

Tơ̆ Hnam hop akom kơ bon Jarah, tơring Nâm Nung, dêh char Lâm Đồng, jơ pơhrăm tôn chĭng chêng Mnông hlôi hơvơn kơdrơ̆m kon pơlei hăm lơ jơhnơr vang chă hŏk pơhrăm. Hăm hơbĕn ao tanh, dôm tơdrong hơ soang ‘lơ̆ng rŏ, rim bơngai hưch hanh hăm tơdrong tôn chĭng chêng joăt joe ‘lơ̆ng rŏ “Tet tơ ndơ”. Kră pơlei, Nghê̆ nhân gơh hơgei Y Xuyên, pơtho ăn.“Ba vei kơjăp dôm tơdrong joăt joe ‘lơ̆ng rŏ đơ̆ng sơ̆ ki nhen chĭng chêng, dui brai vai tanh khăn. Tơ̆ ou jei oei vei kơjăp tơdrong pai ‘nhot sa joăt joe kơ hơdrung Mnông nhen ‘nhot bri, pai ‘nhĕm ka hăm pro har, ‘nhot byăp, kơdret hre hăm hơmrĕ hơ̆ … oei chă pai sa hơnơ̆ng khơ̆ dang ei. Ba hlôi pơih 2 lăm, lăm tôn chĭng chêng păng lăm pơtho pơm gơ̆ng ga. Đe kon mon vang hŏk pơhrăm tôch kơ lơ, tôch tơnăp păng koăt tĕnh koăng. Hơkăn ĭnh pơih lăm pơtho găh dui brai vai tanh khăn. Đe pơmai oh vang pơhrăm tôch kơ lơ păng tôch lŭ lăp”.
Kră pơlei Y Xuyên pơma tơbăt jơhngơ̆m đon chơt hơ iă găh pơlei bon Jarah, tơring Nâm Nung ‘noh jĭ tơring kăn kư̆ kĕch mang lơ̆m chăl sơnăm tơblăh sơ̆, jĭ tơring oei vei răk tơƀăk mong tơdrong oei sa joăt joe ‘lơ̆ng rŏ sơ̆ ki kơ hơdrung Mnông. Rim ŭnh hnam oei vei răk truh 20 hơmrŭk chĭng chêng, hơnơ̆ng chă tôn ngôi lơ̆m rim ‘măng pơgơ̆r kơ̆m kang kơnang giĕng, năr lêh. Kon pơlei oei vei kơjăp dui brai vai tanh khăn, tanh jĭt hre tơlak. Ŭnh hnam ayơ jei đei gŏ ge păng băt pai tơdrô ge joăt joe kơ hơdrung Mnông. Găh kơdih kou, Kră pơlei Y Xuyên chă pơma lơ lou: lăp đơ̆ng rŏng teh đak rơngei, ƀok pơm ƀok thây pơtho, đơ̆ng noh pơm Kơdră chĕp pơgơ̆r Kŏng ang tơring, pơm Kơ iĕng Kơdră Hơnih vei lăng kon pơlei tơring, jang Kơ iĕng Kơdră chĕp pơgơ̆r Đảng tơring, đơ̆ng noh jang Kơdră chĕp pơgơ̆r Hơnih jang Măt trân Tổ quốc tơring dĭng truh sơnăm 2008 ‘noh pơdơ̆h bơ̆ jang. Dôm tơdrong mă pơm ăn kơ ƀok ưh kơ lai yơ hiơt păng chơt hiôk hloh ‘noh đei mơ̆t jang lơ̆m khul Đảng, đunh kơ ou 40 sơnăm.“Inh đei mơ̆t lơ̆m khul Đảng ƀơ̆t sơnăm 1982. Ba hlôi hơdrin đĭ ai. Lăp đơ̆ng rŏng hŏk pơhrăm găh tơdrong jang kŏng ang ĭnh đei pôk pơm Kơdră chĕp pơgơ̆r Kŏng ang tơring. Gơnơm ba jang tơnăp kơna Teh đak mă pơjao ăn kơ ba jang lơ tơdrong. Ba jang ‘lơ̆ng kơna mă đei jing bơngai đang viên rơgoh ‘lơ̆ng pran kơtang. Tơdrong jang teh đak pơjao, jang keh đang ‘lơ̆ng ‘noh teh đak mă pôk bơnê”.

Hloh 30 sơnăm bơ̆ jang, đơ̆ng noh vă jê̆ 20 sơnăm pơdơ̆h bơ̆ jang, kră pơlei Y Xuyên oei ling lang koăt kơjăp nơ̆r Ƀok Hô pơtho ăn.“Ba ƀlŏk hơnơ̆ng nơ̆r Ƀok Hô pơtho ‘noh ưh kơ gơh sa pơjĭp, pơgơ̆m. Ba jĭ bơngai đảng viên kăl rơgoh ‘lơ̆ng. Đơ̆ng sơ̆ khơ̆ dang ei, ba oei hơnơ̆ng chă pơtho khan ăn kon pơlei lơ loh. Kôn mon kon sou hơrih sa tơgoăt pôm nơ̆r ƀơ̆r đon, hơdrin jang sa mă ‘lơ̆ng. Kôn mon kon sou ưh kơ gơh iŏk ŭnh om chom gŏ hrôih, hŏk tro ưh kơ gơh hŭt hŏk mơlôh mơlônh, kăl pơm kiơ̆ kơ jăp khôi luơ̆t, ưh kơ gơ̆h pơm tơdrong tơsul tơsăl. Kon pơlei tơ̆ ou mơ̆ng kiơ̆ nơ̆r Teh đak, mơ̆ng kiơ̆ nơ̆r Ƀok Hô chă pơtho ‘noh kơna mă kĕ atŏk tơ iung kơjăp iăp kơtang”.
Yă H’Thương - Kơdră chĕp pơgơ̆r Hơnih vei lăng Oei sa joh ayŏ Tơpôl găh Jơnum vei lăng kon pơlei tơring Nâm Nung, dêh char Lâm Đồng tơroi tơbăt, Kră pơlei Y Xuyên ‘noh mĭnh lơ̆m dôm bơngai đei kon pơlei lui yom kơtang hloh lơ̆m tơring. “Kră pơlei Y Xuyên hlôi yak hloh khei ‘năr bơ̆ jang lơ tơdrong jang phara dih băl. Ƀok băt hlôh ƀôh hơdăh lơ tơdrong, kơna ling lang pơm jŭk yŭk trong hơlou păng pơtho khan ăn kon pơlei tôm tơdrong. Tơ̆ pơlei, ƀok pơtho ăn kon pơlei chă pơtăm ‘long ksu, chehphe, tiu păng pơtho chă tôn chĭng chêng, pơtho hơri kon kông, tanh jĭt, pơm gơ̆ng ga ... vă jơhnơr mơlôh chĕp răk tơƀăk vei tơdrong oei sa joăt joe sơ̆ ki. Hơnih vei lăng Jŏh ayŏ dêh char pơih lăm pơtho tanh brai, hơkăn ƀok jei iŏk pơtho ăn pơmai oh hloi. Pơ đĭ klo akăn ƀok jĭ bơngai yŭk trong hơlou lơ̆m vei răk tơƀăk mong tơdrong oei sa joăt joe sơ̆ ki. Ƀok oei chă pơrô̆ pơtho khan ăn hơdruh tơdăm lơ̆m pơlei ‘nĕ chă hao gre glech gloch, ưh kơ gơh chă et tơdrô hơlăk soai pă tơdrong tơdrơ̆r, ưh kơ gơh iŏk ŭnh om chom gŏ hrôih”.
Hăm hloh 40 sơnăm jang Đảng, hơrih sot vă jê̆ 80 sơnăm, kră pơlei Y Xuyên oei ling lang hơbĕch hơbal păng tơnăp chă pơtho ăn dơ̆ng dôm tơdrong oei sa ‘lơ̆ng rŏ sơ̆ ki kơ bơngai Mnông ăn rim jơhnơr kôn mon kon sou.
Viết bình luận