Mĭnh ƀar anih hơdrĕng ot chĕh phe tơ̆ Đắk Lắk pơngơ̆t akhan, mưh thuê̆ ‘nao đei tơmât yoa gô pơm ăn dôm anih răt iŏk tơmam tơ̆ Mi chă trong răt iŏk dơ̆ng tơmam đơ̆ng Brazil păng Colombia, 2 teh đak da ƀiơ̆ pŭ răm lơ ƀiơ̆. Tơdăh ưh đei trong jang lăp ‘lơ̆ng, anih jang cheh phe Việt Nam gô tơƀâp tơdrong hiong anih tĕch mơdro. Kiơ̆ ƀok Lê Đình Tư, Kơdră chĕp kơ̆l Công ty TNHH MTV Minudo farm care, hơdai hăm dôm trong jang nhen: kăt tơjur jên jang, hơmet ‘lơ̆ng hlŏh trong jang xa, pơm hơtŏk kơjă tơmam, ‘nŏh tơdrong chă trong hơnơ̆ng “jang xa kơjăp” kơtă lơ̆m anih tĕch mơdro tơ̆ teh đak kŭm tôch gĭt kăl:

“Kơplăh khei ‘năr hrei ‘nâu, hơtŏk tơdrong tĕch mơdro tơmam lơ̆m teh đak hăm dôm tơmam ‘lơ̆ng vă sek tơlang dôm tơdrong pơmat tat ăn anih hơdrĕch ot chĕh phe lơ̆m teh đak. Vă gơ̆h jang xa kơjăp truh ning mônh bơ̆n athei tơplih kơdih, chă lơ anih tĕch mơdro păng pơm tơlĕch lơ tơmam vă mưh anih tĕch mơdro âu tơplih ‘nŏh bơ̆n oei đei lơ anih tĕch mơdro nai dơ̆ng. Nhôn ưh gơ̆h lê̆ huŏng lơ̆m tơdrong ưh kơchăng. Mă đei tơdrong tơplih kiơ bơ̆n oei gơ̆h jang tŏk pran kơjăp”.

Việt Nam jĭ teh đak jang cheh phe tih mă 2 lơ̆m apŭng plenh teh păng teh đak pơtruh cheh phe robusta tơm dơnơm, đei răt yoa tôch lơ mưh pơm chĕh phe hach păng tơmam nhă tăh lơ̆m kơchai. Thuê̆ 46% rŏ năng gô pơm hơtŏk kơjă tơmam, pơm ăn chĕh phe Việt Nam pơjei pơmat ƀiơ̆ tơ̆ anih tĕch mơdro kơ teh đak Mi. Tơdrong ‘nâu gô pơm tơjur ƀiơ̆ hla ar apinh răt tơmam đơ̆ng dôm anih tĕch mơdro tơ̆ Mi păng pơm tơjur jên tĕch mơdro chĕh phe tơ̆ teh đak đe đơ̆ng Việt Nam.​

Adrol sơ̆, hăm thuê̆ 0%, chĕh phe Việt Nam kĕ pơjei ‘lơ̆ng tơ̆ anih tĕch mơdro lơ̆m teh đak Mi. Dang ei tơdrong ‘lơ̆ng âu lăp oei đei hăm chĕh phe găr hmă đĕch. Dôm tơmam pơm hơmet ‘lơ̆ng nhen chĕh phe hach gô pŭ thuê̆ ‘nao pơm ăn anih tĕch mơdro tơ̆ teh đak đe tơƀâp lơ pơmat tat. Mă lei kiơ̆ ƀok Trịnh Đức Minh, Kơdră vei lăng Khul jang chĕh phe Buôn Ma Thuột, cheh phe Việt Nam hlôi đei măt tơ̆ hlŏh 100 teh đak păng hlôi đei lơ tơdrong juăt tơjră hăm dôm tơdrong jur tŏk tơ̆ anih tĕch mơdro. Tơdrong vă hơtŏk trong tĕch mơdro tơ̆ dôm teh đak juăt tĕch đơ̆ng sơ̆ nhen: EU, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc... oei lơ vă hơmet pơ ‘lơ̆ng ăn tơdrong tĕch tơ̆ Mi jur lơ. 

Ƀok Trịnh Đức Minh, tơblang: “Anih jang cheh phe Việt Nam gơ̆h tơplih ming anih tĕch mơdro, pơih xă dôm anih tĕch mơdro ‘nao oei đei lơ tơdrong ‘lơ̆ng, yoa tơpă tơ̆ yăn âu bơ̆n đĭ tĕch tơ̆ lơ teh đak bơih, tĕch ăn kơhrĕng anih tĕch mơdro bơih. Dôm anih tĕch mơdro tơ̆ châu Á răt yoa chĕh phe Robusta đơ̆ng bơ̆n tôch lơ. Hla ar apinh răt iŏk tơmam đơ̆ng Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc… dôm teh đak châu Á pơma atŭm tôch lơ, bơ̆n ưh đei tơmam vă tĕch. Ƀât mă yă tŏk đe đa tơplih trong răt yoa Robusta dơ̆ng vă dang ƀiơ̆ huach jên, oei cheh phe Arabica (chĕh phe che) yă tŏk hlŏh 1 puăt, tôch măk”.

Vă tơjră hăm dôm tơdrong nol âu, dôm anih tĕch mơdro chĕh phe Việt Nam gơ̆h set hơlen, chă trong tĕch tơ̆ lơ teh đak, tơjur ƀiơ̆ tơdrong hơnơ̆ng gơnơm kơ anih tĕch mơdro tơ̆ Mi. ‘Ngoăih kơ ‘nŏh, tơdrong pơm hơmet tơmam mă ‘lơ̆ng păng pơjing hơnăn tơmam đei ư hơnhang ‘nŏh gô tơgŭm pơm hơtŏk kơjă păng kơsư̆k pơjei tơ̆ anih tĕch mơdro lơ̆m apŭng plenh teh. Atŭm hăm ‘nŏh, Khul kơdră teh đak păng dôm anih pơm tơlĕch tơmam athei adrin pơma đam hăm teh đak Mi vă chă trong găn ƀiơ̆ tơdrong ƀơm ưh ‘lơ̆ng đơ̆ng thuê̆ ‘nao.​

Tơdrong pơma đam đơ̆ng Tổng Bí thư Tô Lâm hăm Kơdră tơm Mi Donald Trump gơmăng ‘năr 4/4 âu ki pơma truh tơdrong pơvei Việt Nam - Mi, lơ̆m noh pơma hơdăh tơdrong pơvei tĕch mơdro 2 pang. Tổng Bí thư Tô Lâm akhan, Việt Nam ‘mĕh pơma nuh hăm Mi vă tơjur thuê̆ răt iŏk tơmam đơ̆ng Mi pă 0% atŭm hăm ‘nŏh athei Mi iŏk thuê̆ thoi noh ‘năi hăm dôm tơmam đơ̆ng teh đak Việt Nam, hơnơ̆ng răt iŏk lơ tơmam đơ̆ng Mi mă Việt Nam kăl yoa păng pơlong, pơjing tơdrong ‘lơ̆ng vă dôm công ty đơ̆ng teh đak Mi hơtŏk jên tơmât jang tơ̆ Việt Nam. Tơdrong pơma đam hlôi đei dôm bơngai juăt jang mŭk drăm, mă loi ‘nŏh anih tĕch mơdro, khul pơm tơlĕch tơmam tơchĕng ‘lơ̆ng păng tơƀôh đon hơmĕng iŏk đei dôm tơdrong ‘lơ̆ng lơ̆m tơdrong tĕch mơdro, răt iŏk tơmam đơ̆ng băl đơ̆ng Việt nam – Mi tơ̆ hơnăp kơnh.