ\ng an^h oei ăn kơ rim u\nh hnam tơ roi tơ\ kơ pal. Hăm rim xăh hlôi đ^ te\h va\ hơmet ăn kơ kon pơ lei jang sa, an^h jang vei lăng kon pơ lei rim xăh hlôi krao hơ vơn rim u\nh hnam kon pơ lei v^h ar^h sa hơ lam lơ\m rim pơ lei pơ la.

Mă đơ\ng thoi no\h ră, [ơ\t krao kơ vơn, găh lơ rim u\nh hnam kon pơ lei ư\h kơ ch^u năm an^h oei ‘nao păng ap^nh đei vei đêl so te\h cho\h pơ tăm lơ\m te\h bri ‘long. ‘Nho\ng Triệu Tài Hùng, pơ ma: “ Kon pơ lei pơ tăm ‘long tơ\ âu bơ\ih, tơ dăh năm tơ\ pơ lei oei gô ư\h kơ đei vei lăng hơ nhăk tru\h [ônh kơ đei hiong kơ tơ tông. Oei ‘me\h vei lăng ‘no\h athei hơ nơ\ng năm mơ\t vei lăng pơ gar mă lei hơ tăih, ư\h kơ kon jên tu\h đak xăng  năm mơ\t le\ch”. {ok Đặng Dìa-Phó kơ dră an^h jang vei lăng hơ dre\ch kon kông apu\ng Kông Chro tơ roi tơ băt: “ Nhôn hlôi che\ng hơ met te\h, krao hơ vơn kon pơ lei năm mơ\t oei sa tơ gep hăm kon pơ lei Bahnar va\ k hiôk hian ăn tơ drong vei lăng ku\m nhen yua rim tơ drong io\k yua pơ gang, ho\k pơ hrăm ăn kơ kon hơ ‘lơ\p đe sư mă lei rim u\nh hnam oei ư\h kơ ‘me\h mơ\t oei”.  

An^h jang vei lăng kon pơ lei apu\ng ku\m athei an^h jang vei lăng kon pơ lei de#h  char Gia Lai đei nơ\r tơ gop pơ gơ\r hơ met pơ ‘lơ\ng hăm hơ găt te\h yua đơ\ng kon pơ lei mơ\t oei kư\ kă to\k bo\k cho\h pơ tăm lơ\m  te\h bri ‘long, te\ch mơ dro, tơ pl^h te\h glăi. Hơ doi hăm ‘no\h, rim an^h jang kơ pal ka\l kơ hơ len lăng, jang tơ gu\m ăn kơ an^h jang vei lăng kon pơ lei de#h char tơ pl^h tơ drong tơm io\k yua te\h hăm hơ găt te\h kon pơ lei to\k bo\k cho\h jang sa xơ đơ\ng lơ\m te\h bri ‘long păng hơ găt te\h Ko\ng ti TNHH một thành viên Lâm nghiệp Ia Pa io\k yua ư\h kơ jơ nei vă xek tơ lang pơ ‘lơ\ng te\h oei, te\h cho\h jang sa ăn kơ rim u\nh hnam kon pơ lei mơ\t oei kư\ kă tru\h tơ\ tơ ring. Tơ che\ng akhan, ‘nâu j^ 1 tơ dỏng kăl kơ đei hơ met pơ ‘lơ\ng pơ tôch. Vă jang đei tơ drong ‘nâu athei đei tơ drong vang jang hơ doi, tơ gop jơ hngơ\m đơ\ng rim kơ dră, rim an^h jang. 

                                                                                                Tơblơ\: Thuem